Pompeii is rond 700 v.Chr gesticht door de Oksen

Geschiedenis 3.1 Van stad tot wereldrijk
- Rome eerste stad met koning
- Ze jagen de koning weg
- Toen werd Rome een staat zonder koning
Republiek (500 v.C.)
- volk had niet veel te vertellen
- de macht kwam in hand van de rijksten en
aanzienlijken De Senaat
- hun maakten wetten en regels
- senatoren vergaderen veel over de staat
- de romeinen veroverde veel stadstaten in Italië
- bewoners mochten soms zelf besturen
- de burgers moesten belasting betalen aan de
Romeinen
- gezonde mannen werden gedwongen om in het
leger te gaan
- Rome werd steeds machtiger en rijker
- Ze bouwden met dat geld gebouwen en pleinen
en maakten vaak gebruik van een
boogconstructie
- Het centrale plein in hun stad was de Forum
Romanum
- Tot 270 v.C. onderwierpen de romeinen Italië
- Onderwierpen = de macht in handen hebben
- Ze veroverden stadstaten in Noord-Afrika,
Spanje, Griekenland, Turkije, West-Azië
- Ze gebruikten grof geweld om de gebieden te
veroveren zoals in Korinthe (één van de oudste
en belangrijkste Griekse stadstaten) ze stichten
brand en Korinthe werd met de grond gelijk
gemaakt
- de vrouwen en kinderen werden als slaven
verkocht
- Rome kreeg een steeds groter rijk de senaat kon
niet van uit Rome alle veroverde stadstaten
besturen
- In elke stadstaat kwam een gouverneur aan de
leiding
- Hij liet het volk belasting betalen
- Hij zorgde samen met zijn ambtenaren voor
veiligheid
- Legers kregen opdrachten van de senaat
- Door steeds meer te winnen werden ze steeds
machtiger
- Ze gingen zich steeds minder aantrekken van de
senaat
- Ze gingen onderling oorlog voeren om de macht
te krijgen
- De winnaar van die burgeroorlog was Julius
Caesars
- Hij was een succesvolle legeraanvoerder
- In de jaren 58-50 v.C. veroverde hij Gallië
(Frankrijk, België en Zuid-Nederland)
- Caesar werd alleenheerser
- De senatoren proberen de macht terug te
krijgen
- Ze vermoorden Julius Caesar met 23
messensteken
- Maar de macht kregen ze niet terug
- Keizer Augustus kwam aan de macht (in 27 v.C.
werd het Romeinse rijk een keizerrijk)
- Vanaf de eerste keizer Augustus waren er twee
eeuwen van welvaart en vrede in het rijk
- De grenzen werden bewaakt door legioenen zij
konden zich snel verplaatsen
---------------------------------------------------------------
Geschiedenis 3.2 Samenleving en
cultuur
-
-
Griekse cultuur had veel invloed
Mengcultuur
Grote verschillen tussen arm en rijk
Meeste mensen werkten op het platteland
Landbouw stedelijke samenleving
Eerst waren de boeren zelfstandig maar vanaf
de derde gingen arme boeren in steden wonen
Ze verkochten de grond aan rijke families
De arme boeren moesten als slaven werken op
de grond die eerst van hun was
Arme boeren in de stad waren werkloos
Rome was toen de grootste stad ter wereld
In de keizertijd hadden ze meer dan een miljoen
inwoners
De arme woonden in krotten
De mensen die het iets beter hadden in
flatgebouwen van drie verdiepingen hoog ze
woonden met een heel gezin in 2 kamertjes
zonder keuken
Rijke romeinen woonden in villa’s ze werden
geserveerd door slaven
- Mensen gingen ambachten beoefenen op geld
te verdienen
- Of ze werkten in fabrieken
- Nijverheid = maken van producten
- Mensen leefden van handel
- Handelaren prachten koopwaar naar alle delen
van het romeinse rijk
- En ze namen ook weer spullen mee terug zoals
kruiden, parfum, graan
- Ze ruilden met munten waar de keizer opstond
- De handel was goed voor de economie
- Economie = de productie van handel in voedsel
en goederen en diensten
- De romeinen roofden Griekse beelden ze zetten
die neer in villa’s en op hun pleinen
- Ze haalden Griekse beeldhouwers schilders,
schrijvers en architecten naar Rome
- De romeinen bewonderen ook de Griekse
wetenschap en filosofie
- Filosofie = het zoeken naar kennis en wijsheid
- De romeinen namen Grieken in huis als slaven
- Zo namen de romeinen de Griekse cultuur over
- Zo ontstond de Griekse-Romeinse cultuur
- Ze voegden dingen toe aan de Griekse cultuur
- Ze maakten zuilen na
- Boog constructie
- In Rome waren mensen van overal: uit Afrika,
Arabië, Friesland, Schotland enzovoort
- Ook op andere plaatsen in het rijk kwamen alle
volken met elkaar in contact
- Het romeinse rijk had een multiculturele
samenleving = allemaal verschillende culturen
door elkaar
- Elk volk had zijn eigen goden en zijn eigen
feestdagen
- Er was ook een eenheid in het hele romeinse rijk
werd met romeinse munten betaald
- In het westen spraken ze latijn in het oosten
spraken ze Grieks
- De Grieks-Romeinse cultuur was dus overal
- Deze cultuur werd net als de Griekse cultuur
klassiek genoemd
- In Europa en Amerika zijde Griekse-romeinse
voorbeelden veel nagevolgd
- In 450 v.C. werden in Rome 12 bronzen platen
opgehangen daar op stonden de wetten die de
overheid had gesteld
- Als je per ongeluk iets kapot maakt moet je de
schade vergoeden
- Zo was iedereen gelijk arm of rijk het maakt niet
uit
----------------------------------------------------------------
Geschiedenis 3.3 De opkomst van het
christendom
- Iedereen vereerde zijn eigen god dat vonden de
romeinen prima
- De romeinen waren Polytheïstisch met veel
goden
- De oppergod was Jupiter – Vrouw Juno- zoon
Mars
- Bij ieder beroep hoorde een god
- De romeinen namen ook weer goden over van
de Grieken zoals Apollo
- En andere volken namen weer over van de
romeinen en zo door
- Je MOEST de keizer en de staatsgoden vereren
- Jodendom
- Het land Judea (Israël/Palestina) was het land
van de joden
- De joden waren tegen en de romeinen kregen te
maken met verzet
- Hun geloofden niet in meerdere goden maar ze
geloofden maar in 1 god Jahweh
- Monotheïstisch = geloven in maar 1 god
- Ze hadden in hun hoofdstad Jeruzalem een
tempel gebouwd voor hun god
- De enige tempel voor het joodse geloof
- Maar de romeinen wouden dat ze ook de keizer
gingen vereren
- Dat maakte veel joden woedend
- Toen de romeinen in 66 v.
- -------------------------------------------------------------
Geschiedenis 3.4 Romeinen, Germanen
en Kelten
- de Rijn was de grens van het Romeinse rijk, de
grens liep dwars door Nederland
- in 476 ging het Romeinse rijk in het westen ten
onder
- De romein Plinius bezocht rond 50 n.C. de
Noordzeekust
- Hij schreef verbaasd dat de mensen op terpen
(woonheuvels) woonden
- Omdat grote stukken land tweemaal per dag
onder water liepen
- Bij vloed lijken dei kustbewoners op zeevaarders
- Bij eb lijken het schipbreukelingen
- Plinius overdreef een beetje maar het grootste
deel was waar
- De romeinen zagen Nederland als een
achtergebleven gebied waar je eigenlijk
medelijden mee moest hebben
- De romeinen kwamen in 57 v.C. naar Nederland
- In dat jaar veroverde Caesar België en het
zuiden van Nederland
- daar woonden toen Keltische stammen ze
leefden in een landbouwsamenleving en hadden
geen schrift
- na drie jaar romeinse overheersing kwamen de
Kelten in opstand ze slachten duizenden
romeinse soldaten af
- en Caesar nam gruwelijke wraak de Kelten
werden verdreven, vermoord of als slaaf
weggevoerd
- daarna vroegen de romeinen de Germanen om
in het Nederlandse rivieren gebied te komen
wonen
- zo kwamen de Bataven een Germaanse stam uit
het oosten naar Nederland
- de Bataven en Romeinen spraken af om samen
te werken
- ze sloten bondgenootschap
- de Bataven mochten in de Betuwe wonen en
hoefden geen belasting te betalen
- in ruil daar voor hielpen ze de grens van het
romeinse rijk te verdedigen
- de romeinen van de de Bataven goede en
trouwe militairen
- maar in 69 n.C. kwamen de Bataven in opstand
onder leiding van Julius Civilis
- hij was Bataaf maar ook officier in het romeinse
leger daarom had hij een romeinse naam
- de Bataven branden romeinse legerplaatsen plat
- daarna sloten ze als nog een nieuw verdrag
- de grens bij de rijn = LIMES
- aan de andere kant woonden de Germaanse
stammen
- de Germanen ten noorden van de Rijn werden
de friezen genoemd
- aan de limes bouwden de romeinen forten
- daar ontstonden steden zoals Trajectum
(Utrecht), Mosa Trajectum (Maastricht) wat
oversteek van de maas betekende
- de grootste stad in romeins Nederland was
Noviomagus (Nijmegen) die ontstond bij een
leger kamp aan de grens
- de Germanen en Romeinen deden veel aan
handel met elkaar
- de verspreiding van de Grieks-romeinse cultuur
heet: romanisering
- tijdens opgravingen in Noord-Friesland werd
een plankje gevonden met een tekst uit 29 n.C.
- het is een betaling ‘s bewijs in het latijn
- de Germanen namen Latijnse woorden over
maar hielden wel hun eigen taal
- later ontstonden hier uit het Nederlands, het
Duits en andere moderne talen
3.5 Pomeii
De Vesuvius is een vulkaan die Pompeii toen
totaal heeft verwoest. De Romeinen rekenden
niet op een uitbarsting. De mensen die er nog
waren zijn bedolven onder de as. Later werden in
de versteende as de holtes teruggevonden waar
hun lichamen hadden gelegen, door daar gips in te
gieten zijn er beelden gemaakt van de mensen die
de pech hadden om op 24 augustus 79 in Pompeï
te zijn. Door de uitbarsting zijn we veel te weten
gekomen over de Romeinen zelf. De vulkaan zelf is
nog een paar keer uitgebarsten in 1794, 1826,
1872, 1906, 1913, 1926, 1929 en 1944; die
uitbarstingen waren echter lang niet zo erg als die
in het jaar 79.
Geschiedenis
De Vesuvius vanuit Pompeii
Pompeii is rond 700 v.Chr gesticht door de Oksen.
Toen lag Pompeii nog langs de rivier de Arno. In
de 600 v.Chr werd het stadje ingenomen door de
Etruskische volk. 474 v.Chr na de zeeslag bij
Cumae. Toen werden de Etrusken verslagen. Op
dat moment waren de Samnieten de baas in
Pompeii. In 300 v.Chr werden de Samnieten
bondgenoten met de Romeinen, maar de stad had
nog geen Romeinse sfeer. In de jaren 91-89 v.Chr.
kwam er een oorlog tegen de
Samnieten; Rome won en toen kreeg de stad een
Romeinse sfeer. De stad kreeg 12.000 inwoners.
In het jaar 63 v.Chr kwam er een aardbeving, toen
werd de stad voor de helft verwoest. Op 24
augustus 79 n.Chr. barstte de Vesuvius uit waarbij
de stad werd verwoest en onder een 4 meter laag
versteende lava kwam te liggen. Pas in de periode
1594-1600 werd de stad teruggevonden bij de
aanleg van het sarnokanaal. Pompei werd deels
uitgegraven in het jaar 1748. Pas in het jaar 1860
werden de serieuze opgravingen gedaan. Pompeii
is nu voor 4/5 deel uitgegraven.
Ligging en landschap
Dit is het gebied dat door de Vesuvius is verwoest.
Pompeii ligt in Zuid-Italië bij
de miljoenenstad Napels. Vanuit Napels is de
Vesuvius ook te zien. In Pompeii is het landschap
heel vruchtbaar na een vulkaanuitbarsting. Dat
komt omdat er een goede stof in het versteende
lava zit voor planten. Meestal na een
vulkaanuitbarsting trekken er vaak boeren naar
het landschap om hun groentes te zaaien. Er is
een 3 kilometer lange stadsmuur die in het jaar
600 v. Christus gebouwd is. Er waren negen
poorten, waarvan we er twee de namen kennen.
De eerste poort heet Porta Salina (nu Porta di
Ercolano) en de tweede poort heet Porta
Urbulana (nu Porta di Sarno). De hoofdweg die
van oost naar west loopt heet Via
dell’Abbondanza.
Huizen
Badhuizen
In Pompeii zijn er drie badhuizen. Vroeger waren
er aparte ruimtes voor mannen en vrouwen. De
kleedhokjes waren nog intact. Forumthermen is
een van de drie badhuizen. Die had een aparte
mannen en vrouwen ruimte. Eerst was er alleen
een manneldeel, naderhand kwam ook het
vrouwendeel. In het badhuis zijn ook nog
versteende kledingstukken gevonden. Centrale
Thermen is ook een badhuis. Het badhuis is na
een grote aardbeving gebouwd. In die tijd was het
een groot modern badhuis. Suburbane Thermen is
ook een groot modern badhuis. Het had
waarschijnlijk ramen waarmee je naar
de zeebodem kon kijken.
Theaters en Amfitheaters
De bankjes in het theater zijn nog intact.
Een Amfitheaters zijn een soort arena. Er wordt in
gevochten. De bewoners mogen gratis naar
binnen. Gladiatorgevechten waren erg dodelijk.
De meeste Gladiatoren waren slaven of arbeiders.
Een Amfitheater was rond. Een theater is een plek
waar meestal toneel voorstellingen worden
gehouden, maar ook voor politieke vergaderingen.
Het theater van Pompeii had 28 rijen van bankjes.
Tempels
In Pompeii waren ook tempels. Een daar van was
de tempel van Isis, een Egyptische godin. De
tempel van Isis is gemaakt na een aardbeving rond
het jaar 63 na Christus. De tempel is uitgegraven
in de 19e eeuw.