Hoofdstuk 20 Bedrijfsprestaties controleren © Pearson Education Benelux, 2003 20-1 Leerdoelen Je moet het volgende kunnen: – bedrijfsprestaties definiëren; – uitleggen waarom het meten van bedrijfsprestaties belangrijk is; – de diverse methoden voor prestatiemeting beschrijven; – enkele financiële controlemiddelen kennen; – uitleggen hoe een managementinformatiesysteem als hulpmiddel voor het monitoren en meten van bedrijfsprestaties kan worden gebruikt; © Pearson Education Benelux, 2003 20-2 Leerdoelen (verv.) Je moet het volgende kunnen: – de balanced scorecard-methode voor het monitoren en meten van bedrijfsprestaties kennen; – uitleggen hoe benchmarking kan worden gebruikt om bedrijfsprestaties te monitoren en te meten; – de rol van de manager in het optimaliseren van bedrijfsprestaties kennen. © Pearson Education Benelux, 2003 20-3 Bedrijfsprestaties Wat zijn bedrijfsprestaties? – Prestaties – Het eindresultaat van een activiteit – Bedrijfsprestaties – De eindresultaten van alle werkprocessen en activiteiten in een bedrijf Waarom is het meten van bedrijfsprestaties belangrijk? – Managers moeten de factoren kennen die bijdragen aan goede bedrijfsprestaties – Beter asset management • Asset management – Het verkrijgen, beheren, vernieuwen en afstoten van bedrijfsbezittingen – Het business model moet zo worden opgesteld, dat deze assets optimaal worden benut © Pearson Education Benelux, 2003 20-4 Bedrijfsprestaties (verv.) Waarom is het meten van bedrijfsprestaties belangrijk? – Meer mogelijkheden om waarde aan de klant te leveren – De aan de klant geleverde waarde moet goed in de gaten worden gehouden • Klanten zullen naar concurrenten overstappen als ze niet de verwachte waarde ontvangen – De invloed op het bedrijfsimago – Een goed imago leidt tot meer vertrouwen bij de klant en biedt mogelijkheden om hogere prijzen te vragen – Betere metingen van bedrijfskennis • Bedrijfskennis – Kennis die door informatiedeling en sociale interactie is ontstaan en die tot de juiste activiteiten van werknemers leidt © Pearson Education Benelux, 2003 20-5 Bedrijfsprestaties (verv.) Beter asset management Meer mogelijkheden om waarde te leveren Waarom bedrijfsprestaties meten? Betere metingen van bedrijfskennis © Pearson Education Benelux, 2003 De invloed op het bedrijfsimago 20-6 Bedrijfsprestaties (verv.) Bedrijfsprestaties meten – Bedrijfsproductiviteit • Productiviteit – De totale output van geproduceerde goederen of diensten gedeeld door de input die nodig was om die output te genereren – Output wordt gemeten aan de hand van inkomsten uit verkoop – Input wordt gemeten aan de hand van de kosten van het omzetten van middelen in output – Organisatorische productiviteit – Een maatstaf van hoe goed werknemers hun werk doen © Pearson Education Benelux, 2003 20-7 Bedrijfsprestaties (verv.) Bedrijfsprestaties meten (verv.) – Organisatorische effectiviteit – Een maatstaf van de geschiktheid van organisatiedoelen en de mate waarin het bedrijf erin slaagt die doelen te verwezenlijken • Er zijn verschillende modellen voor effectiviteit – Classificatielijsten – Ranglijsten voor branches en organisaties • De lijsten worden opgesteld op basis van specifieke prestatiemaatstaven • Voorbeelden zijn de lijsten van Fortune, Business Week, Forbes en Quote © Pearson Education Benelux, 2003 20-8 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole Financiële controlemiddelen Informatieve controlemiddelen Middelen voor prestatiecontrole Benchmarking van best practices © Pearson Education Benelux, 2003 Balanced scorecard 20-9 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) Financiële controlemiddelen – Conventionele financiële controlemiddelen • Genomen uit de financiële boeken van de organisatie • Met name de volgende financiële aspecten worden gemeten: – Liquiditeit – De mogelijkheden van de organisatie om aan de huidige schuldverplichtingen te voldoen – Financiële armslag – Het gebruiken van schulden om assets te financieren en rente af te lossen – Activiteiten – Hoe efficiënt de assets van de organisatie worden gebruikt – Winstgevendheid – De effectiviteit waarmee assets worden gebruikt om winst te genereren © Pearson Education Benelux, 2003 20-10 Figuur 20.3: Veelgebruikte financiële controlemiddelen © Pearson Education Benelux, 2003 20-11 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) Financiële controlemiddelen (verv.) – Conventionele financiële controlemiddelen (verv.) • Budgetten vormen kwantitatieve standaards voor het meten en vergelijken van het gebruik van middelen – Andere financiële controlemiddelen – Worden steeds populairder • Economic Value Added (EVA) – Een financieel controlemiddel voor het meten van bedrijfs- en divisieprestaties, berekend door de totale jaarlijkse kosten van kapitaal af te trekken van de operationele winst na belastingen • Market Value Added (MVA) – Een financieel controlemiddel dat aangeeft hoe de beurs de waarde van de vroegere en verwachte investeringsprojecten van het bedrijf waardeert © Pearson Education Benelux, 2003 20-12 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) Informatieve controlemiddelen – Managementinformatiesysteem – Een systeem dat managers op regelmatige basis van benodigde informatie voorziet • Levert informatie, niet alleen gegevens – Gegevens – Onverwerkte, niet-geanalyseerde feiten – Informatie – Verwerkte en geanalyseerde gegevens • Gegevens worden op betekenisvolle wijze gepresenteerd • De informatie is binnen afzienbare tijd opvraagbaar © Pearson Education Benelux, 2003 20-13 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) Informatieve controlemiddelen (verv.) – Hoe worden informatiesystemen gebruikt voor beheer? • Managers hebben informatie nodig over het volgende: – Wat er gebeurt – Wat de prestatiestandaards zijn – Wat de acceptebele afwijking is – Welke corrigerende maatregelen genomen moeten worden © Pearson Education Benelux, 2003 20-14 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) De balanced scorecard – Een prestatiecontrolemiddel dat aan vier gebieden aandacht schenkt: • Financiën • Klanten • Interne processen • Mensen/innovatie/groei – Bepaalt of de doelstellingen op deze gebieden behaald zijn – Benadrukt die gebieden die ten grondslag liggen aan het succes van de organisatie • De scorecard vormt een afspiegeling van de organisatiestrategieën © Pearson Education Benelux, 2003 20-15 Hulpmiddelen voor prestatiecontrole (verv.) Benchmarking – Benchmarking – Het zoeken naar de werkmethoden van concurrenten en niet-concurrenten die bovengemiddelde prestaties laten zien • Leren van anderen – Wordt gebruikt voor het waarnemen van achterblijvende prestaties en gebieden die voor verbetering vatbaar zijn – Kijk welke interne best practices met anderen kunnen worden gedeeld • Vaak zijn er al best practices in een organisatie, maar worden ze eenvoudigweg niet opgemerkt en gebruikt © Pearson Education Benelux, 2003 20-16 Een programma ontwikkelen voor benchmarking Ondersteun de best practices voortdurend Ontwikkel een systeem voor het delen van kennis Verspreid de best practices door het hele bedrijf Ontwikkel belonings- en erkenningssystemen voor best practices Identificeer best practices in de hele organisatie Koppel best practices aan strategieën en doelen © Pearson Education Benelux, 2003 20-17 Hoe de manager de bedrijfsprestaties kan verbeteren Laat organisatieleden in tijden van verandering de juiste keuzes maken – Zorg voor begeleiding door vragen van werknemers te beantwoorden – Zoek uit wat de verandering voor het personeel betekent – Stel vast hoe de prestaties moeten worden beoordeeld – Stel vast welke hulpmiddelen moeten worden gebruikt Ontwikkel systemen voor prestatiemanagement – Ontwikkel de juiste prestatiemaatstaven – Besteed aandacht aan problemen met prestatiemeting – Dat wat wordt gemeten, wordt ook afgerond © Pearson Education Benelux, 2003 20-18 Veelvoorkomende problemen met prestatiemeting en rapportage Te veel details Conflicterende grafieken en diagrammen Niet aanpasbaar Geen verband tussen informatiebronnen © Pearson Education Benelux, 2003 Te ingewikkelde maatstaven Veelvoorkomende problemen Conflicterende rapporten Geen verband tussen prestatiegegevens en doelen 20-19 Hoe de manager de bedrijfsprestaties kan verbeteren (verv.) Geen woorden, maar daden – Ontwikkel goede ideeën – Zorg ervoor dat deze ideeën haalbaar zijn – Zet het hele implementatieproces uiteen, van eerste concept tot ingebruikname © Pearson Education Benelux, 2003 20-20 Hoe de manager de bedrijfsprestaties kan verbeteren (verv.) Laat organisatieleden in tijden van verandering de juiste keuzen maken Ontwikkel systemen voor prestatiemanagement Hoge prestatieniveaus halen Geen woorden, maar daden © Pearson Education Benelux, 2003 20-21