Dertig kilo eraf met een pilletje voor de genen

Dertig kilo eraf met een pilletje voor de genen
Volkskrant, 31 december 2005
Pillen die de genen weer in balans brengen: wartaal, zeggen genetici. Toch komen ze op de markt. De
Nederlandse wetenschap reageert kritisch op berichten over een nieuwe dna-pil. `Flauwekul,
schokkende onzin', zijn steekwoorden waarmee genetici en voedingsexperts de slankmaker Genotrim
kwalificeren.
Genotrim is een `revolutionaire' pil afgestemd op het persoonlijke dna. `Iemand kan er binnen enkele maanden zijn
ideale gewicht mee bereiken zonder eten of drinken te laten staan', prijst de Amerikaanse producent Salugen aan.
`Weeg je 110 kilo en slik je dagelijks drie van die pillen dan raak je in drie maanden 25 kilo kwijt', belooft Salugen. De
slankpil komt in februari op de Amerikaanse markt, Nederland heeft nu al de primeur.
Oudejaarsavond beleeft Salugen zijn Einest hour. Dan presenteert Oprah Winfrey voor een miljoenenpubliek in de VS
het 'spraakmakende' product. Product-introducties in de Oprah-show hypen tot miljoenenomzetten, leert de ervaring
de afgelopen jaren met andere, al even `unieke' slankmakers.
Oprah Winfrey.
Een artikel op de voorpagina van De Telegraaf vlak voor kerst en berichten in tv- en radio-journaals resulteerden
begin deze week in geblokkeerde telefoonlijnen in Den Haag. En in de eerste tienduizend bestellingen.
Het dna van ieder mens heeft meer dan dertigduizend verschillende genen. Daarin ligt informatie opgeslagen over
`individuele gevoeligheden' voor ziektes. Er zijn mensen die erfelijk belast zijn met een te hoog cholesterolgehalte,
met diabetes, enzovoort. Op basis van een dna-profiel is dat te traceren. Met afgestemde voeding (vitamines,
mineralen en andere werkzame stoffen als specifieke aminozuren) is iets aan te sturen: bijvoorbeeld suikervrije
producten eten, of voedingsmiddelen met onverzadigde vetzuren, zoals vis.
Wattenstaafjes
Een klant die zich meldt bij Salugen, krijgt binnen twee dagen twee wattenstaafjes om wangslijm mee te schrapen voor
dna-analyse. Op basis daarvan worden `individuele' pillen samengesteld. Die zijn na zo'n zes weken in huis.
Pillen met een beetje van dit, een beetje van dat, afhankelijk van de dna-informatie. Bijvoorbeeld wat meer
chroompicolinaat voor de glucosehuishouding (diabetes), wat meer phenylalanine dat verslavingsachtige
verschijnselen zou tegengaan, extra glutamines of een beetje wortelextract van het Rhodiola-kruid met veel antioxidanten als rosavines.
De Amerikaanse neuroloog Kenneth Blum, oprichter van Salugen, heeft deze basale theorie de afgelopen jaren in
patenten neergelegd. Sommige zijn bijna 700 pagina's dik. Blum is een veel geciteerd neuroloog over onder meer
alcoholverslaving, maar een onbekende in genen- en voedingsland.
Van veel genen is bekend dat ze iets met een specifieke ziekte van doen hebben. Maar bij de meeste aandoeningen zijn
meerdere tot veel genen betrokken. Bovendien spelen omgevingsfactoren als roken en te veel eten een rol.
Genetische kennis hierover is nog maar weinig beschikbaar. Dat geldt voor niet-specifieke aandoeningen (de ziekte
van Huntington bijvoorbeeld, ligt vast op één gen) als vetzucht en eetverslaving. `Naast een trits aan genen zijn daar
ook andere factoren als opvoeding bij betrokken', stelt geneticus Ben van Ommen van TNO Voeding.
Externe factoren zijn vermoedelijk belangrijker bij deze moderne ziekten. `Veertig jaar geleden was vetzucht nog niet
zo wijdverbreid, toch hadden we toen al hetzelfde dna', bekritiseert Van Ommen de verwachtingen die Salugen wekt.
Salugen is overigens niet de eerste met zo'n dna-test. Het Amerikaanse Sciona biedt al enige jaren tests aan, op basis
waarvan het voedingsadviezen geeft. Tienduizend klanten heeft het bedrijf inmiddels geadviseerd. 'Sciona gedraagt
zich echter veel terughoudender, het werkt bovendien via artsen', zegt Van Ommen.
Er is meer kritiek op Salugen. Dertig kilo afvallen in drie maanden, rekent stofwisselingsexpert Ronald Mensink van
de Universiteit Maastricht voor, is slecht voor het lichaam, dat kan niet. `Dat zou betekenen dat iemand drie ons per
dag zou afvallen, of wel 2100 kilocaloriën. Dat is wat een mens dagelijks moet eten. Afvallen doe je door minder te
eten en meer te bewegen. Veel meer is er niet.'
Salugen heeft in de VS nog een ander dna-product, Genoflex. Ook die pil (binnenkort in Nederland) wordt
samengesteld op basis van een dna-profiel. Hij is bedoeld voor reumapatiënten. Op basis van de activiteit van twee
specifieke genen worden pillen gemaakt. Voor de ene patiënt zit er wat meer glucosamine in, voor een ander wat extra
chondroïtine, quercitin en nog zo'n tien andere stoffen.
Dat zijn stoffen uit natuurlijke producten die ergens een rol spelen in de stofwisseling in gewrichtscellen. `Nu al
praten over een dna-pil is een onzinnige tijdverspilling', vindt Pilar Barrera, reumatologe van UMC St. Radboud. Die
twee genen waarnaar voor het product Genoflex wordt gekeken, hebben iets van doen met reuma. Barrera: `Maar er
zijn meer, tientallen, genen bij betrokken.' Pillen voor een individu, de wetenschap is niet zover. `Iedere geneticus kan
u dat vertellen.'
Salugen-importeur Peter Maltha zegt geen wetenschapper te zijn, en bewijst dat ook. `We geven met die individueel
samengestelde pillen gerichte voeding aan de genen, zodat die opnieuw in balans komen.' Op de opmerking dat dit genetische wartaal is, antwoordt hij na enige aarzeling: `Oh, is dat zo, daar komen we op terug.'