Katholieke Hogeschool Kempen – Departement Lerarenopleiding Vorselaar Bachelor in het onderwijs: Secundair Onderwijs Lepelstraat 2 – B 2290 Vorselaar Tel +32 (0)14 50 81 60 - Fax +32 (0)14 50 81 61 - E-mail: [email protected] Lesvoorbereiding Student: Véronique Geudens 3 Baso A tel. 0497 17 24 01 E-mail: [email protected] Datum stage: School: Klassengroep: Lokaal: Mentor: 03/11/2008 – 18/11/2008 Sint-Calasanzinstituut Nijlen 4EC A06-A02-B15-A02 Liljan Verstraeten Stage-oefenles Proefles Observatie Uur: 5de – 3de – 5de – 3de Aantal lln.: 2 Vak: Economie Docent: Drik De Bruyn Lesonderwerp Thema 2: Stimuleert de overheid de internationale handel? Bronnen - Op welke bronnen heb je je gebaseerd? Geef duidelijke referenties zodat je ze vlot kan terugvinden. - Claus, D., e.a. (2007). Economische Topper 4. Uitgeverij De Boek: Antwerpen. P.205-232 De Bruyn, D., e.a, (2.007). Economix 4: leerwerkboek. Uitgeverij Pelckmans: Kapellen. Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs, leerplan economie 2 de graad secundair onderwijs. Licap Brussel, 2006/050, p.15 http://www.schonekleren.be/Focus/default.htm Prins Filip trekt met 220 Belgische ondernemers op handelsmissie naar Japan. Het laatste Nieuws, 12-06-2007 Belgische handelsmissie in VS & Canada leverde al 3 contracten op. De Standaard, 11-032008 http://www.schonekleren.be/Focus/default.htm - Beginsituatie - Welke voorervaring en –kennis over het lesonderwerp of de gebruikte werkvorm, hebben de leerlingen al? Hoe hou je hiermee rekening in je les? Zijn er leerlingen die bijzondere aandacht nodig hebben? Hoe ga je hiermee om in je les? Dit is het laatste onderdeel van het thema, dus de lln hebben al enige voorkennis omtrent dit onderwerp. Lln weten ondertussen al waarom ondernemingen produceren voor de wereldmarkt, waarom ze zich soms vestigen in het buitenland. Zo weten de lln dat er niet enkel nationale maar ook internationale handel bestaat. Het is een klas van 2 lln, dus erg veel reactie van hen zal ik niet krijgen. De mentor deelde me wel mee dat ik eventueel als er geen reactie van hen komt ook aan haar een vraag mag stellen zodat er toch enige interactie is. Vakoverschrijdende eindtermen - Welke VOET wil je in deze les nastreven? Selecteer één VOET en formuleer daarbij maximum 2 doelen die effectief aan bod komen in je les. Markeer in je lesvoorbereiding waar deze VOET aan bod komt. Leren leren: 2. Informatieverwerving: de lln kunnen diverse informatiebronnen –en kanalen kritisch kiezen en raadplegen met het oog op te bereiken doelen. °Informatie opzoeken op het internet of het analyseren van een krantenartikel/leestekst in verband met belemmeringen of stimulering van internationale handel. Komt vrijwel de hele les aan bod, daarom heb ik dit niet in de lesvoorbereiding aangeduid. Vormingsdoelen - Wat wil je in essentie met deze les bij de leerlingen bereiken? Wat wil je dat de leerlingen essentieel bijblijft? Formuleer maximaal twee vormingsdoelen. - Denk aan aspecten als fundamenteel leren, oriëntatie op de leef- en belevingswereld van de leerling, maatschappelijke aspecten, aansluiting bij opvattingen over mens en maatschappij, opvoeding en onderwijs. Hoe zijn ze herkenbaar in je les? De lln ontdekken dat het een goede zaak is dat de overheid aan de hand van verschillende maatregelen de internationale handel stimuleert. Maar ze moeten ook beseffen dat de overheid ook internationale handel kan belemmeren om producenten van de eigen markt te beschermen. ° Gedurende de lessen nemen de lln enkele artikels door en zoeken ze informatie op het internet op waar ze moeten onderzoeken op welke manieren de overheid internationale handel kan belemmeren en/of stimuleren en waarom ze dit nu doen. Leerplan & Concrete doelen - Welke leerplandoelen komen in deze les aan bod? Welke concrete kennis, inzichten, vaardigheden, attitudes, gelinkt aan het leerplan, wil je realiseren? Beperk het aantal concrete doelen, denk eraan dat concrete doelen evalueerbaar/observeerbaar zijn. Leerplandoelen: De lln kunnen: formuleren waarom de overheid de internationale handel soms belemmert (ET 2) de rol van de Europese Unie en van de WTO toelichten bij de vrijmaking van de internationale handel (ET 2) Concrete doelen: De lln kunnen: voorbeelden (minimum 2) geven van hoe de overheid internationale handel stimuleert argumenten (2) waarom de overheid de internationale handel stimuleert voorbeelden (minimum 2) geven van hoe de overheid internationale handel belemmert argumenten (2) waarom de overheid de internationale handel belemmert Werkpunten - Formuleer hier max. 2 werkpunten waaraan je in deze les wil werken. Leg uit op welke manier je hieraan werkt. Werken aan domeinspecifieke kennis en vaardigheden. Ik wil ze goed kunnen beheersen en deze verbreden en verdiepen. °Vooral op voorhand verschillende handboeken raadplegen zodat ik de verschillende manieren kan ontdekken waarop het hoofdstuk aangebracht wordt. Zelf oefeningen maken en deze oplossen zodat ik nog meer in contact kom met de inhoud van de te geven leerstof. Eventueel een werkbundel maken met die oefeningen in. Inhoud Oriëntatiefase: Voorstelling lkr - Herhaling van de vorige lessen Goed niet beschikbaar – productie te duur Afzetmarkt vergroten Lage kosten: loonkost + fiscale voordelen Invoerheffingen vermijden Investeringen Arbeidsplaatsen Slechte arbeidsomstandigheden Methode Lkr stelt zich voor. Herhaling vorige lessen adhv vragen: OLG - Rond welk thema hebben jullie vorige lessen gewerkt? - Wat zet ondernemingen aan tot internationale handel? (p.151) TIP: denk aan import/export Goed niet beschikbaar/productie te duur Afzetmarkt vergroten - Waarom vestigen ondernemingen zich in het buitenland? (p.168) Lage kosten: loonkost + fiscale voordelen Wat vermijden ze? Invoerheffingen - Hebben landen baat bij de vestiging van buitenlandse ondernemingen? (p.192) TIP: denk aan positieve & negatieve gevolgen Investeringen Arbeidsplaatsen (direct en indirect) Slechte arbeidsomstandigheden (hongerloon) - Situeren van de les in het thema + tot Tot het lesonderwerp komen adhv voorbeeld lesonderwerp komen Lkr: Hoe word je gestimuleerd om te leren voor examens, toetsen? Stimuleren Lln: beloning, pauzes nemen, ... Belemmeren Lkr: Door wie word je gestimuleerd? Lln: ouders, ik Lkr: Wat is het tegenovergestelde van stimuleren? Of waardoor kan je minder goed leren voor een toets? Lln: belemmeren, lawaai, minder goed voelen, … Door de overheid Lkr: Ook handel kan gestimuleerd en belemmerd worden, niet door de ouders maar door de overheid. Dit gaan we de komende 2 weken bekijken. Agenda: 2.4 Stimuleert de overheid de internationale handel? P.205 Materiaal Agenda invullen Bord (1) Bord (2) Bord (3) Agenda Uitvoeringsfase: Inleiding Wat wordt er verstaan onder stimuleren en belemmeren? Subsidies Belastingen, invoerheffingen OLG - Hoe zou de overheid internationale handel kunnen stimuleren en/of belemmeren? TIP: Hoe zou je import/export kunnen verminderen of vermeerderen? TIP: Wat was een reden waarom ondernemingen vestigen in het buitenland? Informerende opdrachten Info 1 & 2 Verwerken van lees –en leerteksten - Lees de 2 korte info’s en probeer eens na te denken hoe men hier probeert te stimuleren of te belemmeren. Bord (4) Wb p.205 Lln lezen de 2 info’s + gesprek om antwoord te formuleren - Moeilijke woorden omschrijven: Notionele intrest =in theorie, fictieve, denkbeeldige intrest Dividenden =deel van de winst dat aan de aandeelhouders uitgekeerd wordt - Bespreking van de info’s: Stimulering: fiscaal voordeel Belemmering: invoerheffingen Verkenningsopdrachten Verkennen 1 - Handelsmissies: Tussen België & China Prins Filip, door de uitstraling wordt interesse verhoogd Federale overheid & gewesten Regionale exportdiensten Economische & handelscontacten leggen tussen China – Hongkong & België - Wat is notionele intrest? - Wat zijn dividenden? TIP: denk aan winst & aandeelhouders - Hoe stimuleert de overheid hier de internationale handel? - Stimuleert of belemmert de overheid de internationale handel? - Hoe doen ze dit? Bord (5) Verwerken van lees –en leerteksten Lln lezen verkennen 1 Wb p.206 - Hoeveel landen zijn er minstens nodig om aan handel te doen? Tussen welke landen vind deze missie plaats? Wie leidt deze missie? Waarom? Door wie komt de handelsmissie tot stand? Waarom ook de gewesten? Wat is het doel van deze handelsmissie? Maak zelf de volgende vraag even. Lln maken opdracht 4 + verbeteren Maak tegen morgen de internetopdracht op p.207-208 p.207 Extra artikels (ipv artikels p.208-209) - handelsmissies: Uitbreiding van handelsovereenkomst Succesvol tussen Amerika & België Stimuleren: verstevigen van handelsrelaties Ik heb recentere artikels voor jullie meegebracht ivm handelsmissies. Probeer nu zelf eens de bijhorende vragen op te lossen. Werkblad: 2 artikels ivm handelsmissies Verkennen 2 Bespreking grafiek: Marktevenwicht hoeveelheid die wordt aangeboden voor bepaalde prijs gevraagde hoeveelheid bij prijzen goedkoper buitenlands graan links laten liggen van Belgisch graan, zodat er een overschot van Belgisch graan ontstaat niet verlagen door de hoge kosten - rol van de overheid? Belemmeren: vragen van een heffing voor het invoeren van graan + ingevoerde hoeveelheid graan beperken (invoerquota) Stimuleren: uitkeren van subsidies aan boeren zodat ze mee kunnen concurreren en prijs daalt Eigen landbouw beschermen Analyse & toepassingsopdracht - In welk punt is de vraag gelijk aan het aanbod? - Wat verteld een marktevenwicht ons? Wb p.209 Lln tekenen de grafiek + beantwoorden vraag 2 & 3 Wb p.210 + bord (6) - Wat weet je over de prijs van het buitenlandse graan als het nu 100 euro is? - Welk graan zal er vooral aangekocht worden? - Wat gebeurt er met het Belgische graan nu? TIP: tekort of overschot? - Zouden de boeren hun prijs kunnen verlagen? Waarom wel/niet? TIP: denk aan de kosten, resultaat (winst & verlies) Wb p.211 - Wat heeft dit nu te maken met de les? Hoe zou de overheid onze landbouwers kunnen beschermen tov buitenlandse boeren? - Belemmering: Wat gebeurt er met de prijs van het ingevoerde graan door die heffingen? - Belemmering: De boeren hadden een overschot, wat zou de overheid ivm de hoeveelheid buitenlands graan kunnen doen? - Stimulering: De prijs in het buitenland ligt te laag waardoor graan produceren voor Belgische boeren verlieslatend is, hoe kan de overheid dit opvangen? - Waarom doet de overheid dit? Bord (5) Verkennen 3 % aandeel per land dat handel drijft met EU-lidstaten Verwerken van leer –en leesteksten + analyseren van grafieken - wat kan je op de grafiek aflezen? - Is dit goed of niet? Wb p.212 Lln vullen het werkblad + verbeteren Bord (5) - Vrijhandelszone Geen belemmering binnen zone Geen grenzen binnen de EU Vrijgemaakte markt =zone waarbij er geen grenzen zijn Stimulering: geen taksen, invoerrechten,… - vrije verkeer, wat wil dit zeggen? TIP: zijn er dan handelsbelemmeringen? - over nationale grenzen, welke grenzen worden hiermee bedoelt? - Wat is dan het antwoord op vraag 1? Bord (5) - Men zegt een vrijgemaakte markt of een vrijhandelszonde - Plaats dit nu ook eens in het kader van het lesonderwerp. Is dit en stimulering door de EU? Waarom wel/niet? Verkennen 4 Bilateraal =wederzijds - handelsakkoord: VS & Zuid-Korea Wegvallen van belemmeringen Verwerken van leer –en leesteksten Lln maken verkennen 4 + verbeteren - Wil je de ontbrekende woorden invullen, dan moet je zo dadelijk aan de computer dit opzoeken. 1) Opzoeken wat NAFTA wil zeggen 2) Opzoeken wat een vrijhandelszone is 3) Nog 2 voorbeelden van een vrijhandelzone zoeken PC Verkennen 5 - WHO/WTO: Stimulering dmv subsidies Geen productie van Boeing Bescherming eigen markt Zelfstandig werk - Stimulering of belemmering? Waarom? - Wat als er geen subsidies waren? - Waarom subsidies voor de eigen markt? Wb p.215 Bord (5) Lln werken op de computer en maken gebruik van het internet om verkennen 5 op te lossen. Wb p.215-217 + PC Wb p.213-214 Maak tegen morgen de verkennen 5 verder af op p.215-217 Verbetering verkennen 5 Verkennen 6 - multinationals: Nestlé Ze verrijken zichzelf & stort miljoenen mensen in armoede Positief: tewerkstelling (in)direct Negatief: armoede Niet meer concurreren door té lage prijs Verwerken van lees –en leerteksten - Over welke multinational gaat het hier? - Waarom is Jean Ziegler tegen de voedingsindustrie? - Nestlé heeft zowel een positieve als negatieve zijde. Welke? - Hoe komt die armoede tot stand? Wb p.217-218 stimuleren: subsidies eigen industrie beschermen prijs goedkoper dan die van boeren door subsidies niet houdbaar: armer en armer worden van boeren - dumpingpolitiek =door subsidies worden prijzen zo laag dat lokale producten van de mark verstoten worden geen nadeel: ontwikkelingsland produceert dat product niet zelf en kan dus ook niet gedumpt worden Afrondingsfase: Syntheseopdracht - Wat heeft hier de overheid gedaan? - Waarom doen ze dit? - Wat was het gevolg van die subsidies? - Zou men dit kunnen volhouden met subsidies? - Net door die lage prijzen worden lokale producten van de markt verstoten en spreekt men van dumpingpolitiek. - Als Australië kiwi’s wil uitvoeren naar Congo zouden ze daar dan ook nadeel ondervinden van die subsidies? Verklaar. - We hebben nu alle leerstof gezien omtrent dit thema, probeer nu eens bij de juiste omschrijving de juiste begrippen te plaatsen. - Enkele begrippen staan hieronder in een kader …. We proberen samen nog eens terug na te denken wat deze begrippen wilden zeggen. (Lkr overloopt samen de lln de begrippen en proberen samen er een omschrijving/uitleg voor te geven) Wb p.219 Bordplan (6) (3) Stimuleren - beloning - pauzes nemen - … 150 100 Belemmeren - lawaai - minder goed voelen - niet goed opgelet - … (4) - Antwoord van de lln subsidies - Antwoord van de lln invoerheffingen - fiscaal voordeel verstevigen van handelsrelaties door handelsmissies vrije markt vrijhandelszone subsidies - Invoerheffingen Invoerrechten Invoerquota (5) - (1) - export/uitvoeren - import/invoeren (2) Vermijden van invoerheffingen Inhoud Oriëntatiefase: - Herhaling van de vorige lessen Stimuleren: - handelsmissies organiseren - vrije markt/vrijhandelszone - subsidies Belemmeren: - invoerheffingen - invoerquota WTO: Belemmeringen verminderen Agenda: Denken & doen 2. p.222-223 Uitvoeringsfase: Denken & doen 2 Flanders investment and Trade (FIT): - internationaal ondernemen bevorderen van Vl. Bedrijven & buitenlandse investeringen aantrekken - ja - neen, ze verlenen financiële steun, begeleiden bedrijven, geven seminaries, export –en contactdagen - Congo voor bouw: van 9/11-20/11 - oog voor economisch presteren en verruimen hun blik met een sociaal, een ecologisch en een mondiaal luik. - Ja, dit wordt gezien als strategie om zo ook succes te hebben in de toekomst, FIT trekt dit open naar KMO’s Denken en doen 3 Informatie rond EU: - 27 lidstaten - B, BU, CY, DE, D, EST, FI, F, G, H, Ie, I, Let, LIT, L, Mal, NL, O, Pol, P, Ro, Sl, Methode Herhaling vorige lessen adhv vragen: OLG - Op welke manieren kan de overheid de internationale handel belemmeren/stimuleren? Materiaal Bord (1) - Wat spreken lidstaten af als ze toetreden tot de WTO? Agenda invullen Bord (2) + Agenda Raadplegen van websites Lln werken aan de PC om zo denken & doen 2 op te lossen. PC + wb p.222-223 !! Juiste website is www.flanderstrade.be !! - Wat is de het doel van FIT? - Organiseren ze ook handelsmissies zonder dat die gelinkt zijn aan de federale overheid? - Is het organiseren van handelsmissies het enige wat FIT doet? - Wat doen zij nog? - Naar waar gaat de volgende zakenreis? Waarom doen ze dit? - Wat wil “duurzaam ondernemen” zeggen? - Wordt dit ook gesteund door FIT? Opzoekingopdracht op het internet & toepassingsopdracht - Hoeveel lidstaten telt de EU? - Welke landen? Lln duiden de landen aan op de kaart. Wb p.224-225 (Indien er geen internet is, gebruik ik kaarten voor de EU en EMU landen) Slowakije ,Sp, Tsj, VK, ZW - Economische en Monetaire Unie - eenzelfde munteenheid: euro (EUR) - sinds 1 januari 1999 - 15 landen: B, NL, L, D, Fr, I, Sp, P, O, Ier, Fin, Gr, Sl, Cyprus, Malta - Waarvoor staat EMU? - Wat is er zo speciaal aan de EMU t.o.v. de EU? - Sinds wanneer is deze opgericht? - Hoeveel leden heeft de EMU? - Welke landen? Lln arceren de landen die bij de EMU aangesloten zijn op de kaart. - Kroatië, Voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië, Turkije - Dit komt omdat de lidstaten moeten voldoen aan enkele voorwaarden. - Welke landen stellen zich kandidaat om toe te treden tot de EU? - Deze landen hebben zich al 3 jaar geleden kandidaat gesteld. Waarom duurt het zo lang voordat ze mogen toetreden? Lln duiden de kandidaat lidstaten aan op de kaart. Denken en doen 5 - meer buitenlandse investeerders aantrekken & eco. groei te bestendigen - 12 jaar duurden deze onderhandeling - Ze moesten voldoen aan toetredings – voorwaarden - handelsregels die voor de hele wereld gelden zonder belemmeringen Verwerken van leer –en leesteksten - Waarom wil Vietnam toetreden tot de WTO? Denken en doen 6 - belemmerd door landbouwsubsidies & andere steunmaatregelen - prijs van Afrikaanse goederen is hoger dan die van de rijkere landen - goedkopere goederen van rijke landen - ze hebben een overschot van goederen - eigen markt & tewerkstelling beschermen & om te concurreren - premies om te stoppen met landbouw - goederen van IL dalen en goederen van OL krijgen een “normale prijs” Verwerken van leer –en leesteksten - Wordt hier de internationale handel gestimuleerd of belemmerd, op welke manier? - Wat weet je van de prijs van de Afrikaanse goederen t.o.v. de gesubsidieerde goederen van de rijkere landen? - Voor welke goederen gaan ze kiezen? - Wat gebeurt er dan met de hoeveelheid Afrikaanse goederen? TIP:denk aan de hoeveelheid die niet verkocht geraakt. - Waarom voert een land landbouwsubsidies in? Denken en doen 7 Zelfstandig werk Lln vullen zelfstandig het kruiswoordraadsel. Wb p.227-228 - Hoe lang duurden deze onderhandelingen? - Waarom duurden de onderhandelingen van het toetreden van Vietnam tot de WTO zo lang? - Wat willen “mondiale handelsregels” zeggen? TIP: Waarmee stemden de leden van WTO in als ze lid werden? Wb p.228-229 - Hoe kan men ervoor zorgen dat er geen overschot is in Afrika? - Wat gebeurt er dan met de prijs van de goederen als er geen premies meer komen op goederen uit IL? Wb p.230 Afrondingsfase: Syntheseopdracht Lln krijgen feiten/weetjes over EU en moeten deze verbeteren tot een juiste uitspraak. - Jullie hebben 1 van de vorige lessen dingen moeten opzoeken in verband met de EU. Ik heb voor jullie enkele feiten en/of weetjes opgezocht i.v.m. de EU. Het is de bedoeling dat ik deze meedeel en dat jullie proberen te zegge of het juist of fout is en wat er nu fout is. Blad met weetjes/feiten van de EU Syntheseopdracht Lln maken een quiz van 5 vragen die over het thema 2.4 gaat ter voorbereiding op de toets van dinsdag. - Jullie hebben nu heel thema 2 gezien, als kleine oefeningen op de test van morgen rond 2.4 Stimuleert de overheid de internationale handel gaan jullie een kleine quiz maken. 1) Maak 5 quizvragen die gaan over het thema 2.4 2) Schrijf deze quizvragen op een apart blad en noteer ook de antwoorden eronder. Wb p.219 Uitvoeren van de quiz. Lkr maakt samen met de lln de quiz. Synthesetoets 2.4 Lln maken de toets in verband met 2.4 Stimuleert de overheid de Lln krijgen een toets over het stukje dat internationale handel? ze de voorbije 2 weken gezien hebben. Toetsenblad Bordplan (1) Stimuleren - handelsmissies - vrije markt vrijhandelszone - subsidies Belemmeren - Invoerheffingen - Invoerquota (2) Denken & doen 2 p.222-223 LESSENOVERZICHT: Maandag: info + verkennen 1 Dinsdag: verkennen 1 (website-opdracht verbeteren) + 2 + 3 Donderdag: verkennen 4 + 5 (PC) Vrijdag: verkennen 5 (PC-opdracht verbeteren) + 6 Donderdag: denken & doen 2 + 3 (PC) PC-LOKAAL AANVRAGEN! Vrijdag: denken & doen 3 verbeteren + denken & doen 5 + denken & doen 6 Maandag: 7 + WEETJES ROND EU … lln moeten proberen te raden of het juist of fout is! + opdracht om zelf 5 vragen rond het thema te verzinnen als quiz & maak zelf een kruiswoordraadsel Dinsdag: TOETS TAKEN: Maandag opgeven: 1) welke handelsmissies staan er binnenkort op het programma? (tot en met 2009) Donderdag opgeven: 1) maak verder verkennen 5 thuis af