OCMW Gent en Thuislozenzorg

OCMW Gent en Thuislozenzorg
1. Thuislozenzorg binnen OCMW Gent
Binnen het OCMW Gent bestaat er een specifieke dienst die zich bezig houdt met dak- en
thuislozen. De dienst Thuislozenzorg bestaat uit 8 maatschappelijk werkers, 1 bediende, een
hoofdmaatschappelijk werker en een diensthoofd maatschappelijk werk., Het doelpubliek van
de Thuislozenzorg bestaat enerzijds uit personen die verblijven in onthaalcentra voor daklozen,
anderzijds uit woononstabiele mensen: onder andere krakers. De belangrijkste doelstellingen
zijn: maatzorg verlenen voor dak- en thuisloze mensen en afstemmen van de hulpverlening
door overleg met de welzijnsvoorzieningen actief op het terrein. De Thuislozenzorg wil een
gemakkelijk toegankelijke dienst zijn, vlot bereikbaar, met een open imago en een flexibel
hulpverleningskader.
De dienst tracht ook meer preventief te werken door het aanbieden van aanklampende
hulpverlening om thuisloosheid te voorkomen. (onder meer via het organiseren van regelmatige
zitdagen van maatschappelijk werkers van de dienst thuislozen in de onthaaltehuizen)
Jaarlijks spendeert het OCMW Gent boven op de ruim 575.000 euro aan personeelskosten voor
de dienst Thuislozenzorg meer dan 700.000 euro aan de hulpverlening voor de dak- en
thuislozen.
2. Wat doet de Thuislozenzorg
Financiële steun



Iedere dakloze kan, indien die zoals iedere OCMW-cliënt voldoet aan de voorwaarden, een
leefloon krijgen en indien ze in een onthaalhuis verblijven, betaalt het OCMW Gent de
verblijfskosten.
Er is een mogelijkheid tot verlenen van bijkomende financiële hulp, die komt tegemoet aan
specifieke eisen zodat thuislozen een menswaardig leven kunnen laten leiden zoals
bijvoorbeeld mogelijke tussenkomsten in huurwaarborg, installatiepremie, huur,
ziekenfondsbijdragen, ziekenhuisfacturen, schoolkosten voor de kinderen, kledij, ambulante
medische kosten.
De ten laste genomen kosten aan de onthaalhuizen in 2007 bedroeg in totaal 333.099,69
euro.
Administratieve ondersteuning


Thuisloze hulpvragers zijn vaak volledig “administratief ontregeld”
De thuislozenzorg biedt intensieve ondersteuning om terug aansluiting te krijgen bij diensten
allerhande (mutualiteit, RVA, VDAB, inschrijving Rijksregister, enz ) en het bekomen van
een referentieadres,…)
Tewerkstelling


Een job is het meest efficiënte manier om in de samenleving volwaardig mee te tellen en te
participeren. Naast financiële zekerheid biedt het ook sociale zekerheid. De dienst
Thuislozenzorg probeert hun doelpubliek te leiden naar een tewerkstelling.
De dienst Thuislozenzorg werkt hiervoor nauw samen met het Opleidings- en
Tewerkstellingcentrum (OTC) en met de emancipatorische projectwerking van het OCMW.
1
Emancipatorische projecten zijn wijkgerichte groepswerkingen waarbij de attitudes van de
deelnemers worden versterkt en competenties aangeleerd.
Huisvesting
Niet enkel het kunnen “krijgen” van een woning is belangrijk, maar eveneens het kunnen
behouden van die woning.


Voor het krijgen van een woning heeft het OCMW Gent een samenwerkingsprotocol met de
sociale huisvestingsmaatschappijen. Jaarlijks worden 30 huurcontracten voor de toewijs
van een sociale woning van één van de 5 huisvestingsmaatschappijen voorbehouden aan
thuislozen.
Om thuislozen een ‘wooncultuur’ bij te brengen startte het OCMW Gent vorig jaar met het
pilootproject ‘intensieve woonbegeleiding thuislozen’.
Andere projecten
Deelname aan project Integrale Gezinsbegeleiding waarbij alleenstaande ouders en/of
gezinnen met kinderen die een thuisloosheids-problematiek hebben (of hebben gekend) worden
intensief begeleid.
Deelname aan project Perspectief waarbij cliënten met een drugsproblematiek worden
opgevolgd.
3. Samenwerking met andere diensten/sector thuislozenzorg
Binnen de thuislozensector is er een goede samenwerking met de 2 Gentse CAW’s , MSOC,
Straathoekwerk en OCMW. Met de CAW’s en Stad Gent heeft het OCMW Gent overleg
betreffende thema’s zoals crisisopvang, nachtopvang, huisvesting van specifieke
doelgroepen,…
Protocol met de erkende Gentse onthaaltehuizen
Dit protocol regelt de samenwerking tussen OCMW en onthaaltehuizen. Het geeft aan waar een
minimale dienstverlening aan mensen verblijvend in onthaaltehuizen aan dient te voldoen. Wat
we hier in terugvinden is: tussenkomst van het OCMW in de kosten voor de dienstverlening,
afspraken over het onderzoek naar de bestaansmiddelen van de resident, taakverdeling
onthaalcentra/OCMW, vereiste verslaggeving, wijze van facturatie en betaling. Het protocol is
een “levend” document dat geregeld wordt aangepast aan wijzigende omstandigheden
Nachtopvang


De Gentse regio beschikt over voorzieningen waar dak- en thuislozen residentieel kunnen
opgevangen worden.
Ondanks deze opvangmogelijkheden werd een aantal jaar geleden binnen de
thuislozensector de nood aangevoeld tot het organiseren van een bijkomende opvang voor
dit doelpubliek (aanvankelijk tijdens de wintermaanden, vanaf december 2005 op
permanente basis).
2


Momenteel is de financiële inbreng van het OCMW 275.000 euro voor het werkingsjaar
2007. Voor 2008 zijn de onderhandelingen bezig voor de opmaak van een nieuw convenant,
waarbij de financiële inbreng van het OCMW zal verhoogd worden.
Het OCMW financiert de aanpassingswerken aan Gasmeterlaan (OTC en externe firma’s),
waarbij het beddenbestand wordt opgetrokken naar 24 bedden. De kosten uitgevoerd door
externe firma’s bedragen ongeveer 55.000 euro. Via de KarWIJdienst van het OTC werden
bijkomende aanpassingswerken uitgevoerd zoals plaatsen van deuren en wanden,
schilderwerken en verwijderen van vast tapijt uit de kamers.
Bijstandsteam



Het Bijstandsteam is in 1995 ontstaan op initiatief van volgende partners: alle Gentse
onthaalcentra, het crisisopvangcentrum De Schelp en de Dienst Thuislozenzorg van het
OCMW van Gent. Deze diensten vormden toen het Regionaal Overleg der Gentse
Onthaalcentra; het huidige TORG (Thuislozen Overleg Regio Gent). Reeds jaren is het
Bijstandsteam door de fusie-operatie binnen het Algemeen Welzijnswerk volledig binnen
CAW Artevelde geïntegreerd.
Het bijstandsteam tracht via ambulante hulpverlening de thuisloze in een eigen woon- en
leefmilieu te integreren, en er voor te zorgen dat door een aanbod binnen het
hulpverleningskader, maatschappelijk kwetsbaren in een volgens hen positievere
leefcontext functioneren.
Het OCMW Gent financiert de personeelskosten in het Bijstandsteam. Voor 2007 bedraagt
de subsidiëring 103.000 euro.
4. De toekomst
Nachtopvang +
In 2007 maakten 508 personen gebruik van de nachtopvang. 20 tot 30 personen putten al hun
nachten uit. Deze laatste groep maakt in feite oneigenlijk gebruik van de nachtopvang.
Nachtopvang zou een crisisopvang moeten zijn en geen structurele oplossing voor een
probleem. Een alternatief voor deze groep zou zijn ruimte creëren voor die mensen die werkelijk
in een noodsituatie zitten. Het gaat over mensen met een lange geschiedenis in de zorg die
pendelen tussen nachtopvang, psychiatrie, gevangenis, enz. Deze mensen zijn evenmin te
handhaven in de reguliere onthaaltehuizen.
Voor deze groep kan een tussenvorm tussen de residentiële opvang in een onthaaltehuis en de
onvoorwaardelijke nachtopvang een antwoord bieden.
Deze alternatieve woonvorm zou een “sociaal pension” kunnen zijn met een eenvoudige kamer
voor elke bewoner, met een gemeenschappelijke keuken, waar poetshulp voorhanden is, een
24-uren permanentie van een conciërge, en een duidelijk huishoudelijk reglement.
Vanuit het sociaal pension zou gezorgd worden voor maaltijden, opvolging van de persoonlijke
hygiëne, opvolging van inname van medicatie, opvolging van de regels van het huis, enz.
In die vorm is een intensieve begeleiding van de bewoners van het grootste belang: ambulante
aanklampende hulpverleners (o.a. maatschappelijk werkers van de thuislozenzorg)
straathoekwerk, thuiszorg en psychiatrische thuiszorg hebben daar allemaal een rol in te
spelen.
De CAW, stad en OCMW onderzoeken de haalbaarheid van dit project.
3
Uitbreiden begeleid groepswonen
Het OCMW pension De Baai, waar alleenstaanden die het moeilijk hebben om een vaste
woonst te houden intensief worden begeleid, zal worden uitgebreid. Hiervoor werden reeds
bijkomende woningen aangekocht.
Vindplaatsgerichte werking (project thuislozenzorg)
Er is een harde kern thuislozen zeer zichtbaar in het straatbeeld, die het OCMW niet kan
bereiken als het zelf geen stappen onderneemt om ze te bereiken.
Het OCMW wil zelf naar deze groep toegaan, die door allerlei omstandigheden zelf geen
initiatief neemt om zich te verplaatsen naar een OCMW-dienst. Die omstandigheden kunnen
zeer divers zijn: een psychische of een drugproblematiek, een afkeer van alles wat ook maar
enigszins met hulpverlening te maken heeft, … Het gaat om de moeilijkste groep thuislozen, de
“zorgwekkende zorgvermijders”. Voor een deel is dit ook een publiek dat gebruik zou maken
van de “nachtopvang+”.
Door hulp die niet opgedrongen wordt, maar die zeer nabij is, met zeer aanspreekbare en zeer
bereikbare maatschappelijk werkers, wil het OCMW proberen om de “zorgwekkende
zorgvermijders” uit het straatbeeld te halen en toe te leiden naar de reguliere OCMW-werking
Bijkomend wil het OCMW zitdagen organiseren op die plaatsen waar thuislozen vaak komen
(zoals SOC, MSOC, …). En in de verschillende onthaaltehuizen in het Gentse.
Een vast zitdagmoment op die locaties geeft de mogelijkheid aan hulpverleners om hun cliënten
heel snel en heel gericht door te verwijzen.
4