De Romeinen (500 v. C. * 476 n. C.)

De Romeinen
(500 v. C. – 476 n. C.)
Deel 1: de invloed van de Romeinse
beschaving op onze cultuur (pp. 2-3)
1. Hoe konden de Griekse en Romeinse
cultuur onze samenleving beïnvloeden?
• Griekse beschaving: beginpunt onze kunst,
wetenschap, politieke organisatie
(democratie, tirannie, …)
• MAAR: geen Grieks ‘rijk’: steeds verschillende
stadstaten
1. Hoe konden de Griekse en Romeinse
cultuur onze samenleving beïnvloeden?
• Invloed van Griekse cultuur op onze streken?
Via contacten met ‘onze’ volkeren (o.a. de
Kelten)
• Contacten:
– Handel + reizigers  contact met Griekse cultuur
– Invloed van Griekse ideeën en gebruiken op
handelaars en reizigers
Verschil Griekse (6de eeuw v.C.) en
Romeinse wereld (2de eeuw n.C.)
1. Hoe konden de Griekse en Romeinse
cultuur onze samenleving beïnvloeden?
• Griekse wereld: ‘onafhankelijke’ stadstaten
• Romeinse Rijk: van Spanje en Frankrijk tot aan
Tigris en Eufraat; van Noord-Afrika tot aan de
Noordzee
• Vanaf 50 v.C.: onze streken zijn Romeins
gebied door veroveringen
• Vermenging van ‘onze’ cultuur met de
Romeinse
2. Overblijfselen uit de Romeinse
samenleving in onze cultuur
• Verschillende thema’s (a tot d) en aspecten (1
tot 4)
• Foto’s (van links naar rechts, bovenaan
beginnen)
2. Overblijfselen uit de Romeinse
samenleving op onze cultuur
• Foto’s (van links naar rechts, bovenaan
beginnen)
– b. ordenen van de samenleving door recht + 4 ons
rechtssysteem
– d. Christendom + 2. De Christelijke Kerken
– a. Architectuur en ingenieurskunst + 3.
waterleidingen, …
– c. De taal: het Latijn + 1. De taal van de Kerk, de
Romaanse talen
Deel 2: de levensruimte van de
Romeinen (pp. 4-5)
• 500 v.C.: Rome = dorp ; Griekse steden =
stadstaten
• Ligging Rome?
– Zie tekst Livius (p. 4):
• Rome = “dicht genoeg bij de zee” (goed voor
voedseltransport) + geen “gevaar van vreemde vloten”
door “kleine afstand” tot zee (+/- 25 km)
– Aan Tiber (centrale rivier in Italië) + dicht bij de
Middellandse Zee
– Goede ligging voor een stad!
Reliëf Italië (zie ook: p. 5) en Griekenland
Vergelijking reliëf Italië en Griekenland
• Welke overeenkomsten en verschillen?
– Overeenkomsten: veel bergen (Italië: Apennijnen)
– Verschillen: vlak gebied aan westkust Italië +
minder eilanden in Italië
• Klimaat Italië – Griekenland?
– Hetzelfde klimaat: Mediterraan klimaat
• Welk klimaat heeft Italië?
– Warme zomers, zachte winters
Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen
• Romeinse Rijk = eerst polytheïstisch
• Vanaf 1ste eeuw v.C.  christendom
• Hoe gingen de Romeinen om met het nieuwe
geloof?
• Onderzoeksvraag: “Leefden de eerste
christenen in Rome in de 1ste en de 2de eeuw
n.C. in vrijheid of werden ze vervolgd?”
Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen
• Waarover gaat deze vraag?
– Thema:
• Vervolging van christenen
– Plaats:
• Rome
– Periode:
• 1ste en 2de eeuw n.C.
Deel 3: Godsdienst bij de Romeinen
• Kijk voor iedere bron:
– Is de bron relevant (thema, plaats en periode
hetzelfde als de onderzoeksvraag?)
– Is de bron betrouwbaar (pijlenschema)
Bron 1
• Relevant?
– Thema: Ja (vervolging christenen)
– Plaats: Ja (Rome)
– Periode: Ja (1ste eeuw n.C.)
Het document is RELEVANT
• Betrouwbaar?
– Tijdgenoot? Nee (schilderij uit 1883)  Betrouwbare
informatie? Nee (geromantiseerde inzichten, niet
gebaseerd op onderzoek)  NIET BETROUWBAAR
Bron 2
• Relevant?
– Thema: Ja (vervolging christenen)
– Plaats: Nee (Gorcum is niet Rome)
– Periode: Nee (1572 is niet 1ste eeuw n.C.)
Het document is NIET RELEVANT
• Betrouwbaar?
– Tijdgenoot? Nee (16de eeuw)  Betrouwbare
informatie? Weten we niet DUS: betrouwbaarheid kan
niet gecontroleerd worden
We weten niet of het document betrouwbaar is
Bron 3
• Relevant?
– Thema: Ja (vervolging Christenen)
– Plaats: Ja (Rome)
– Periode: Ja (64-313  1ste en 2de eeuw n.C.)
Het document is RELEVANT
• Betrouwbaar?
– Tijdgenoot? Nee (2009)  Betrouwbare informatie? Ja
(gebaseerd op onderzoek)  Meer doen dan informeren?
Nee (geschreven om leerlingen te informeren) 
Subjectief? Nee (nagekeken door historici)  Goede
observator? Ja (details over vervolging christenen)  Het
document is BETROUWBAAR
Godsdienst bij de Romeinen
• Welke bron gebruik je best om de
onderzoeksvraag te beantwoorden?
Bron 3: relevant en betrouwbaar
Bronnen 1 en 2: onbruikbaar voor de
onderzoeksvraag: 1 is niet betrouwbaar, 2 is
niet relevant
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Romeinse godsdienst = polytheïstisch
• Geen ‘zuivere cultuur’: Romeinen namen
aspecten van anderen over
• Romeinse Goden zijn kopieën van Griekse
Goden, met andere namen
• Aphrodite
– Venus
• Apollo
– Hermes
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Ares
– Mars
• Artemis
– Diana
• Athena
– Minerva
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Demeter
– Ceres
• Dionysos
– Bacchus
• Hades
– Pluto
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Hephaistos
– Vulcanus
• Hera
– Hera
• Poseidon
– Neptunus
• Zeus
– Jupiter
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Romeinse Goden zijn nog steeds aanwezig in
onze cultuur en onze taal
• Voorbeelden?  Aardrijkskunde
– Planeten: Jupiter, Mars, Venus, …
– Vulkaan (Vulcanus)
• Ook in symbolen
– Vb: geld
 Ceres (oogst)
Godsdienst bij de Romeinen (p. 9)
• Christendom werd niet onmiddellijk aanvaard
• Sommige Romeinse keizers: actieve vervolging
christenen
• 4de eeuw: christendom = staatsgodsdienst
 ‘Officieel’ einde polytheïsme