Bonusan seminar ‘Salvestrolen’, door dhr. L. Pruimboom, 18 en 22 september 2008. U kunt de syllabus bestellen van de seminars van Bonusan([email protected] of telefoonnummer 0186-654221) Seminarverslagen Salvestrolen Bonusan seminar door Leo Pruimboom een volledig seminar van bonusan werd in september 2008 gewijd aan salvestrolen. salvestrolen zijn een groep van diverse xenohormetische stoffen (zoals salicylzuur, curcumine en resveratrol) die door planten worden gevormd met een gezondheidsbevorderend effect op de mens. een aantal van deze stoffen wordt door de plant als stressrespons verhoogd geproduceerd. stressfactoren voor de plant zijn onder meer droogte, microbiële belasting (biologische teelt!) en zuurstoftekort (grote stressfactor). De xenohormetische stoffen kunnen indien geconsumeerd door de mens via bepaalde enzymen (sirtuïnen) genen activeren. De sirtuïnen worden bij de mens ook geactiveerd door calorische restrictie of andere milde stressfactoren. Ze zorgen voor een verhoging van overlevingsmechanismen en daarmee gezondheid (hormese). Processen die bijvoorbeeld verbeteren zijn het vetzuurmetabolisme, de vetverbranding, bescherming van de schade aan hersenen en gliacellen (verminderde kans op Parkinson, MS en Alzheimer), verminderde schade door vrije radicalen en vertraging van de celdeling (o.a. verminderde kans op kanker). De door salvestrolen geactiveerde sirtuïn-enzymen zorgen via histonacytelatie en deacetylatie voor inactivatie of activatie van genen, met uiteindelijk als resultaat: • Inhibitie van de IGF-genen (IGF = Insulin-like Growth Factor) • Verbetering van de mitochondriale functies (o.a. verbranding) • Vermindering DNA-schade door regulatie apoptose bij vrije radi- Leo Pruimboom gaf aan dat resveratrol in combinatie met andere calen schade en DNA-reparatie door FOXO-enzymen (FOXO = salvesterolen een krachtige werking heeft, 100-1000 malen sterker. Bij eiwitten die metabole transcriptieprocessen verzorgen, zoals een interventie met een salvesterolencomplex hoort een basis van een celdood van beschadigde cellen en energiehomeostase biologische voeding met een milde calorische restrictie geadviseerd Verhogen de gevoeligheid van de glucocorticoïdreceptor en daar- te worden. Tevens kunnen niacine (flush free) en curcumine worden door anti-inflammatoir vooral in combinatie met curcumine. ingezet ter optimalisatie van de activiteit van de sirtuïnen. << Dit laatste is met name zinnig bij aandoeningen als reumatoïde (Mirjam Bakker-van Dam) • artritis, hart- en vaataandoeningen en chronisch obstructieve pulmonaire aandoeningen (COPD). 48 Van Nature nr. 11 - 2008 seMiNar Eten voor genen MBOG lustrumcongres 4 oktober 2008 de Maatschappij ter bevordering van de orthomoleculaire geneeskunde bestaat dit jaar twintig jaar en dat werd gevierd met een lustrumcongres. het was een interessant symposium, waarbij van diverse kanten de beïnvloeding van de genen door leefstijl en milieufactoren werden bekeken. tijdens het symposium werd de jaarlijkse Mbog-trofee uitgereikt aan professor dr. frits Muskiet voor zijn werk over de relatie tussen essentiële vetten en vitamines in relatie tot verschillende ziektebeelden. ook de secretaris van de Mbog, rita eissens, werd onderscheiden voor haar bijdragen. In zijn lezing stelde Frits Muskiet, dat ons genoom zich moet aanpassen orthomoleculaire, Ayurvedische en Chinese voedingsleer. Zij ontwik- aan de veranderende leefomstandigheden. Sinds de landbouwrevo- kelde een voedingsprogramma dat via deze drie invalshoeken rekening lutie, circa 10.000 jaar geleden, en vooral sinds de industriële revo- houdt met onze individuele genetische verschillen. Samen met collega lutie, zo´n 200 jaar geleden, is er veel veranderd in onze leefomgeving. diëtist Tanja Visser schreef zij er recentelijk het boek ´Het Energieher- Ons genotype heeft zich nog niet aangepast aan deze veranderingen. stelplan´ over. Snellere aanpassingen zijn te verwachten in het fenotype en dat heeft vooral te maken met epigenetische verandering in de celexpressie en Erfelijkheid speelt bij de incidentie van borstkanker slechts een kleine lichaamsensoren. Deze sensoren zorgen voor een continue aanpas- rol (<2%), aldus drs. Gabriel de Vriendt. Borstkanker is geassocieerd sing van het lichaam aan de omgeving. Sommige epigenetische met hyperoestogenisme, maar de meeste oestrogenen komen van (omgevings-) aanpassingen kunnen via ‘imprinted genes’ worden buitenaf (vooral uit chemische bestrijdingsmiddelen). De methylatie en doorgegeven aan het nageslacht. Zo kunnen bepaalde genen worden detoxificatie schiet vaak tekort en moet daarom gestimuleerd worden in- of uitgeschakeld, die normaal actief of inactief zouden moeten zijn. via onder andere antioxidanten, glutathion en methylatiefactoren. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de enorme toename van de zogenaamde westerse- of welvaartziektes. In haar bijdrage aan het congres gaf drs. Anna Kruyswijk een overzicht van de betekenis van slapen voor onze genen. Slaapstoornissen Het effect van een te lage vitamine-D-spiegel (<30 nmol/l) kwam aan kunnen een verminderde melatonineproductie en een lagere cortisol- de orde in de lezing van dr. Bert Verhage, internist en gespecialiseerd spiegel bij het ontwaken tot gevolg hebben. Melatonine heeft recep- in osteoporose. Vitamine D speelt een rol bij de bothuishouding, de toren in onder andere het centrale zenuwstelsel en organen door ons spierontwikkeling, de samenwerking met calcium en op het gebied gehele lichaam. Het heeft invloed op genexpressie en genreparatie en van de immuniteit, infecties en auto-immuunziekten. Ook is vita- speelt een rol bij vele processen die te maken hebben met onder meer mine D van belang in de celproliferatie en celdifferentiatie. Een lage insulinesecretie, reductie van oxidatieve stress en verbetering van vitamine-D-spiegel heeft invloed op het ontstaan van diverse soorten hyperthyreoïdie. De melatonineproductie is positief te beïnvloeden kanker. Verhage pleitte daarom voor een verhoging van de aanbevolen met onder meer voldoende zonlicht overdag, stressreductie en met suppletie tot 100 microgram bij risicogroepen van vitamine D en een voeding die rijk is aan tryptofaan en cofactoren voor de omzetting. verhoging van de referentiewaarde tot 80 nmol/l om fracturen te voorkomen. Dirk Zoutewelle sloot het congres af. Hij liet zien dat een orthomoleculaire benadering van schizofrenie effectief kan zijn. Epigenetische De genetische verschillen tussen individuen hebben gevolgen voor factoren spelen volgens hem een grote rol in de ontwikkeling van de voedings- en suppletieadviezen. Dit was de kern van het betoog geestesziekten zoals schizofrenie, autisme en manische depressie. << van Marijke de Waal-Malefijt, diëtist en gespecialiseerd in onder meer (Mirjam Bakker-van Dam) Van Nature nr. 11 - 2008 49