Geschiedenis H1 Voorkennis Prehistorie Begin = onbekend Einde rond 3000 v Chr. uitvinding schrift; noodzakelijk voor handel Historie = grote ontwikkelings verschillen per regio Jagers & Verzamelaars Oude steentijd/Paleolithicum Nomadisch rondtrekken Nieuwe steentijd/Neolithicum uitvinding landbouw Sedentair blijft op 1 plek Paragraaf 1 Kern; Uitvinding vd landbouw Belang; Mens gaat de natuur beïnvloeden grote langzame verandering; alleen vast te stellen door ongeschreven bronnen Eerste mensen Evolutie Darwin Creationisme schepping Nomadisch Vrij weinig bekend Grafgiften hiernamaals; pot aarde = vast bestaan Overgang landbouw Klimaat mid. Oost. West-Europa 20.000 zeer gunstig; daarna warm + droog dus landbouw Genoodzaak 5000 v Chr. revolutie; grote maar langzame verandering Landbouwsamenleving gevolgen Bevolkingsgroei Sedentair Steden Werktuigen Aardewerk Statusverschillen Boerderijen i.p.v. hutten d.m.v. bezit Natiestaten Verschillende steden tot 1 land Zelfbestuur Politieke economische eenheid Farao van poly naar monotheïstische gd Meer macht ontvangen Eenheid Egypte vergroten Achnaton 3 vernieuwingen Godsdienstswitch; Aton alleen + belangrijkste Nieuwe hoofdstad; vanwege oude god Amon Afbeeldingen van zichzelf; verfijnder Overgang verering Aton Meer macht Achnaton priesters Amon te veel macht Eenheid in godsdienst is vergroting van macht Mesopotamië; tussen de rivieren Irrigatie; bevloeien landbouwgrond grotere oogsten toename sociale verschillen Leiders zorgen voor (betere) Onderhouding irrigatie Tempels Stadsmuren oorlogen Stadstaten zijn ontstaan en er komen specialisten Farao’s horen bij jagers&boeren Egypte Noorden Zuiden Memphis en Thebe beneden Egypte boven Egypte regeren Farao Schrijvers; belasting Handelaars Soldaten, boeren, ambachtslieden Slaven Evolutietheorie Materialistische filosofie Wetenschappelijk bezwaar Intelligent Design Antropische constanten Bezwaren bio evolutie Begrippen Agrarisch Cultuur Historie Jagers-verzamelaars Landbouwsamenleving Monotheïsme Natiestaat Neolithische revolutie Polytheïsme Prehistorie Sedentaire revolutie Stadstaat geen geestelijke dimensie geen oorzaak voor Big Bang doelgericht en met precisie wijzen op bestaan ontwerp zuurstofpeil transparantie atmosfeer aantrekkingskracht aarde&maandag zwaartekracht koolstofdioxidepeil ontbreken overgangsvormen geen primitieve voorstadia ingewikkelde bio systeem d.m.v. mutaties info verloren genetische beperkingen micro-evolutie; geen macro-evolutie ondermijnt de moraal; of iets goed of slecht is