Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie

Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie
Hoofdvraag H3:
Hoe worden in de
Nederlandse
parlementaire
democratie
politieke besluiten
genomen?
§1: Democratie:
Een meerderheidsbesluit is niet automatisch
democratie, eerst 
- gelijkheid: alle burgers hebben gelijke
rechten. Er mag niet worden
gediscrimineerd.
- Vrijheid: burgers moeten hun eigen leven
kunnen inrichten.
§1: Democratie:
In de kern is “Democratie”:
Een politiek stelsel dat het mogelijk maakt
om op basis van meerderheidsbesluiten
op vreedzame wijze conflicten op te
lossen en afspraken te maken over de
inrichting van de samenleving.
blz. 62 tekstboek
§1: Democratie:
2 Basiselementen voor democratie:
•
•
Alle 18+ inwoners kunnen d.m.v.
algemeen kiesrecht invloed uitoefenen
op de besluitvorming
Aantal grondrechten is gewaarborgd om
in vrijheid invloed te kunnen uitoefenen.
(er is enkel sprake van democratie als er
ook een rechtsstaat is)
§1: Democratie:
• “In een democratie worden verschillen en conflicten tussen mensen
niet ontkend of onderdrukt, maar erkend en gereguleerd”. Blz 62.
• “In een democratie kunnen mensen in vrijheid hun ideeën, die vaak
samenhangen met hun belangen, naar voren brengen”.
Blz 63.
• “Machthebbers kunnen na de verkiezingen hun positie kwijtraken.
Maar ze worden niet gevangen gezet en kunnen bij de volgende
verkiezingen opnieuw hun kansen beproeven- weer voor tijdelijk”.
Blz 10.
§1: Democratie:
Politieke structuur:
verhoudingen tussen organisaties en groepen in
de politiek en de regels van besluitvorming
Politieke cultuur:
de manier waarop mensen met elkaar omgaan
in de politiek
Politieke actoren:
mensen, groepen en organisaties die actief
meedoen in de politiek
§1: Democratie:
Deelvraag:
Wat is een (parlementaire democratie en op welke
waarden is die gebaseerd?
18e eeuw volkssoevereiniteit:
Politiek principe waarbij alle macht voortkomt uit
de wil van het volk.
1848: grondwet van Thorbecke:
Uiteindelijke macht ligt niet meer enkel bij de
koning maar bij het parlement.
§1: Democratie:
Echter in 1848 kon enkel de 11% rijkste mannen stemmen.
Door industrialisatie 19e eeuw ontstonden bewegingen 
Hierdoor is er algemeen kiesrecht gekomen
1917  voor mannen
1919  voor vrouwen
§1: Democratie:
5 Kenmerken democratie in de grondwet:
1. Algemeen kiesrecht:
2. Regelmatige verkiezingen:
3. Vrijheid van meningsuiting:
(alleen een onafhankelijke rechter mag
publicaties of uitzendingen verbieden)
4. Vrijheid van vereniging en vergadering
5. Machtenscheiding (wetgevendeuitvoerende- en rechterlijke macht)
Algemeen kiesrecht:
Regelmatige verkiezingen
Regelmatige verkiezingen
Regelmatige verkiezingen
Regelmatige verkiezingen
Vrijheid van meningsuitinguiting
Vrijheid van vereniging en vergadering
Leer van de machtenscheiding/ Machtenleer
§1: Democratie:
7 sociale voorwaarden voor democratie:
1. Gunstige sociaaleconomische ontwikkeling
2. Mate van sociaaleconomische gelijkheid
3. Sprake van democratische politieke cultuur
(tolerantie)
4. Verenigd in organisaties op grond van ideeën en
belangen
5. Militairen geen invloed op politiek
6. Staat goed functioneert (niet corrupt)
7. Geen hevige conflicten zijn tussen etnische
groepen
§1: Democratie:
Directe democratie:
•
•
•
Burgers kunnen rechtstreeks meepraten
en beslissen.
Alleen bij weinig inwoners
Soms via referendum: volksstemming
Indirecte democratie:
•
•
via een volksvertegenwoordiging.
burgers stemmen op vertegen-woordigers die
hun belangen behartigen in de politieke besluitvorming.
§1: Democratie:
Parlementair stelsel
• Bevolking kiest het parlement rechtstreeks.
• Staatshoofd is koning(in) of door parlement
gekozen president.
• Staatshoofd eerder symbolisch en
representatief.
Presidentieel stelsel:
• Bevolking kiest het parlement én een president
• President heeft grote bevoegdheden
§1: Democratie:
Dictatuur:
- Tegenovergestelde democratie
- Geen burgers maar onderdanen
- Macht in handen van 1 persoon, familie, partij,
militairen, kleine groep.
- Nooit een rechtsstaat
- Rechters niet onafhankelijk
- Media: zelfcensuur
- Heerst veel angst
•
http://www.nlverkiezingen.com/
Dictatuur van Libie
•
•
Dictatuur in Libie, demonstraties voor vrijheid en democratie
http://player.omroep.nl/?aflID=12170683
van 0 tot 4 minuten
http://www.eenvandaag.nl/buitenland/37288/onrust_libi_neemt_grote_vormen_aan
Dictatuur van egypte
•
http://www.eenvandaag.nl/buitenland/37238/egypte_in_blijdschap
•
http://www.eenvandaag.nl/buitenland/37242/gestorven_voor_een_nieuw_egypte
•
http://www.eenvandaag.nl/buitenland/37230/leger_egypte_eist_rust