Waarom deze vorming

Voor elk talent
een passend leertraject
Gesubsidieerd nascholingsproject 2010-2011
Organisatie: de Gentse CLB’s en de Arteveldehogeschool
Waarom deze vorming?
Maatschappelijk kader
Het aantal jongeren dat het Vlaams
leerplichtonderwijs verlaat zonder diploma
of getuigschrift, stijgt de jongste jaren
systematisch. In 1999 ging dat over 14.5
procent, in 2006 al over 17.6 procent. Bij
meisjes valt een op 10 leerlingen uit, bij
jongens bijna 1 op 5. (Zie onderzoek van
het Steunpunt Studie- en
Schoolloopbanen in opdracht van de
Vlaamse regering)
De meeste scholen ondernemen al heel
wat acties binnen dit domein, toch blijkt
nodig om die acties nog beter op elkaar af
te stemmen om zo een gestroomlijnde visie
over onderwijsloopbaanbegeleiding te
ontwikkelen.
Structurele samenwerking tussen
secundair onderwijs, CLB en hoger
onderwijs is hier absoluut noodzakelijk.
Gender, thuistaal, cultureel kapitaal,
functiebeperking … spelen een belangrijke
rol bij studiekeuzeprocessen en successen
of faalervaringen tijdens een
onderwijsloopbaan. OLB is daarom niet
vrij van onbewuste mechanismen van
uitsluiting . Naast een inclusieve
benadering van OLB is aandacht voor
OLB bij specifieke risicojongeren nodig.
Op die manier kunnen we via OLB ook
werken aan gelijke onderwijskansen.
Steeds meer leerlingen en studenten
verlaten het secundair onderwijs of hoger
onderwijs zonder kwalificatie. Naast
persoonlijke omstandigheden en
motivatieproblemen is een verkeerde
studiekeuze of doorverwijzing mee de
oorzaak van de studie-uitval.
Uitvallers maken hun studiekeuze over
het algemeen later, doen minder
studieactiviteiten en bespreken hun
studiekeuze minder met anderen (zie
Lacante, e.a. 2001).
Na 10 jaar vernieuwde samenwerking
tussen school en CLB blijkt dat, ondanks
duidelijk vastgestelde opdrachten in het
CLB-decreet en in de vakoverschrijdende
eindtermen van secundair onderwijs, de
aanpak van de onderwijsloopbaanbegeleiding binnen de school nog te veel
afhangt van toevallige factoren zoals
leerkrachten, beschikbare tijd binnen het
schoolwerkplan en het afwegen tegen
andere prioriteiten.
Begrippenkader
Onderwijsloopbaanbegeleiding kadert
binnen een breed concept van
loopbaanbegeleiding.
In wezen gaat het over het organiseren en
ondersteunen van geïntegreerde acties in
het schoolcurriculum die het keuzeproces
stimuleren en resulteren in een verhoogd
niveau van actorkwalificaties en
keuzecompetenties.
School en CLB werken zo aan de
bevordering van volgende competenties
van de leerling:
Zelfconceptverheldering:
Welk beeld heeft de leerling van zichzelf?
Kent de leerling zijn eigen vaardigheden,
motivatie, belangstelling? Weet de leerling
welke waarden voor hem belangrijk zijn en
welke persoonskenmerken hem typeren en
welke gedachten en gevoelens daarmee
samengaan?
Brochure secundaire scholen
Horizonverruiming:
Welk beeld heeft de leerling van de
keuzemogelijkheden? Kent de leerling de
verschillende mogelijke trajecten en welke
maatschappelijke waardering hiermee
samengaat? Niet alleen de cognitieve
elementen, maar ook emotionele spelen
hier mee.
Plannen en sturen:
Kan de leerling zijn eigen traject
uitstippelen? Kan hij doordacht handelen
en stapsgewijs groeien naar een keuze
toe? Uiteindelijk moet een leerling kunnen
knopen doorhakken en zich voluit geven
in die gemaakte keuze.
Actorkwalificaties:
Een individu behoort actief te zijn en
verantwoordelijkheid te dragen voor de
eigen loopbaan. Toch zal hij hier rekening
moeten houden met de omgeving: school,
ouders, vrienden, arbeidsmarkt.
Uitgaande van deze visie wordt duidelijk
dat onderwijsloopbaan zich niet kan
beperken tot scharniermomenten tijdens
de schoolloopbaan, maar eerder een
manier van denken is van waaruit
leerkrachten en begeleiders omgaan met
hun leerlingen. Deze visie kan uitmonden
in een doorlopende leerlijn waarbij in
toenemende mate van complexiteit zowel
vakspecifiek als vakoverschrijdend
gewerkt kan worden aan
keuzecompetenties. Dit veronderstelt dat
er een pedagogisch beleid gevoerd wordt
waar ruimte gemaakt wordt voor OLB,
waar samengewerkt wordt met andere
actoren (zoals hoger onderwijs, CLB,
VDAB, HBO5, beroepenhuis, …) en dat
leerkrachten zicht krijgen op
ondersteunende activiteiten en
materialen.
moeilijk op zichzelf een visie kan
uittekenen, vragen wij per school 3 tot 6
deelnemers aan het project.
Dit leidinggevend leerteam bestaat uit de
directeur,een CLB-medewerker,
graadscoördinator en een leerkracht. Zo is
het makkelijker om samen te reflecteren
en het beleid en de nodige ondersteuning
op een school te realiseren. Afhankelijk
van de aard van de nascholingssessies
zullen minder of meer teamleden
uitgenodigd worden. Dit leerteam heeft de
opdracht het OLB- beleid verder vorm te
geven en te verankeren en regelmatig te
evalueren in de eigen school.
In deze nascholing willen wij:
 Een beeld vormen van de beginsituatie op
vlak van onderwijsloopbaanbegeleiding
 Een schooleigen visie ontwikkelen
 Het keuzeproces van jongeren begeleiden
 Kennismaken met het onderwijsaanbod in
Vlaanderen
 Kennismaken met en gebruik maken van
verscheidene materialen en initiatieven

OLB
Samen Sterk
We leren het meeste van mensen die in
dezelfde situatie zitten. Pas als deelnemers
bereid zijn hun ideeën en werk met elkaar
te delen, kunnen de deelnemende scholen
het gevoel krijgen er niet alleen voor te
staan.
We maken wel de afspraak dat alle
gedeelde kennis binnen de groep van
nascholers blijft.
Overzicht van de
verschillende sessies
Doelgroep.
1. Intakesessie:
Deze nascholing richt zich tot elke
Vlaamse school die een visie en leerlijn wil
uittekenen rond
onderwijsloopbaanbegeleiding, ongeacht
net of regio waar de school toe behoort.
Schoolbrede aanpak.
Vanuit de ervaring dat 1 afgevaardigde
vanuit een school veel energie en moeite
steekt in overdracht van het geleerde en
Kijken naar de
onderwijsloopbaanbegeleiding
op de eigen school
Waar?
Wanneer?
Op eigen school
September 2010
We maken kennis met elkaar en met de
opzet, de opbouw en de doelen van deze
nascholing.
Brochure secundaire scholen
Uitgangspunt is dat de meeste scholen al
keuzebegeleidingsacties ondernemen.
De projectmedewerker overloopt de
verschillende sessie-inhouden en zet de
doelstellingen in de verf. De haalbaarheid
van de doelstellingen wordt samen met de
leden van het kernteam nagegaan. Er
wordt een engagement van de school
gevraagd om een “good-practice” uit te
werken om van daaruit de schoolvisie op
onderwijsloopbaanbegeleiding te
ontwikkelen.
We brengen de beginsituatie van de school
in kaart: welke visie, leerlijn(en) en
activiteiten rond onderwijsloopbaan
bestaan er reeds op de school? De
engagementsverklaring wordt op papier
gezet.
2. Verkenningssessie:
Inzicht krijgen in geïntegreerde
onderwijsloopbaanbegeleiding.
Kennismaken met handige tools.
Waar?
Wanneer?
Arteveldehogeschool Gent
campus Sint-Amandsberg
Donderdag 14 oktober 2010
3. Aan de slag:
Uitwerken van "good practice" voor de
eigen school
Waar?
Wanneer?
Begeleid gesprek met het
team op school
november - december 2010
Elke school krijgt de kans om onder
begeleiding een “good practice” OLB uit te
werken. Een nascholer coacht jullie
daarbij individueel. Zij zal jullie helpen om
van daaruit tot een visie en krachtlijnen te
komen.
Opdracht: Elke school werkt een actie uit
die het OLB project van de school
ondersteunt. De bedoeling is dan om met
deze actie vak- en klas overschrijdend te
gaan werken, rekening houdend met zowel
cognitieve, emotionele als lichamelijke
aspecten. Bij deze actie worden ook
externe actoren betrokken. Hierbij wordt
ook rekening gehouden met de
duurzaamheid van de “good practice”
(financieel haalbaar om vol te houden,
samenwerking in toekomst nog mogelijk,
…)
Tijdens de voormiddagsessie koppelen we
praktijkervaringen aan enkele
wetenschappelijke inzichten rond
onderwijsloopbaanbegeleiding.
Enkele belangrijke sleutelbegrippen en
theoretische denkkaders worden
toegelicht.
In de namiddag kan je workshops volgen
aangepast aan het thema waar jij je wil in
verdiepen:
- Ondersteunende materialen en
werkvormen voor OLB
- Het gebruik van een portfolio of
keuzedossier
- Onderwijsaanbod en regelgeving
- Leerzorg en gemotiveerd verslag
In deze sessie wordt het belang
aangetoond van OLB als continuïteit
doorheen de jaren en maken we kennis
met mogelijke partners tijdens dit proces.
OLB is meer dan het enkel toepassen van
een aantal technieken. Het is een
denkkader om naar jongeren te kijken en
hun talenten te ontdekken.
Hierdoor geeft elke leerlijn je de kans om
voor elke leerling het gepaste traject uit te
stippelen….
4. Leren van de buren:
Thematische uitwisseling
Waar?
Wanneer?
Brochure secundaire scholen
Arteveldehogeschool Gent
campus Sint-Amandsberg
één dagdeel op di 8 februari
of do 10 februari 2011,
afhankelijk van het gekozen
thema.
Tijdens deze sessies worden de scholen
die rond eenzelfde thema werken,
samengebracht om hun actieplan,
ervaringen en vragen mbt de “good
practice” uit te werken.
Elke school presenteert zijn “good
practice” aan de anderen en benadert zijn
project op een zelfkritische wijze.
schoolteam tot een visietekst om te
buigen. Anderzijds wordt een inspirerend
aanzet gegeven tot het uittekenen van een
leerlijn. Een leerlijn verschilt van een
visietekst in die zin dat een visietekst een
synthese brengt van de overtuigingen
gegroeid uit de “good practice”, van
voorbereiding tot evaluatie. De visie is ook
historisch gegroeid.
Een leerlijn uittekenen is relatief nieuw en
hier moet tijd genomen worden om
doordacht te werk te gaan.
Binnen de school wordt een werkgroep
opgericht die zich hiermee bezig houdt.
Praktische info:
Start van de bijscholing via
intakegesprekken vanaf half september
2010
Inschrijven:
Inschrijven kan enkel via
www.ond.vlaanderen.be/nascholing.
5. Leren van de buren:
Uitwisseling binnen onderwijsniveau
Waar?
Arteveldehogeschool Gent
campus Sint-Amandsberg
Wanneer?
één dagdeel op Dinsdag 22
of donderdag 24 maart 2011
Tijdens deze sessies worden de scholen
die binnen hetzelfde onderwijsniveau
werken, samengebracht om hun “good
practice” en de evaluatie uit te wisselen.
De scholen krijgen de kans om hun
ervaringen binnen het schoolteam naar
voor te brengen en te toetsen aan
anderen. Hierbij wordt de kans geboden
om contacten te leggen met andere
scholen om zo buiten de navorming om
een constructieve communicatie en
samenwerking te ontwikkelen.
Inschrijvingsgeld:
De deelname aan dit gesubsidieerd project
is gratis.
Locatie sessies:
Op school zelf en een aantal sessies gaan
door op Arteveldehogeschool campus SintAmandsberg.
Contactpersonen:
Els Deloddere, Projectleider
[email protected]
09 266 16 60
6. Nazorg:
Handvaten voor een leerlijn
‘leren kiezen’
Waar?
Wij krijgen van het departement dan jouw
inschrijving door. Tim Vanden Hende zal
je zo spoedig mogelijk contacteren met de
vraag om een formulier met
inschrijvingsgegevens in te vullen en terug
te sturen.
Begeleid gesprek met het
team op school
Wanneer?
Mei 2011
Enerzijds krijgt het implimentatieteam na
de presentatie en het coachingsgesprek
impulsen om de krachtlijnen met het
Lies De Hauwere, projectmedewerker
[email protected]
09 269 89 00
Tim Vanden Hende, secretariaatsmedewerker
[email protected]
09 269 98 23
Brochure secundaire scholen