Inleiding - Gemeente Deventer

NOTA voor burgemeester en wethouders
Onderwerp: Cultuurmakelaar / GSB / wijkaanpak
Notanr.: 2001.9008
WCO/MB
21 mei 2001
portef.h: weth. Hiemstra
Agenda BenW
1 juni 2001
BESLUIT:
1. in te stemmen met de projectbeschrijving voor de cultuurmakelaar;
2. De betrokken stukken te bespreken in de commissie WCI.
OPENBAARMAKING:
dit besluit openbaar te maken
COMMUNICATIE:
FINANCIELE ASPECTEN:
financiële gevolgen voor de gemeente?
ja
gevolgen worden opgevangen door:
- concern
- via taakstelling binnen eigen sector
- tarieven burgers
TOELICHTING/OVERWEGINGEN:
In de Stadsvisie GSB, programma wijkaanpak, is besloten over te gaan tot subsidiëring van een Cultuurmakelaar
indien provincie en/of ministerie van OCW zouden bijdragen in de kosten.
Op 9 mei hebben wij de beschikking van de provincie ontvangen, waarin een provinciale bijdrage voor de projectperiode wordt toegezegd.
Samen met de gemeentelijke GSB middelen is de dekking gedurende de projectperiode van vier jaar geregeld.
De Culturele Raad is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze taak.
Aan de commissie WCI is toegezegd dit onderwerp te agenderen.
‘Cultuurdynamiek’ in Deventer
Inleiding
De stad is de motor in de cultuur en cultuur is de smeerolie voor de stad.
De stad fungeert als podium voor productie, presentatie en consumptie van cultuur.
Cultuur draagt bij aan een stedelijk imago, de vitaliteit van de stad en bevordert economische groei.
Deze stellingen komen herhaaldelijk terug in recente discussies over vitaliteit van de stad en over
cultuurpolitiek. Hiermee wordt de betekenis getypeerd van cultuur voor de stad en van de stad voor de
cultuur.
Een goede culturele infrastructuur en een goed cultureel aanbod heeft een belangrijke functie voor de
bewoners van de stad en de omgeving, het kan een grote rol spelen in stedelijke processen en bij
bestrijding van achterstanden, het vergroot de aantrekkingskracht voor toeristen en mogelijke
bedrijfsvestigingen.
Kanttekening hierbij is wel dat door de toegenomen mobiliteit de samenhang met het aanbod in
omliggende steden steeds belangrijker wordt.
Kort gezegd, cultuur is een belangrijke ingrediënt voor stedelijke kwaliteit.
Deventer, Cultuurstad van het Oosten?
Met deze ambitieuze slogan presenteerde Deventer in 1997 een nieuwe cultuurnota. De nadruk lag op
versterking van de culturele infrastructuur en zakelijker verhouding tussen gemeente en culturele
instellingen.
Deventer kent een redelijk goede culturele infrastructuur. Het uiterst modern cultureel centrum de
Leeuwenbrug, waarin naast de schouwburg met een voortreffelijke theateraccommodatie een
Centrum voor Muziek en Dans en een Centrum voor Kunsteducatie is gehuisvest. Naast een
eigenzinnig en aantrekkelijk theatercafé als Bouwkunde kent de stad een uitstekend geoutilleerd
centrum voor jongerencultuur - het Burgerweeshuis - , een Filmhuis de Keizer dat tot de landelijke top
van de filmhuizen gerekend mag worden en niet te vergeten een Centrum voor Beeldende Kunst dat
stevig aan de weg timmert om het beeldende kunstklimaat in de stad te versterken.
In Deventer zijn ongeveer 3000 mensen actief in amateur-groepen,
ongeveer 2.2.00 mensen nemen jaarlijks deel aan cursussen van de Centra voor Kunsteducatie en
voor Muziek en Dans.
Er wonen en werken hier ongeveer 80 professioneel beelden kunstenaars.
Semi-professionele groepen als Theater Tam-Tam, Theatergroep TOG en het OostNederlandsKamerOrkest kiezen voor Deventer als thuisbasis.
Kenmerkend voor het culturele klimaat in Deventer is de combinatie van een rijk historisch erfgoed
met vernieuwing op velerlei terrein. Hierin wordt veel geïnvesteerd.
Projecten als Virtuele Bibliotheek en Digitale ontsluiting van het cultuur-historisch erfgoed zijn daar
voorbeelden van.
Thema:
Een stimulans voor cultuurparticipatie
Ondanks dit gunstige beeld zijn grote groepen burgers, met name jongeren, allochtonen en bewoners
van oude wijken rondom het centrum van de stad, duidelijk minder betrokken bij het culturele leven in
de stad.
In programma’s als de Deventer Wijkaanpak en het Integraal Jeugdbeleid wordt door vele partijen
nauw samengewerkt om de maatschappelijke participatie van bewoners en jongeren te vergroten. In
deze programma’s kwam door tal van oorzaken de actieve en passieve cultuurbeleving weinig aan
bod. Tegelijkertijd zijn er signalen dat er groepen actief zijn binnen eigen circuits; er is potentieel dat
tot nu toe onvoldoende bereikt wordt.
Gemeente Deventer
WCO/MB-Wijkaanpak
Mei 2001
De stedelijke culturele instellingen werken van oudsher, mede als gevolg van de functie die zij
vervullen, sterk aanbod gericht. Podiuminstellingen programmeren vanuit een artistiek
programmeringsbeleid. De laatste jaren zijn door verschillende podia en andere instellingen
initiatieven genomen om gebruikers-/doelgroepen actiever te betrekken bij de programmering.
Toch blijven vele kansen en mogelijkheden onbenut om enerzijds de kwaliteit van activiteiten en
projecten in wijken te vergroten, eigen initiatieven van burgers te honoreren, mensen toe te leiden
naar bestaande instellingen en anderzijds de culturele instellingen meer vraaggericht te laten werken
en activiteiten te laten ontplooien buiten hun eigen accommodaties en buiten het vertrouwde
programma.
Succeservaringen
Op grond van incidentele ervaringen waarbij professionals één op één soms verrassende en
onorthodoxe manier verbinding wisten te leggen tussen de stedelijke instellingen en initiatieven in
wijken en op grond van positieve ervaringen elders wil het gemeentebestuur van Deventer een proces
op gang brengen waarbij de potentie onder de bevolking wordt geactiveerd en in contact komt met de
culturele infrastructuur.
Dit proces kan worden gestimuleerd door bij initiatieven van wijkbewoners, jongeren en allochtonen de
culturele component te versterken door organisatorische ondersteuning, verbinding te leggen met
cultuurinstellingen en deze stimuleren een evt. nieuw passend aanbod te ontwikkelen. Te denken valt
aan inschakeling van
- een van de podium instellingen bij het organiseren van een goed podiumprogramma tijdens een
buurtfeest,
- een centrum voor cultuureducatie bij de inzet van een theaterdocent als professionele
ondersteuning bij een vrouwentheatergroep,
- het Centrum voor Beeldende Kunst voor het vinden van een beeldend kunstenaar die kinderen
begeleidt bij het maken van een muurschildering,
- het betrekken van de moskee bij straatactiviteiten op de autoloze zondag.
Kortom, de mogelijkheden zijn onbeperkt.
De reden waarom dit soort initiatieven moeizaam of helemaal niet van de grond komen is, dat er niet
op het juiste - vaak eerste - moment iemand in de buurt is die met enthousiasme praktische
mogelijkheden weet te creëren om wilde ideeën ten uitvoer te brengen.
Een aanjager die dit soort ideeën op een hoger plan tilt, talenten opspoort en culturele professionals
erbij betrekt om de ideeën vorm te geven en om onverwachte talenten tot ontwikkeling te brengen.
Projectbeschrijving
Door inzet van een procesmanagement gedurende een periode van vier jaar zullen initiatieven van
groepen wijkbewoners, allochtonen en jongeren op cultureel gebied worden gestimuleerd en
ondersteund. Waar mogelijk worden stedelijke professionele culturele instellingen actief betrokken om
deze initiatieven verder uit te werken tot goed lopende activiteiten. Mensen en initiatieven op het
gebied van kunst en cultuur worden bij elkaar gebracht. Bewonersorganisaties, sportverenigingen,
kerkgenootschappen stedelijke culturele instellingen, amateurkunstverenigingen worden met elkaar in
contact gebracht. Verleidt hen tot deelname en realiseert culturele kruispunten. De rol die het
procesmanagement speelt varieert per activiteit. Van netwerker tot makelaar, van organisator tot
adviseur.
Het proces is gericht op het realiseren van de volgende hoofddoelen:
- bevorderen van participatie wijkbewoners, jongeren en allochtonen in activiteiten op het gebied
van kunst en cultuur door het ondersteunen van initiatieven van deze groepen,
- bevorderen van een vraaggerichte en‘outreachende’ werkwijze van stedelijke culturele
instellingen,
- verbetering van het culturele leefklimaat in verschillende delen van de stad, aansluitend bij de
diversiteit onder de bevolking,
- bevorderen van samenwerking tussen culturele instellingen, amateurkunstverenigingen onderling
en met andere disciplines als onderwijs en buurtwerk, ook buiten de institutionele kaders.
Gemeente Deventer
WCO/MB-Wijkaanpak
Mei 2001
Het project wordt getrokken door de stichting Culturele Raad Deventer. Met inzet van het
procesmanagement en een activiteitenbudget als medefinanciering kunnen initiatieven worden
ontwikkeld en worden instellingen gestimuleerd een deel van het reguliere aanbod anders in te zetten.
Relatie met de stadsvisie voor het Grote Steden Beleid
De versterking van de cultuurparticipatie onder genoemde groepen levert een bijdrage aan de
leefbaarheid van de stad voor deze bewoners, bevordert de sociale samenhang en stimuleert een
opener werkwijze van culturele en maatschappelijke instellingen.
Het project cultuurmakelaar wordt ingebed in het GSB programma Wijkaanpak.
Relatie met andere beleidsvelden
De versterking van de cultuurparticipatie heeft gevolgen voor de kwaliteit en aantrekkelijkheid van
andere processen van achterstandsbestrijding en bevordert de sociale samenhang en de leefbaarheid
en daarmee de vitaliteit in de stad.
Betrokken partners
Culturele Raad Deventer, de culturele instellingen, organisaties van jongeren, allochtonen en
wijkbewoners, Stichting Raster, onderwijsinstellingen en wijkaanpak.
Het project zal worden uitgevoerd door de Culturele Raad Deventer in opdracht van de gemeente
Deventer. De Culturele Raad wordt geadviseerd door een klankbordgroep waarin naast de gemeente
Culturele Instellingen, Culturele Raad, doelgroeporganisaties en Wijkaanpak zijn vertegenwoordigd.
Financiering
Het project heeft voorlopig een looptijd van 4 jaar. De voortgang wordt bewaakt door middel van
jaarlijkse werkplannen en voortgangsrapportages.
Geraamde investeringen per jaar
* procesmanagement
ƒ 100.000
€ 45.378,02
* stimulerings-activiteitenbudget:
50.000
22.689,01
Dekking kan gedeeltelijk worden gevonden binnen het GSB programma Wijkaanpak.
De provincie Overijssel heeft en toezegging gedaan van ƒ 96.000,- (€ 43.562,90) in het kader van een
eenmalige uitkering IJsselmijgelden GSB 2000.
Aanvullende financiering is gevonden in het kader van het Actieprogramma Cultuurbereik 2001 –
2004. Hiervoor is door de provincie een subsidie toegezegd.
De projectbegroting is bijgevoegd:
2000
kosten
75.000
Gemeente GSB/Wijkaanpak
25.000
Ministerie OCW
25.000
Provincie IJsselmij
25.000
Provincie Actiepr. Cultuurbereik
Gemeente Deventer
WCO/MB-Wijkaanpak
Mei 2001
2001
2002
2003
150.000 150.000 150.000
50.000
75.000
71.000
29.000 75.000
100.000
50.000
2004
150.000
p.m.
25.000