presentatie 6: Drs. Rieneke Peijnenburg / Drs. Cindy

Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Een evidence-based richtlijn voor verpleegkundigen
en verzorgenden ter vermindering van agitatie bij
dementerende ouderen
Rieneke Peijnenburg
Cindy Brink
Berno van Meijel
Paul-Jeroen Verkade
Pascalle Schmitz
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Inhoud:
• Aanleiding
• Agitatie
• Concept richtlijn
• Testperiode
• Definitieve richtlijn
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Aanleiding:
• Vraag uit de praktijk
• Subsidieaanvraag ZonMw ‘Tussen Weten en Doen’
• Richtlijnen apathie / depressie bij dementie NIVEL
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Agitatie:
• Fysiek agressief gedrag
• Fysiek niet-agressief gedrag
• Verbaal niet-agressief gedrag
• Verbaal agressief gedrag
Cohen-Mansfield J (2001)
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Agitatie kan leiden tot:
• Vermindering kwaliteit van leven
• Vroegtijdige opname
• Toename van de zorgconsumptie
• Arbeidsontevredenheid
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Ontwikkeling richtlijn:
• Systematische literatuurstudie naar nietmedicamenteuze interventies
• Expertpanel
• Begeleiding Trimbos-instituut, NIVEL
• Samenwerking Radboud Universiteit Nijmegen
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stap 1 ‘Wat zie je?’
Omcirkel welk gedrag de afgelopen twee weken voorkwam en hoe vaak het voorkwam
Nooit
1. IJsberen,
Minder dan
1 à 2 keer
eens per week
per week
1
2
1
Meerdere keren
1 à 2 keer
Meerder keren
Meerdere keren
per week
per dag
per dag
per uur
3
4
5
6
7
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
6
7
doelloos rondlopen
2. Verkeerd kleden of
uitkleden
3. Spugen
(ook tijdens maaltijden)
4. Vloeken of
verbale agressie
5. Etcetera
Cohen-Mansfield Agitation Inventory (CMAI)
Cohen-Mansfield et al. (1989), vertaald door De Jonghe & Kat (1996)
5
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stap 2 ‘In welke situaties komt het gedrag voor?’
• Wie is er in de buurt?
• Wat gebeurt er in de directe omgeving?
• Waar komt het gedrag voor?
• Wanneer komt het gedrag voor?
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stap 3 ‘Hoe komt het?’
• Lichamelijke oorzaak
• Onvervulde behoefte
• Overprikkeling
• Onderprikkeling
• Te hoge eisen
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stap 4 ‘Wat ga je er aan doen?’
• Interventie gericht op een specifieke oorzaak
• Interventie gericht op de omgeving
• Activiteiten in de vorm van bewegen
• Muziek ter ontspanning of ter activering
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stap 5 ‘Heeft het geholpen?’
• Is het geagiteerde gedrag verminderd?
• Hoe verder?
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Verantwoordelijkheid:
Gediplomeerde verpleegkundigen en verzorgenden
van niveau 3 en hoger werkzaam in de thuiszorg en
in verpleeghuizen
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Advies en ondersteuning:
• Multidisciplinaire team
• Mantelzorger
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Uitvoeren interventie:
• Verzorgende niveau 2
• Mantelzorger
• Familie
• Activiteitenbegeleiding
• Fysiotherapeut
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Doel testperiode:
• Inhoud
• Bruikbaarheid
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Vóór de testperiode:
Training met als doelen:
• Kennisvermeerdering agitatie
• Uitvoeren in dagelijkse praktijk
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Testperiode:
• Drie maanden
• 19 Verpleegkundigen en verzorgenden
• 18 Dementerende ouderen
• Telefonische ondersteuning
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Na de testperiode:
• Enquêtes over inhoud en bruikbaarheid
• Interviews over samenwerking
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Positieve ervaringen:
• Inzicht in geagiteerd gedrag
• Structuur
• Ondersteuning
• Bruikbaar
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Negatieve ervaringen:
• Tijd
• Niet-medicamenteuze interventies
• Motivatie collega’s
• Thuiszorg
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Veranderingen:
• Tijdsinvestering
• Samen met collega
• Rol teamleider
• Haalbaarheid
• Extra aandacht voor thuiszorg
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Stand van zaken:
• Definitieve vaststelling richtlijn
• Legitimering V&VN
• Verspreiding via website INHOLLAND
• Effectiviteit
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Meer informatie:
www.inholland.nl/ggzverpleegkunde
[email protected]
[email protected]
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Vragen??
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Verpleegkundigen en verzorgenden in het
verpleeghuis/ thuiszorg hebben geen tijd om met een
richtlijn te werken
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Een verpleeghuis dat niet met deze richtlijn gaat
werken, doet haar bewoners tekort
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Ieder gedragsprobleem bij dementerende ouderen
vraagt om een andere interventie
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde
Wanneer de richtlijn via internet beschikbaar komt
voor verzorgenden en verpleegkundigen, is de
implementatie in de praktijk een feit