- Scholieren.com

Dylan krayenoord 2HB
Inleiding
 Hoofdstuk 1
- Sjabbat
- Rosj Ha-Sjana
- Soekkoth
 Hoofdstuk 2
- Diaspora
- Zionisme
 Hoofdstuk 3
- Synagoge
- Bar mitswa en Bat mitswa
 Hoofdstuk 4
- Dagelijks leven
- Huwelijk
Sjabbat
Het woord Sjabbat is afgeleid van het hebreeuwse woord Sjavvat, wat ophouden en opnieuw
ademen betekent. Het is de wekelijkse rustdag van de joden, het vind plaats op zaterdag
(hun rustdag), de zevende dag van de joodse week. De joden beginnen hun week met
zondag. De Sjabbat begint op vrijdagavond tijdens
zonsondergang, en eindigt op zateravond wanneer
het volledig donker is. Vroeger werden de tijdstippen
anders bepaald, namelijk: als er 3 sterren zichtbaar
werden, in de donker wordende lucht, of ze gebruikte
de Sjabbatklok (die op afbeelding zichtbaar is).
Tegenwoordig zijn er nauwkeurige tabellen, maar ook
op het internet kunnen de joodse wettelijke tijden
gevonden worden.
De Sjabbat is dus een joodse religie, het staat voor
het verbond van God en het joodse volk. De viering
staat voorgeschreven in de 10 geboden. En daar staat
bijvoorbeeld in dat ‘’men geen vuur mag opsteken’’
dat betekent nu, dat ze geen elektriciteit gebruiken.
Dus bijvoorbeeld auto rijden. Dan denk je misschien
dan zitten ze in het donker in de huiskamer, gezellig dus
maar niet heus. Maar daar hebben ze ook iets voor
bedacht, het licht word aangezet door een niet joodse
buurman.
Vrijdagavond: het begin van de Sjabbat, de vrouw des
huizes steekt de Sjabbat kaarsen aan (op de afbeelding
zichtbaar), dit zijn er minimaal twee, daarna vertrekt de
man met de kinderen naar de Synagoge, waar eerst het
middaggebed wordt gedaan. Als ze weer thuiskomen,
begint het Sjabbatavondmaaltijd, de maaltijd is
afhankelijk van het tijdstip, het kan lauw of warm zijn.
Omdat er natuurlijk geen vuur of gas mag worden
gebruikt. Voordat de families gaan eten of drinken, gaan ze liederen zingen. Als het warm
weer is gaan ze ook nog met elkaar wandelen, bij de orthodoxe worden de straten afgezet.
Want ze mogen toch geen auto rijden. Daardoor kunnen de kinderen spelen op straat.
Zaterdag: ‘s Ochtends gaan de mannen met de zonen, naar de ochtenddienst. Daarna
hebben de gezinnen rust. Daarna volgt de zegening en de uitgebreide Sjabbatmaaltijd.
daarna nemen ze wat rust, lezen ze of leren zij wat. In de namiddag, gaan de mannelijke
gezinsleden naar de middagdienst. Waarbij een deel van de Parasja (thoralezing), voor de
komende week word voorgelezen. Daarna wordt de verplichte derde maaltijd gegeten,
genaamd se’oedat sjiesjiet. De maaltijd moet gegeten worden na de middagdienst,en men
mag niet een halfuur voor het einde van de
Sjabbat aan de maaltijd beginnen. Na het
eten gaan de mannelijke gezinsleden naar
de Synagoge, waar het avondgebed
gebeden wordt. Thuis word er meestal nog
een hawdala-ceremonie gehouden. Voor
het vaarwel zeggen van de Sjabbat, waarbij
de zegeningen met een glas wijn, een kaars
met meerdere pitten en een potje of zakje
kruiden wordt gezegd. Dit is dan, als het
donker is en er 3 sterren zichtbaar zijn, het
einde van de Sjabbat.
3
Rosj Ha-Sjana
Rosj ha-Sjana is de Hebreeuwse naam voor het joodse
Nieuwjaar. De joodse kalender (op de afbeelding zichtbaar) is
anders dan die in Nederland, waardoor het joodse Nieuwjaar
dus niet op 1 januari valt maar op andere maanden in het jaar
bijv. September of Oktober. Rosj Ha-Sjana herinnert ons
eraan hoe God de wereld heeft gemaakt. Rosj Ha-Sjana valt
op de eerste 2 dagen van Tisjrie (eerste maand van het
joodse jaar). Op beide dagen wordt er in de Synagoge wel
100 maal op de ramshoorn (sjofar) geblazen. De tonen van de
ramshoorn hebben
een heel scherp
geluid. De tonen
willen duidelijk
maken dat je wakker moet worden en naar jezelf
moet kijken, hoe heb ik me het afgelopen jaar
gedragen. wat ging er goed en wat niet. Als
symbool voor een goed jaar worden er zoete
dingen gegeten. Bijvoorbeeld worden er stukjes
appel met honing gegeten, waarbij men elkaar
een goed (appel) en zoet (honing) jaar wensen.
Verder is gebruikelijk, om in de middag naar
stromend water (het liefst met levende vissen erin)
te gaan en broodkruimels in het water gooit onder
het opzeggen van het gebed. het wegwerpen staat voor het zich ontdoen van slechte
gedachten en dingen. Rosj Ha-Sjana wordt ook wel de dag van de ramshoorn genoemd.
Rosj Ha-Sjana luidt de tien dagen van inkeer, waarin wordt verwacht dat slechte daden
tegenover andere personen of God worden bijgesteld en verzoend, en dan is het grote
verzoendag. Grote verzoendag (Jom kippoer) wordt gevierd na de 10 dagen, waarin je hebt
nagedacht over jezelf. Dan komt iedereen die dat wil bij elkaar in de Synagoge. Op deze dag
wordt er gevast, dat doen ze omdat je je dan beter kan
concentreren op de dingen waar jij spijt van hebt. Aan het
einde van deze lange dag wordt er nog één keer om de
ramshoorn geblazen, de (meeste) mensen voelen zicht
opgelucht want, ze kunnen weer fris aan het nieuwe jaar
beginnen.
Soekkoth
Soekkoth anders genaamd ‘’Loofhuttenfeest’’ is een
ander joods feest. Het feest duurt 7 dagen. Tijdens dit
feest worden de 40 dagen in de woestijn herdacht, in die
40 dagen liepen de Israëlieten in de woestijn, op naar het
beloofde land. In die tijd overnachtte of woonde de
Israëlieten in simpele (loof) hutten, gemaakt van planken
en takken. Nu maken de mensen ook zo’n soort hut in
zijn of haar tuin, waar ze eten of soms zelfs overnachten. Het feest begint op de 15e maand van de joodse
kalender, die ik al
eerder had
uitgelegd. Tijdens
Soekkoth worden er
4 verschillende
boomproducten
samen gebundeld. Dat zijn; Hadassiem (3
mirtetakken),Arawot (2 beekwilgtakjes) Loelav
(palmtak) en als laatse; Etrog (grote geurige
citrusvrucht). Hadassiem, Arawot en Loelav worden
samengebundeld terwijl men de Etrog ertegen aan
houdt. Het nut hiervan is dat men tijdens het lezen van
bepaalde psalmen de samengebundelde takken in
allerlei windrichtingen toe zwaait. De symbolische
betekenis hiervan is dat men God vraagt voor al het
groen te zorgen. In de synagoge is er een bepaalde
volgorde voor, bijv. eerst naar het oosten dan naar het zuiden enzovoort. In de loop v/d jaren
hebben Rabbijnen dit op verschillende manieren uitgelegd. een uitleg is bijvoorbeeld; dat alle
mensen over de hele wereld hoe verschillend ook, toch bij elkaar horen. De achtste en
negende dag van Soekkoth vormen samen een afzonderlijk feest. De achtste dag heet
Slotfeest, de laatste dag Simchat tora, wat vreugde der wet betekent .
5
Diaspora
Diaspora (ook wel verstrooiing genoemd), gebeurde in het jaar 70 van de normale
jaartelling. in die periode waren de Romeinen aan de macht. De Romeinen wouden dat het
Israëlische volk naar hun luisterde en dat ze gingen leven naar de hun ideeën. Maar, dat
deed het joodse volk niet, ze wilden trouw blijven aan hun eigen cultuur en godsdienst. Ze
wouden gewoon bij elkaar blijven komen in
de tempel. De tempel is een gebouw wat
voor de joden heilig was in Jeruzalem. De
Romeinen werden woedend en stonden dit
niet toe, voor straf hadden ze de tempel
verwoest. Veel joden vonden het nu te
onveilig en vertrokken naar allerlei landen, de
joden waren al een beetje verspreid over
verschillende landen, maar door deze
verwoesting al helemaal. Deze (grote)
verspreiding noemen we dus Diaspora. Maar
dat wil niet zeggen dat het Jodendom ook uit
elkaar viel, want het blijft toch nog samen
één volk want de tradities blijven hetzelfde,de
regels zijn ook voor iedereen hetzelfde, de
feesten worden allemaal hetzelfde gevierd,
en niet te vergeten: de Tora; die blijft voor
iedereen (waar ze ook wonen) hetzelfde en word op één en dezelfde manier opgelezen
(verspreiding van de synagogen)
Zionisme
Het woord Zionisme verwijst naar de berg Zion waarmee Jeruzalem wordt aangeduidt. De
heimwee naar deze berg was al tijdens de Joodse
ballingschap in Babylonië, maar de heimwee werd
groter tijdens de verstrooiing (Diaspora). Ze waren
namelijk in die verschillende landen waar ze naartoe
gevlucht waren, afhankelijk van de regering daar of
ze wel in vrijheid joods konden zijn. Vaak was dat
niet het geval. Daardoor vonden andere mensen dus
niet-joden het raar, want ze
hadden andere gewoontes
als hun, daardoor kunnen
mensen rare dingen doen.
Dit is bijvoorbeeld de
oorzaak van de vervolgingen
van de joden. De joden
moesten bijv. aparte, andere kleding dragen waardoor mensen
konden zien dat zij joods waren. Bijvoorbeeld een Jodenhoed of een
Jodenster in de 2e wereldoorlog. later moesten de joden ook in aparte wijken wonen, dit werd
de getto genoemd, dit was een verplichte Jodenbuurt. Tegenwoordig heeft dit een andere
betekenis. Veel Joden hielden het op een begeven moment niet meer uit in europa.
Sommige verhuisden naar het land wat we nu Israel noemen,
sommigen naar Amerika. Maar er bleven ook nog mensen gewoon
in het land waar ze naartoe verhuisd waren. Waar het vervolgen op
volle gang gewoon doorging. Maar toen schreef Herzl in 1969 der
Judenstaat waarin hij vertelt wat zijn ideaal en verlangen is; een
land waar alle joden vrij kunnen leven. Herzl kreeg veel steun, hij
werd leider van de joodse vrijheidsbeweging. De mensen die lid
waren van de joodse vrijheidsbeweging noemde zichzelf zionisten.
Engeland (die veel invloed had in het Midden-Oosten) verklaarde dat zij
wilde meehelpen aan de stichting van de staat Israël. Herzl overleed in
1904. Hij heeft het moment waarop Israël werd gesticht, niet meer
meegemaakt. Maar het vervolgen ging door. Toen in 1939 Duitsland een
aanval deed op polen waardoor de tweede wereld oorlog was begonnen,
veel joden waren in deze wereldoorlog omgekomen. De oorlog eindigde
in 1945. De toen nog in leven zijnde joden uit de Duitse concentratie kampen keerde terug naar het
land waar zij vandaan kwamen. Maar daar bleken ze niet meer welkom te zijn. vele vluchtte naar
Palestina, maar de Engelse stuurden ze terug. De joodse bewoners in Palestina besloten toen om het
land onafhankelijk te maken.
7
Synagoge
Synagoge (Grieks) betekent letterlijk: huis van samenkomst. (Synagoge wordt ook wel
sjoel genoemd, dat komt van het duitse woord schule omdat er in een Synagoge heel
veel wordt gedaan en ook veel wordt geleerd)De Synagoge is een plaats waar joden al
eeuwenlang bij elkaar komen. In een Synagoge wordt er gebeden (tot de God die het
Jodendom kent) en er worden (religieuze) feesten gevierd bijvoorbeeld; Rosj hasjana, Tom
kipoer en ook de Sjabbat. De Synagoge is ontstaan tijdens de Babylonische ballingschap. In
deze ballingschap werden de joden verbannen
naar Babylonië. Omdat ze niet meer luisterde
naar de HEER. In Jeruzalem (waar ze
vandaan kwamen) stond al een tempel. Die
was gebouwd door koning Salomo, in opdracht
van God. Tijdens de Babylonische
ballingschap is deze tempel verwoest (later
ook nog is voor de 2e keer). De Joden hadden
dus geen plek meer om samen te komen, de
oplossing was; samenkomen in een normale
huiskamer (Op linker afbeelding zichtbaar),
want een nieuwe maken in Babylonië was
geen optie. Doordat de huiskamers kleiner
waren dan de tempel, konden ze hun feesten niet
meer uitbundig vieren. Zo’n huiskamer werd
vroeger een Synagoge genoemd, vandaar dat het
huis van samenkomst wordt genoemd. Nu
komen de joden bij elkaar in de Synagoge dat
gewoon een (groter) gebouw is waar ze met ze
allen kunnen samenkomen (Bijvoorbeeld in
Deventer die op de afbeelding zichtbaar is). De
Synagoge is over de hele wereld verspreid, dat
komt door de 2e verwoesting van de tempel, toen
zijn heel veel joden verplicht verhuisd. Daarna is
er nog een deel teruggekomen naar Israël, maar
niet allemaal.
Wat zie je allemaal in een synagoge?
Biema wat ‘’opstapje’’ betekent. De Biema is een verhoogde plaats meestal in het midden
van een Synagoge. Tijdens de
dienst word de Thora rol uit de
ark gedragen en naar de
Biema toegebracht, daar word
de Thora op de juiste gedeelte
opengerold. Het voorlezen uit
de Thora wordt gedaan door
de Chazan ( de dienstleider) .
Wanneer dit klaar is wordt de
Thora weer opgerold, en weer
teruggelegd in de ark.
Mikwe betekent levendig water. Mikwe is een ritueel bad
dat werd gebruikt door vrouwen
en door mannen op bepaalde
momenten. Het bad moet van
natuurlijk water zijn, er mogen
geen reinigingsproducten inzitten,
en hij moet in de grond worden
gebouwd. Dit bad wordt gebruikt
bij bijvoorbeeld als je je wil laten bekeren tot het Jodendom, als je
gaat trouwen, nadat een vrouw een kind had gekregen en wanneer
het ook gebruikt werd; als de vrouw een paar dagen geen
bloedingen meer heeft gehad na haar menstruatie, moet ze zich
onderdompelen in dit bad, daarna mag ze pas weer seksueel
contact hebben met haar man. Nu bestaan er nog steeds van dit
soort baden, bijvoorbeeld in Amsterdam (rechterafbeelding).
Tamied betekent letterlijk eeuwig
licht. Het is een altijd brandende
lamp en is daarom een verwijzing
naar de menora. De tamied bevind zich bijna altijd vlakbij
de heilige ark. De Tamied wil laten zien dat God altijd maar
dan ook ALTIJD aanwezig is. De Temid bestaat uit een
koperen hanglamp met vier kettingen
Rabbijn betekent
letterlijk leraar.
Rabbijn komt van
het woord Rabbi
wat de discipelen
van vroeger tegen Jezus zeiden, en wat meester
betekent.Het woord Rabbijn is tegenwoordig een
algemene term die gebruikt word voor de spirituele
leider van de Synagoge. De Rabbijn leid de diensten
in de Synagoge samen met de voorzanger. De
Rabbijn geeft uitleg over de Thora, en geeft daar ook
preken over. De voorzanger zingt de gebeden op
verschillende, speciale manieren.
Ark ook wel heilige Ark genoemd. De Ark verwijst naar de Ark van
het verbond, dat vroeger in het heilige der heilige van de tempel
stond, en waarin de tien geboden zaten opgeborgen, die Ark was
van goud en er stonden ook twee gouden engelen op. De Ark die in
de Synagoge staat is anders daar worden de Thora rollen in
bewaard. De ark staat tegen een muur die het dichtst bij Jeruzalem
bevindt. Vaak staat de Ark op een kleine verhoging met een aantal
treden, wat staat voor het betreden van de berg sinaï. Op deze berg
ontving Mozes de geboden. De Ark is ook meestal mooi versierd met
Hebreeuwse teksten.
9
Bar mitswa en Bat mitswa
Bar mitswa betekent letterlijk zoon van het gebod. Bar mitswa is een belangrijk moment in
het joodse leven waarop een jongens ‘’Bar mitswa’’ worden. Bij joodse jongens gebeurt dat
bij hun dertiende jaar. Want als een joodse jongen zijn dertienjarige leeftijd heeft bereikt,
wordt hij verantwoordelijk onder de joodse wet. Voor zijn dertienjarige leeftijd lag de
verantwoordelijkheid bij zijn ouders. Vanaf dit moment mag de jongen aan alle joodse
gemeenschapleven meedoen en hij is verantwoordelijk voor het volgen van de (joodse)
wetten. De jongen heeft dezelfde plichten als een volwassenen, maar ze worden nog wel
natuurlijk geholpen door zijn ouders. De Bar mitswa wordt in de Synagoge gevierd. Jongens
worden dan voor het eerst opgeroepen om uit de Thora te lezen, na de dienst wordt er een
feestelijk maaltijd georganiseerd met de familie.
Bat mitswa betekent letterlijk dochter van het
gebod. Bat mitswa is eigenlijk bijna hetzelfde als Bar mitswa alleen gaat het nu om meisjes.
Het verschil is dat een joods meisje al twaalf is als ze dit meemaakt. Bij Bat mitswa word een
meisje op haal twaalfde verantwoordelijk. In de liberale Synagoge mag zij ook uit de Thora
lezen, maar in de Orthodoxe Synagoge niet (daar wordt de Thora vervangen door een lezing
over een joods onderwerp van de week). Zij krijgt ook net als de jongen een georganiseerde
maaltijd met de familie, nadat ze de Bat mitswa heeft afgerond.
Dagelijks leven
Het dagelijks leven is het patroon van gebruikelijke handelingen en bezigheden die in een
bepaalde periode door de meeste mensen als voor de hand liggend beschouwd worden,
gebeurtenissen of daden die geen bijzonder karakter hebben
en volgens een min of meer regelmatig ritme terugkeren.
Hier een aantal dingen van het dagelijks leven van de Joden.
teffilin betekent gebed. Teffilin zijn riemen waaraan doosjes
zitten en die bij het ochtend gebed worden gedragen. In de
doosjes zitten teksten uit de Thora. Het ene doosje draagt
men met behulp van een riem op het voorhoofd. De andere
riem wordt zeven maal om de arm gewikkeld en dan om de
hand geslagen. Linkshandige dragen hem
om de rechterarm hetzelfde geld voor
rechtshandige. De riemen worden alleen
gedragen door mannen ouder dan dertien
jaar, in de liberale synagogen wordt dat ook
soms door vrouwen gedaan.
Tallit is een gebedsmantel. Een Tallit is een lange vierhoekige kleed/sjaal.
Aan de hoekpunten van dit kleed/sjaal zitten draadjes. De gebedsmantel
wordt tijdens het ochtend gebed gedragen door de mannen. Als de mantel
wordt omgedaan, denkt men aan de leefregels die in de Thora staan. In de
Synagoge wordt de gebedsmantel
ook meestal gedragen (in liberale
synagoges ook meestal door
vrouwen)
Jad betekent hand. Het is een
zilveren (kan ook glas of hout etc.) bladwijzer die in de
Synagoge wordt gebruikt tijdens het lezen/zingen uit
de Thora. Het is een soort aanwijsstokje met aan het
uiteinde een handje, vandaar de naam Jad. Het wordt
gebruikt uit eerbied voor de tekst, door vingerafdrukken
te vermijden.
De Thora: Het Jodendom begon met de Thora. Thora
betekent leer of aanwijzing. De Thora bestaat uit aan elkaar
genaaide vellen perkament, waarop in het hebreeuws
(rechts naar links) de vijf boeken van Mozes met de hand
zijn geschreven. Dit zijn de eerste vijf boeken van wat
christenen het Oude testament noemen (de rest zijn
verhalen van profeten en geschriften). Dus het begint bij de
schepping en eindigt bij de dood van Mozes (Genesis t/m
Deuteronomium). Verder staat er in de Thora regels, over
wat je wel en niet mag. Iedere week word er een stukje uit
de Thora gelezen. Het lezen van de Thora is het
belangrijkste gedeelte van de dienst in de Synagoge. Elk
jaar wordt de Thora helemaal (uit)gelezen.
11
Kosjer betekent geoorloofd. Kosjer is het voedsel dat voldoet aan de spijswetten, dus wat de
joden wel mogen eten. Bijvoorbeeld vlees van dieren die herkauwen en gespleten hoeven
hebben, en de vissen moeten vinnen en schubben hebben. Dus bijvoorbeeld rund, schaap,
geit, koe en hert mogen dus wel gegeten worden maar varkens,
paard en haas niet. Ook staat er beschreven hoe het voedsel bereid
moet worden. bijvoorbeeld ‘’je zult het blokje niet koken in de melk
van zijn moeder’’. Hieruit is de regel voortgekomen dat melk en vlees
niet in één maaltijd mag worden gegeten, dus apart. Daarom zeggen
ze dat de Joden een dure keuken hebben. Maar dat zie je ook met
alle spulen die in aanraking komen met het voedsel, bijvoorbeeld
pannen, servies etc. Er is één set speciaal voor melkproducten en
een andere voor vleesproducten. Maar er moet ook één uur tussen
zitten voordat je van het vleesproduct naar het melkproduct gaat.
Men mag ook geen vlees eten van een levend dier, dus bloed mag
niet zichtbaar zijn, want bloed is een teken van leven. En zo zijn er
nog veel meer regels.
Keppel is een hoofddeksel, dat
traditioneel gedragen wordt door joodse mannen. Sommige
mannen dragen de hele dag zo’n keppel, andere alleen
wanneer zij bidden. Een keppel is klein rond hoofddeksel dat uit
eerbied voor God wordt gedragen. Sommige dragen zelfs altijd
een keppel, maar sommige dragen ook een hoed om zijn hoofd
te bedekken. De redenen die tegenwoordig genoemd worden
voor het dragen van een keppel: Erkenning dat God "boven"
ons is, "Acceptatie" van de 613 geboden, "Identificatie" met het
Joodse volk. Er zijn verschillende Keppels verkrijgbaar.
Mezouza betekent letterlijk deurpost. Mezouza is een
tekstkokertje dat op de deurposten wordt aangebracht. Vroeger
kon je daardoor zien of er joden woonde of niet. In het kokertje zit een klein rolletje
perkament met een tekst uit de Thora. Deze tekst herinnert je aan het bestaan van God en
beschermt als het ware je huis en de andere mensen die er wonen. Tijdens het aanbrengen
van een kokertje wordt een zegen uitgesproken. Op de achterzijde van het perkament woord
Sjaddai geschreven, wat een van de
Bijbelse namen van God is. Tijdens het
oprollen laten zij de eerste letter van de
naam Sjaddai zichtbaar. Het is gebruikelijk
om bij binnenkomst of vertrek van een huis
waar zo’n kokertje hangt, het kokertje te
kussen.
Huwelijk
Het huwelijk is een belangrijke gebeurtenis in een leven van iemand. Op deze dag worden
alle zonden uit het verleden vergeven en versmelten beide
zielen samen in één schone, nieuwe ziel. De bruid (Kallah)
en bruidegom (Chatan) vasten op deze dag tot na de
trouwceremonie. Het huwelijk wordt meestal gevierd in de
Synagoge, maar het hoeft niet altijd. De bruid draagt nog
een sluier, die staat voor dat het uiterlijk niet belangrijk is
maar het karakter De bruid en de bruidegom staan onder
een choepa, dat lijkt op een dakje en staat symbool voor
hun nieuwe huis waarin zij gaan wonen. De bruid loopt
zeven keer om de bruidegom wat de schepping van de
wereld in zeven dagen symboliseert (zeven staat ook voor
hoeveelheid en
compleetheid dat
niet apart verkrijgbaar is).De bruidegom geeft
vervolgens de bruid een ring en zegt ‘’met deze
ring zijn wij verbonden volgens de wetten van
Mozes en Israël. De ring moet glad zijn en zonder
versieringen wat staat voor simpele schoonheid.
De bruid en bruidegom dragen ook geen juwelen
als teken van mensen zonder bezittingen. Daarna
worden de zeven zegens gezegd over het tweede
kopje wijn, deze wordt voorgelezen door de
rabbijn. Daarna drinken de
man en de vrouw van de
wijn. Daarna legt de
bruidegom een glas op de
grond die ze vervolgens kapot trapt. Dit symboliseert het verdriet en
verlies van de tempel. Vervolgens roept iedereen mazal tov want veel
geluk betekent, nadat dit gezegd is, is de ceremonie beëindigt.
Daarna worden de bruid en bruidegom naar een apart kamertje
gebracht. Gedurende een week na de bruiloft zullen kennissen en
vrienden feestmaaltijden organiseren ter ere van de bruid en de
bruidegom.
13