Wat een landschap!

Wat een landschap!
Gamma - kader 2
Taak 1 - Welkom op de zeebodem
Welke begrippen zijn belangrijk?
Welke kennis is belangrijk?
- Delta
-
Je kunt uitleggen hoe zeeklei en laagveen
ontstaan.
- Droogmakerij
-
Je kunt de voor- en nadelen van de ligging van
Nederland aan water noemen.
-
Je weet wat de overeenkomsten en verschillen zijn
tussen de Beemster en de Haarlemmermeer.
-
Je kunt informatie in een kaart tekenen.
-
Je weet welke grote waterprojecten er in
Nederland zijn uitgevoerd.
-
Je weet welke klimaatveranderingen worden
verwacht en wat de gevolgen daarvan zijn voor
- Landschap
- N.A.P.
- Polder
Zeeklei
Door getijdenwerking van eb en vloed.
- Bij vloed daalt de zeeklei (slib) naar de
bodem.
- Bij eb blijft dit laagje achter.
Schooltv - Ontstaan van zeeklei (01m21s)
Laagveen
Op veel delen van het zeeklei ontstond
een moeras
- Planten die doodgingen kwamen
onder het water te liggen en
vergingen niet.
- Hierdoor ontstond een dikke laag
dode planten waarop weer nieuwe
planten groeide.
Beemster
Van veen naar een meer en van een meer
naar een droogmakerij.
- Start droogmaling 1607 na investeringen
van rijke Amsterdamse kooplieden.
- In 1610 liep het gebied weer vol na een
dijkbreuk.
- Vanaf 19 mei 1612 is het meer helemaal droog.
- Sinds 1999 staat de droogmakerijk op de lijst van
het UNESCO-Werelderfgoed.
Haarlemmermeer
Ook bekend als de ‘waterwolf’, een diep en gevaarlijk meer dat Amsterdam en
andere steden en dorpen bedreigde.
- Dit meer werd niet met molens
maar met stoomgemalen in de 19e
eeuw leeggepompt!
- Op de bodem van dit meer ligt nu
Schiphol Airport.
Droogmakerij en polder
Polder - Een bedijkt gebied waarbinnen de waterstand wordt geregeld.
Droogmakerij - Polder die ontstaan is door het droogpompen van een meer,
moeras of open water.
Polder
Windmolens
Ringvaart
Droogmakerij
Zeeklei
Laagveen
Ringdijk
Nederlandse waterwerken
- Zuiderzeewerken
- Deltawerken
- Droogmakerijen in Noord-Holland
- Het Waddenplan
Doorsnede van een rivier
Klimaatverandering, geen probleem of gevaar!?
→
De opwarming gaat door, hierdoor komen zachte winters en warme
zomers vaker voor.
→
De winters worden gemiddeld natter en ook de extreme
neerslaghoeveelheden nemen toe.
→
het
De stevigheid van extreme regenbuien in de zomer neemt toe, maar
aantal zomerse regendagen wordt minder.
Taak 2 - Rivierenlandschap
Welke begrippen zijn belangrijk?
Welke kennis is belangrijk?
- Meander
-
Je weet wat de verschillen zijn tussen de boven-,
midden- en benedenloop van een rivier.
- Uiterwaard
-
Je weet hoe de doorsnede van een rivier eruitziet.
-
Je weet wat de verschillen zijn tussen jagersverzamelaars en boeren.
-
Je weet hoe de geschiedenis van de dijkenbouw
eruitziet.
Van berg naar zee
Bovenloop
-
Diepe dalen
-
Veel erosie
Middenloop
-
Afzetten van grof
(zwaar) materiaal
Benedenloop
-
Sedimentatie
-
Trage stroming
Rivierkleilandschap
Doorsnede door een rivier
1 = Zomerbedding
Winterdijk
2 = Zomerdijk
3 = Uiterwaard
Steenfabriek
4=
5 = Wiel
6=
Einde van de IJstijd
- 12.000 v.Chr.
- Jagers en verzamelaars
- 10.000 v.Chr.
- Eerste landbouw, waar?
- Boeren
- Verschillen tussen jagers-verzamelaars en boeren?
Denk aan: Middel van bestaan, woonplaats, wanneer
in Nederland, grootte van de groep en de spullen die
Geschiedenis van de dijkenbouw
Eerste of tweede eeuw voor Christus in Friesland.
Begin van de meeste andere dijken: 1000 na Christus!
Waarom?
- Bevolkingsgroei
- Meer landbouwgrond nodig
- Onder leiding van monniken (waarom?)
Welke vloed zorgde in het begin van de vijftiende eeuw voor vele
ondergelopen dorpen wat tegenwoordig een natuurgebied is?
Taak 3 - Veenlandschap
Welke begrippen zijn belangrijk?
Welke kennis is belangrijk?
- Grondsoort
-
Je kunt gebeurtenissen op de goede plek in een
tijdvak plaatsen.
- Hoogveen
-
Je weet hoe Nederland eruitzag in de Romeinse
tijd.
-
Je kunt in de atlas zoeken via het namen- en
zakenregister.
-
Je kunt vragen beantwoorden aan de hand van het
lezen en interpreteren van een kaart.
-
Je weet hoe hoogveen en laagveen is ontstaan en
wat het verschil tussen deze veensoorten is.
-
Je weet waarvoor veengebieden tegenwoordig
- Laagveen
- Löss
- Veen
Wat is veen?
- Grondsoort
- Opgebouwd uit dode plantenresten die ontstaan in lage en moerassige
gebieden.
- Kan uit de grond gestoken worden → turf
- Als de turven na (ongeveer drie) maanden zijn gedroogd kan het gebruikt
worden voor de kachel.
Veenlijken
Rotsblok → kei → grind → zand → rivierklei → löss
Verschil hoogveen en laagveen?
Laagveen:
Wordt nat door regenwater en kan bij het grondwater.
Hoogveen:
Kan niet bij het grondwater maar wordt
bevoorraad door een ondoordringbare
laag.
Taak 4 - Proef op de som