Leren stopt niet nadat het diploma is behaald

VITAL REGIONS
Lectoraat Wendbaar Vakmanschap
Het lectoraat Wendbaar Vakmanschap is ingesteld om kennis te
verzamelen en te ontwikkelen over leren, veranderen en innoveren.
Het lectoraat wil een bijdrage leveren aan een didactiek die bruikbaar is in beroepsopleidingen en lerarenopleidingen. Daarnaast
richt het lectoraat zich op onderzoek naar professionaliseringsaanpakken gericht op veranderen en innoveren in uiteenlopende
bedrijven en instellingen.
Leren stopt niet nadat
het diploma is behaald
Elke expert moet blijven leren over zijn vak en
de grenzen ervan opzoeken. Aan de grenzen
van het vakgebied ontmoet hij of zij andere
vakmensen en experts. Een bouwkundig tekenaar die openstaat voor iemand met veel
kennis over hout, kan daarin bij het ontwerpen zijn voordeel doen. Je wordt als expert
dan wendbaarder en je kunt sneller inhaken
op een veranderende markt en innovaties.
Dat laatste is in de huidige economie nodig.
Wendbaar Vakmanschap is dan ook een
belangrijk aandachtsgebied binnen de onderzoeksgroep Vitale Educatie en het zwaartepunt Vital Regions.
26
Ontstaan Wendbaar
Vakmanschap
Marco Mazereeuw is associate lector en licht het ontstaan toe van het
lectoraat Wendbaar Vakmanschap
als onderwerp. “Hiervoor was er
een ander lectoraat: Werkplek Leren
en ICT. In dit lectoraat onderzochten
we het leren op de werkplek en hoe
ICT daarin een rol kan spelen. Het
idee was dat ICT kan helpen om leren op de werkplek en de opleiding
te verbinden. Gaandeweg kwamen
we erachter dat ICT weliswaar één
van de belangrijke motors voor
innovatie was, maar niet echt werd
erkend als een middel om leren te
ondersteunen. Daarom wilden we
de focus iets verleggen.” Lector
Marc Coenders: “Toen kwam ik. Ik
heb me afgelopen zomer verdiept
in het thema wendbaar vakmanschap en werd er steeds enthousiaster over. Er zit iets paradoxaals
in: het gaat aan de ene kant over
snelheid en aan de andere kant
over duurzaamheid. Je moet steeds
sneller inhaken op veranderingen en
innovaties, maar tegelijkertijd moet
je ervoor zorgen dat die innovaties
beklijven. Ik ben een onderwijskundige, gericht op de lerende
organisatie. Ik merk dat het steeds
belangrijker wordt om collectief
te leren. Niet alleen binnen eigen
disciplines, maar ook met andere
contacten met bedrijven en instellingen in de regio. De bijdrage van
het lectoraat aan het onderwijs is
helder, Mazereeuw: “Het onderzoek
dat we doen richt zich op hoe je de
leeromgeving zo kunt creëren dat
studenten het wendbaar vakmanschap ontwikkelen.” Coenders:
“Leraren en begeleiders vinden dat
‘‘Een bouwkundig tekenaar hoeft
niet ineens te bouwen, maar moet
wel blijven leren over zijn vak.’’
disciplines. Een voorbeeld daarvan
is de verandering binnen de zorg
en welzijn in wijken. Daarbij werken
mensen niet meer apart van elkaar,
maar werken mensen van verschillende achtergronden samen.”
Samenwerken met werkveld
en bijdrage aan onderwijs
Alle lectoraten, verbonden aan
onderzoeksgroepen, werken samen
met het werkveld. Alleen dan kun
je praktijkgericht onderzoek echt
vormgeven. Marc Coenders en Marco Mazereeuw werken nauw samen
met verschillende beroepsopleidingen, zoals het Friesland College.
Die hebben op hun beurt weer veel
soms moeilijk: aan de ene kant wil je
studenten loslaten zodat ze kunnen
groeien. Aan de andere kant wil je
er bovenop zitten en kijken of ze op
de juiste weg zitten. Wij doen nu
onderzoek naar hoe dat gaat, wat er
gebeurt en wat er werkt.”
Het mooie aan praktijkgericht onderzoek en de nauwe samenwerking
met het werkveld, is dat de waarde
van onderzoeksresultaten direct
duidelijk is. Mazereeuw: “Bedrijven,
instellingen en opleidingen bepalen
zelf of onze uitkomsten, handvatten en adviezen bruikbaar zijn.’’
Daarnaast komen vraagstukken
voor onderzoek uit de praktijk. Die
worden niet bedacht aan een onderzoekstafel. Coenders: “Het is zo
dat de praktijk uit zichzelf verandert.
Als lectoraat moeten we vindbaar
en toegankelijk zijn. We willen dat,
als bedrijven ergens tegenaan
lopen, ze ons opzoeken en wij ze
verder helpen. Het is niet zo dat we
met een kant-en-klaar pakket bij de
organisatie komen; iedere organisatie is anders. Ik zie het als een
belangrijke taak dat we de praktijk
leren waarderen in de pogingen die
ze zelf al ondernemen.”
Iedereen welkom
Mazereeuw: “We willen graag een
open lectoraat zijn. Iedereen die
geïnteresseerd is in praktijkgestuurd
leren en lerende netwerken, kan
in principe participeren in onze
kennissenkring. Bij de lerarenopleiding komt er een afstudeerrichting
speciaal gericht op het beroepsonderwijs. Wij willen daar samen met
opleiders en studenten een rol in
spelen.” Coenders: “Ik denk dat
we met dit thema iets aankaarten
waar de praktijk enigszins mee
bekend is, maar waar men niet
weet wat te doen. Wendbaarheid
is een groeiend thema. Wij hebben
niet de wijsheid in pacht, maar
praktijkgericht onderzoek kan wel
de kennis genereren die nodig is
om het leren anders te organiseren
en te vernieuwen. Ik zie de toekomst als uitdagend en ik kijk ernaar
uit.”
27