2005-19382 NOTA Behandelunit medische

Agenda B&W
14OKT 2005
NOTA voor burgemeester en wethouders
Onderwerp
Notanr. :
Opsteller :
Telefoon :
Datum. :
Portef.h. :
SEC/AFD
WCO/MB
: Behandelunit voor medische heroïneverstrekking
05.19382
H. Bats
3010
10 oktober 2005
weth. Fleskes
bestuursorgaan
B&W
Cie
Raad
...
O.R.
Routing
afd.hfd.
sect.hfd.
par. dd.
:
:
:
:
:
:
uiterste datum
besluitenlijst
agenda
akkoordstukken
vertrouwelijk
par. dd.
burgemeester
weth. Doornebos
weth. Hiemstra
weth. Adema
weth. Fleskes
weth. Berkelder
par. secr.
11 okt. 2005
par.
dd.
adj. secr. :
gem. secr. :
BIS
openbaar
BIS
besloten
(paraaf adjunct-secretaris)
Bijlagen: 1
VOORSTEL:
B&W dd. 14-10-2005
Besloten wordt:
1. De aanvraag voor een experiment medische heroïneverstrekking voor maximaal 25 patiënten, binnen de
integrale voorziening Polstraat van februari 2005, ingediend bij het ministerie van VWS, te herbevestigen
onder voorbehoud van instemming door de gemeenteraad.
2. De brief aan het ministerie van VWS vast te stellen.
3. De stukken aan te bieden aan het raadspresidium.
VOORSTEL OPENBAARMAKING
dit besluit openbaar te maken
... (andere stukken, zoals nota, raadsvoorstel en – besluit, rapporten, brieven e.d. ... openbaar te maken
dit besluit niet openbaar te maken vanwege ...
... (andere stukken) niet openbaar te maken vanwege ...
COMMUNICATIE:
INTERN
EXTERN
Media
persbericht
publicatie/bekendmaki
persconferentie
ng
Direct
personeelsblad
huis-aan-huisbrief
nieuwsnet
informatiebijeenkomst
e-mail
inspraakbijeenkomst
verplichte publicatie
toelichting tijdens wekelijkse persconferentie
Zie bijgevoegd communicatieplan
Indirect
internet
Deventer Nu
folder/nieuwsbrief
ADVIESRADEN:
In te vullen door de initiërende dienst:
Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld?
ja
nee
Zo ja, welke:
Adviesraad Straatnaamgeving
Adviesraad Welstand
Cie van Advies v.d. Culturele Jaarprijs Gulden Adelaar
Adviesraad Natuur en Milieu
Planadviesraad Monumenten en Beschermd Stadsgezicht
Adviesraad Senioren
Cie Handel, Ambachten en Diensten
Kliëntenraad
Adviesraad voor de Gemeentemusea
Adviesraad Beeldende Kunst
Prog.raad Beleidsbepalend Orgaan Lokale Omroep Dev.
Adviesraad Gehandicapten
FINANCIËLE ASPECTEN:
In te vullen door de initiërende dienst:
Financiële gevolgen voor de gemeente?
Zo ja, gevolgen worden opgevangen:
binnen het desbetreffende productbudget
via taakstelling binnen eigen sector
tarieven burgers
concern
ja
nee
via herschikking tussen eigen
sectorproducten
reserves/voorzieningen van de sector
bijdrage andere sectoren
2
TOELICHTING/OVERWEGINGEN:
Inleiding
Voor 14 oktober 2005 moeten gemeenten aan het rijk laten weten of zij hun aanvraag voor medische
heroïneverstrekking willen herbevestigen. Mede om die reden is op korte termijn een besluit noodzakelijk of en
onder welke voorwaarden de gemeente Deventer daadwerkelijk bereid is om over te gaan tot de inrichting van
een behandelunit voor medische heroïneverstrekking.
De aanvraag zal voor 14 oktober worden herbevestigd onder het voorbehoud van besluitvorming door de Raad.
Hoewel het College van mening is dat medische heroïneverstrekking voor een aantal chronische
heroïneverslaafden in Deventer een zinvolle en effectieve behandeling is en een substantiële bijdrage levert aan
de vermindering van criminaliteit en de daarmee gemoeide maatschappelijke kosten, ziet zij geen mogelijkheden
om zonder een structurele (vrijwel) kostendekkende bijdrage van het Rijk een behandelunit in Deventer op te
zetten.
Beoogd resultaat
Voor de chronische heroïneverslaafden een substantiële gezondheidswinst mogelijk maken.
Substantiële bijdrage aan de vermindering van criminaliteit en de daarmee gemoeide maatschappelijke kosten.
Kader
In uw vergadering van 1 maart 2005 besloot u zich opnieuw te bezinnen op de wenselijkheid en haalbaarheid
van een behandeleenheid, wanneer op enig moment de financiële bijdrage van het Rijk aanzienlijk wordt
verhoogd en de overheid tevens kleinere, lokale behandeleenheden toestaat overeenkomstig het verzoek van
de G27 gemeenten.
De bezinning heeft plaatsgevonden In uw vergadering van 23 augustus jl.
Een kopie van deze uitgebreide voorstellen treft u als bijlage aan bij dit voorstel.
In het kader van de G27 is afgesproken dat de gemeenten nu voor 14 oktober a.s. – in principe – allemaal een
verzoek zullen indienen voor een behandelunit, omdat verwacht wordt dat het rijk opschuift in de door ons
gewenste richting. In verband hiermede willen ook wij een zgn. pro-forma aanvraag indienen.
Argumenten
Zoals in het eerdere verhaal reeds aangegeven zijn deze mensen verantwoordelijk voor een substantieel deel
van de criminaliteit en overlast in Deventer. Dit blijkt uit onderzoek van de Regiopolitie IJsselland.
Gebleken is ook dat de chronische heroïneverslaafden in Deventer, die niet meer op een andere wijze te
behandelen zijn, te kampen hebben met grote psychosociale en fysieke gezondheidsproblemen. Gecontroleerde
behandeling met heroïne blijkt zowel voor de individuele patiënt als voor de maatschappelijke omgeving zeer
gunstige effecten te hebben.
Draagvlak
Gezien de uitstekende onderzoeksresultaten bij de lopende experimenten en onze eigen ervaringen, is er
voldoende draagvlak voor een dergelijke aanpak.
Financiële consequenties
De verwachting is dat er ruimte ontstaat richting een structurele financiering van deze voorziening. Teneinde
risico’s uit te sluiten wordt de pro-forma aanvraag dan ook onder strikte voorwaarden gedaan.
De gemeenteraad wordt voorgesteld alleen onder voorwaarde van een structurele rijksfinanciering die de kosten
nagenoeg dekt, in te stemmen met de realisatie van de behandeleenheid binnen de bestaande voorziening.
Wij gaan er daarbij vanuit dat de Tweede Kamer de begroting van VWS alsnog per amendement zal wijzigen
met een hogere en structurele rijksbijdrage voor de gemeenten als resultaat.
Aanpak/uitvoering
Dit voorstel voorleggen aan het raadspresidium.
3
Aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Directie GVM
POstbus 20350
2500 EJ DEN HAAG
Kenmerk
Behandeld door
Telefoon
Onderwerp
:
:
:
:
WCO/MB/
Deventer,
13 oktober 2005
H Bats
Uw referentie
:
0570-693010
Fax
:
Herbevestiging aanvraag voor heroïne behandeleenheid.
Geachte heer, mevrouw ,
Naar aanleiding van uw brieven VGP/DV 2604021 en2610663 over de definitieve aanvraag voor een
behandeleenheid laat ik u het volgende weten.
Het College van B&W van de gemeente Deventer herbevestigt bij deze haar aanvraag van februari
2005, onder voorbehoud van goedkeuring door de gemeenteraad. De gemeenteraad wordt
voorgesteld alleen onder voorwaarde van een structurele rijksfinanciering die de kosten nagenoeg
dekt, in te stemmen met de realisatie van de behandeleenheid binnen de bestaande voorziening.
Wij gaan er daarbij vanuit dat de Tweede Kamer de begroting van VWS alsnog per amendement zal
wijzigen met een hogere en structurele rijksbijdrage voor de gemeenten als resultaat.
De huidige aanvraag betreft een behandelunit met een capaciteit van max. 25 plaatsen, te vestigen
binnen de bestaande integrale voorziening in de Polsstraat te Deventer.
Voor de motivering, organisatorische inbedding en dergelijke verwijzen wij naar de aanvraag van
februari 2005.
Deze aanvraag was reeds mede ondertekend door de directie van Tactus, instelling voor
verslavingszorg.
Uit het voorgaande zult u begrijpen dat het momenteel niet doenlijk is om een datum te geven waarop
wij verwachten daadwerkelijk met de behandeling te kunnen beginnen. Een en ander is afhankelijk
van de vraag of de gemeente over voldoende middelen kan beschikken teneinde de voorbereiding ter
hand te nemen.
Burgemeester en wethouders van Deventer,
De secretaris
de burgemeester
Mr. Th. Bakhuizen
drs. J. van Lidth de Jeude
Bijlage: Informatie over medische heroïneverstrekking
De door VWS ingestelde Commissie Invoeringsaspecten behandeling heroïneverslaving, kortweg de Cie Paas, heeft een
uitgebreid advies aan de minister uitgebracht. Een advies dat ook door het rijk is overgenomen.
Onderstaande informatie is een samenvatting uit "Over blijvende zorg, een voorstel voor de invoering van een duurzame,
kwalitatief verantwoorde, medische behandeling met heroïne" en uit de brief van VWS van 25 oktober j.l. (kenmerk
GVM/2511909).
Medische heroïneverstrekking
1. In het kort
- Na 25 jaar discussie is in 1998, vanwege de behoefte aan wetenschappelijke informatie over de effecten, het experiment
heroïne verstrekking op medische indicatie gestart als een onderzoek van de CCBH (centrale commissie behandeling
heroïne verslaafden).
- In 2002 is het eerste onderzoek afgerond met conclusies en aanbevelingen.
- Het Kabinet onderschrijft de conclusies van het CCBH uit het wetenschappelijk onderzoek van de experimenten met
medische heroïneverstrekking dat: het voorschrijven van heroïne aan chronisch, therapieresistente heroïne verslaafden leidt
tot een directe en sterke reductie van illegale activiteiten, gevolgd door een snel daaropvolgende verbetering van de
lichamelijke en psychische gezondheid.
- Op grond hiervan is in december 2003 (kabinetsstandpunt 11 december 2003) besloten dat de huidige zes
behandeleenheden met totaal 300 behandelplaatsen door kunnen gaan als een (bijzondere en farmaceutische) behandeling
binnen de reguliere verslavingszorg.
- Zo lang het wetenschappelijk onderzoek loopt wordt heroïne in dat kader verstrekt. Als het nadere onderzoek is afgelopen,
moet om te kunnen verstrekken, heroïne als farmaceutisch product geregistreerd worden.
- VWS betaalt jaarlijks € 5 miljoen voor de heroïnebehandeling in zes grote steden en zal dat voortzetten.
- De door VWS ingestelde Commissie Invoeringsaspecten behandeling heroïneverslaving, kortweg de cie Paas, adviseert de
minister een uitbreiding van het aantal behandeleenheden tot 15 met een aantal plaatsen tot 1500.
- Voor Den Haag en Haarlem gaat men uit van uitbreiding; niet voor Leiden.
- De door de CCBH opgestelde protocollen, kwaliteitseisen en veiligheidsvoorschriften blijven onverkort gehandhaafd ook
voor de nieuwe behandelunits.
- Dit advies is door het kabinet overgenomen (kabinetsstandpunt 18 juni 2004).
- De middelen die het Rijk daarvoor beschikbaar heeft gesteld zijn bij schrijven van 25 oktober zeer beperkt: voor een periode
van 3 jaar, jaarlijks € 1 miljoen.
- De gemeenten zullen zelf grotendeels de kosten van een behandeleenheid moeten opbrengen, uit eigen middelen of zoals
het Rijk aangeeft uit de middelen voor veiligheid (BDU sociaal, integratie en veiligheid).
- Gemeenten kunnen, onder voorwaarde dat ze aan de criteria voldoen, een aanvraag doen voor een behandeleenheid.
- De gemeente moet samen met de regionale instelling voor verslavingszorg het voorstel indienen voor een behandelunit. Dit
voorstel dient ondertekend te zijn door het gemeentebestuur en de directie van de instelling.
- Momenteel (sept.05) is bestuurlijk overleg tussen rijk en gemeenten over de mogelijke aanpassing van de verschillende
criteria waarmee gemeenten hopen meer beleidsvrijheid te verwerven.
2. Wat is medische heroïneverstrekking en voor wie?
Heroïnebehandeling is een farmacotherapeutische interventie als laatste behandelmogelijkheid voor sommige
heroïneverslaafden. Deze behandeling is alleen beschikbaar voor mensen die bij bestaande therapieën geen baat (meer)
hebben en er slecht aan toe zijn. Het doel van de behandeling is:
a. Verdere gezondheidsschade zoveel mogelijk voorkomen en verbeteringen bewerkstelligen in de lichamelijk en geestelijke
gezondheid van de patiënt
b. Verbetering bewerkstelligen van het gedrag, in het bijzonder het sociale en maatschappelijke functioneren.
De behandeling behoort zich niet te beperken tot deze farmacologische therapie, maar vergt ook een flankerend aanbod zoals
psychosociale hulp en activiteiten gericht op maatschappelijk herstel.
De doelen moeten in meetbare resultaten (op 7 onderdelen) geformuleerd zijn, geoperationaliseerd en vervolgens gemonitord en
gerapporteerd. Hiervoor dienen gestandaardiseerde meetinstrumenten gebruikt te worden.
In het experiment bleek het vooral te gaan om 'westerse' mannelijke heroïne verslaafden, met een gemiddelde leeftijd van 40
jaar die veelal ook andere verslavende middelen gebruiken (alcohol en cocaïne); met een lage opleiding en veelal alleenstaand.
Grotendeels gedetineerd geweest, hebben veelal schulden en zijn afhankelijk van een bijstandsuitkering.
3. Potentiële doelgroep landelijk en regionaal
Volgens de cie Paas zijn er 8000 verslaafden in Nederland die niet tot afkicken komen en waarvan er tenminste 5000 langer dan
5 jaar heroïneverslaafd zijn. Dit is de potentiële doelgroep. Op grond van de bevindingen tijdens het experiment wordt verwacht
dat circa tweederde niet deelneemt aan de heroïne behandeling. Zij zijn niet bereid om de heroïnebehandeling te ondergaan
omdat ze de gestelde voorwaarden niet accepteren. Een deel voldoet niet aan de criteria voor deelname. Zo'n 1600 patiënten, zo
wordt geschat, zullen uiteindelijk bij een van de behandelunits kunnen worden behandeld. Niet alle patiënten melden zich op
hetzelfde moment aan en er zal sprake zijn van verloop. De cie gaat er vanuit dat zo'n tweederde tegelijkertijd in behandeling zal
zijn. De landelijke capaciteit wordt daarmee op 1000 patiënten gezet. Een ideale (kosten effectief) unit-grootte is 50 patiënten.
De cie adviseert een goede spreiding van zo'n 15- 20 units over het land met een capaciteit van 25- 100.
Keuze regio's
250 gemeenten hebben inwoners die tot de potentiële patiëntengroep gerekend kunnen worden. De 1000 patiënten die
tegelijkertijd in behandeling zullen zijn wonen in 150 verschillende gemeenten. De helft van de gemeenten heeft ten minste 2
patiënten die tegelijkertijd behandeling vragen. Voor die 75 gemeenten is nagegaan welke spreiding tot voldoende grote units
leidt die zodanig bereikbaar zijn dat de behandeling is te effectueren zonder dat de patiënt hoeft te verhuizen uit zijn regio.
4. Criteria voor deelname
Inclusiecritera
- meer dan 5 jaar heroïneafhankelijk
- chronisch verslaafd en zonder succes eerder behandeld geweest
- gebruiken dagelijks illegale heroïne
- kregen in voorafgaande periode van 5 jaar tenminste een maand aaneengesloten 50 mg methadon per dag.
- hebben een slechte lichamelijke of geestelijke conditie of hebben problemen met hun sociaal functioneren of
maatschappelijke integratie of een combinatie hiervan.
- legaal in Nederland verblijven en
- tenminste 3 jaar geregistreerd zijn als inwoner van de behandelregio
Patiënten moeten bereid zijn om een behandelcontract af te sluiten. Dit contract vormt de basis voor het nadien op te stellen
inhoudelijke behandelplan.
Mensen die niet aan bovenstaande criteria voldoen komen dus niet in aanmerking. Enkele andere gronden kunnen ook leiden tot
exclusie, zoals
- te ernstige medische of psychische problemen die een behandeling met heroïne in de weg staan.
- herhaald agressief gedrag tijdens de methadonbehandeling
- patiënten die zich in het voorafgaande jaar ten minste 2 maanden vrijwillig van heroïne hebben onthouden.
5. Organisatie
Heroïnebehandeling dient plaats te vinden binnen de verslavingszorg. De voorkeur verdient een geheel zelfstandige unit, maar
vanwege het kostenaspect is een koppeling aan een bestaande voorziening van de verslavingszorg mogelijk. Bijvoorbeeld met
andere vormen van intensieve hulpverlening in een gecontroleerde omgeving. Een beperkte, functionele integratie is gunstig
voor het kostenaspect, maar kan ook inhoudelijk meerwaarde hebben, zoals meer specialistische kennis in huis. Vermenging
van doelgroepen dient dan wel zoveel mogelijk te worden tegengegaan.
Waar moet de instelling voor verslavingszorg aan voldoen??
- Een Opiumwet ontheffing van VWS
- Er zijn tal van richtlijnen opgesteld. Hier moet de instelling aan voldoen en dit wordt ook getoetst.
- De minister baseert zich op deze richtlijnen bij haar beoordeling en bij het verlenen van ontheffing van de Opiumwet.
- Protocollen, indicatiecriteria, voorwaarden voor het voorschrijven en de kwaliteitseisen liggen
vast.
- Er dient een behandelteam te zijn met de volgende expertise in huis: arts, verpleegkundige, sociaal psychiatrisch
verpleegkundige, maatschappelijk werk. Daarnaast zijn medewerkers vereist voor administratie en bewaking. Ook is er een
toezichthoudend apotheker noodzakelijk. Psychiatrische expertise dient beschikbaar te zijn op aanvraag.
- Een behandelunit moet ook volgens richtlijnen zijn ingedeeld, zoals liefst op 1 verdieping en overzichtelijk. Wachtruimten,
verstrekkingsruimten, gescheiden voor injecteerbare en inhaleerbare heroïne, spreekkamers e.d. Verder zijn er tal van
veiligheidsvoorschriften zoals een afsluitbare entree.
- De unit dient 7 dagen per week 6-9 uur per dag geopend te zijn.
- In elke behandelunit dient ook een vastgesteld aanbod van additionele hulpverlening aanwezig te
zijn.
- De verstrekking, tot slot, is ook geprotocolleerd:
zoals 3 verstrekkingsmomenten per dag per patiënt of dat de heroïne onder toezicht gebruikt
worden en niet mag worden meegegeven.
6. De kosten en baten
De kosteneffectiviteit daalt naarmate de unit kleiner wordt en is het meest optimaal bij 75 patiënten. Bij een unit voor 25 patiënten
wordt de ondergrens gelegd.
Op basis van prijspeil 2003 kost de verstrekking van heroïne 60 euro per persoon per dag.
De baten bestaan uit de gezondheidswinst voor de individuen en een verbetering van hun functioneren.
Uit het onderzoek blijkt dat 13% van de deelnemers aan de medische vertrekking van heroïne in het tweede jaar van de
behandeling zelfs gemotiveerd is tot volledig stoppen met gebruik. Op den duur kunnen dus veel meer mensen de behandeling
volgen en met succes afronden.
Indirecte baten ontstaan door een vermindering van verwervingscriminaliteit. Men heeft berekend dat een vermindering van
arrestaties en in bewaringstelling ten minste € 4100 per jaar per persoon oplevert. Indien 1000 patiënten worden behandeld is dit
dus een bedrag van 4 miljoen.
Andere baten zijn de besparingen op materiele schade als gevolg van inbraken, diefstal en beroving. Men schat dit landelijk op
13 tot 16 miljoen euro.