Dr Marc Borguet

De economische crisis en de
gevolgen ervan voor preventie
en gezondheidstoezicht
Dr Marc Borguet
Geneesheer-directeur
Arbeidsgeneesheer
Geneesheer-hygiënist
Bedrijfshygiëne - Toxicologie
Provikmo sud
20 oktober 2009
Dr Borguet.Csc.Waalse en Brusselse Commissie
veiligheid en gezondheid 20.10.2009.Namen.
Inhoud








Inleiding.
Gezondheidstoezicht. Een paar opmerkingen.
Risicobeheer. Een paar opmerkingen.
Wat vrezen de preventieadviseurs?
In de rand van de wettelijke opdracht van EDPB.
Relaties tussen collega’s.
De crisis benutten als kans.
Besluiten.
Dr Borguet.Csc.Waalse en Brusselse
Commissie veiligheid en gezondheid
20.10.2009.Namen.
Inleiding






We beschikken nog over te weinig objectieve gegevens met
betrekking tot de impact van de crisis op preventiewerk.
Vergelijken is moeilijk omdat er geen referentiekader en geen
eenvormige praktijk bestaan.
Gegevens verzameld in hoofde van de bestaande regelgeving
zijn weinig verhelderend.
Het denkwerk gebeurt voornamelijk op basis van concrete
bezorgdheden van werknemers, van leidinggevenden, van
directieleden en van preventieadviseurs van de IPBW en de
EPBW.
Een evaluatie maken van de impact van de crisis zonder hierbij
de impact van de verwachte heropleving teonderschatten.
Een uitnodiging om na te denken, ervaringen uit te wisselen en
objectieve gegevens te verzamelen.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
Gezondheidstoezicht. Enkele
opmerkingen.
 Er zit weinig wezenlijke evolutie in de medische
onderzoeken.
 Impact van de crisis wordt uitgesmeerd in de tijd.
 De sturende werking van de regelgeving.
 Ook in de sectoren stellen we vast dat er voor steeds
minder werknemers gezondheidstoezicht wordt
georganiseerd.
 Toenemende aandacht voor onderzoek bij
werkhervatting of voorafgaand aan de werkhervatting.
 Sommige werknemers vrezen voor de aantasting van
hun rechten met betrekking tot schadeloosstelling bij
beroepsziektes.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Gezondheidstoezicht: enkele
opmerkingen.

Gevolgen van de crisis op het aangeven van
arbeidsongevallen.




Stijging van het aantal langdurige tijdelijke
arbeidsongeschiktheden.






Niet alles wordt aangegeven en veel incidenten worden
doodgezwegen.
Voortijdige werkhervattingen.
Belemmeringen voor werkhervatting en verlenging van de
tijdelijke volledige arbeidsongeschiktheid.
Oudere werknemers.
Zwaardere pathologieën.
Specifieke sociale situatie.
Werknemers die het werk hervatten worden vaak onmiddellijk
te zwaar belast.
Invloed van de volledige duur van de arbeidsongeschiktheid.
Daling van het totale aantal tijdelijke
arbeidsongeschiktheden van korte duur.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Gezondheidstoezicht: een paar
opmerkingen




Belangrijke normverschuiving met betrekking tot het
aanvaardbaar risico:
 Gevaarlijk fatalisme voor de werknemer en het bedrijf;
 Drempel voor aanvaardbaar risico wordt vaak versoepeld;
 Verwerpen van elk beroepsrisico.
Heel wat actoren in het bedrijfsleven tonen zich bezorgd over
de mogelijke negatieve invloed van de crisis op veiligheid en
gezondheid op het werk.
Werknemers verwachten duidelijk dat de crisis de
arbeidsomstandigheden zal verslechteren.
De meeste werknemers klagen over een stijging van de
werkdruk.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Risicobeheer: enkele opmerkingen
 Werking op het vlak van risicobeheer: de tijd die eraan
wordt besteed, het actieterrein en dergelijke zijn
verschillend naargelang de EDPB.
 De gehanteerde tarieven zijn vaak bepalend voor de
beslissing.
 Bezorgdheid omtrent eventuele investeringen
voorgesteld in het kader van het risicobeheer. Sterke
daling van het aantal opleidingen.
 De fysieke, chemische, biologische en ergonomische
risico’s in het bedrijf worden niet aangepakt.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Risicobeheer: een paar
opmerkingen
 Stijging van de mentale en lichamelijke
belasting.
 Besef dat arbeidsongevallen en
beroepsziekten zware kosten meebrengen.
 Nieuwe risico’s als gevolg van de snelle
evolutie van de industriële procedés en
organisatie.
 Verleiding om problemen inzake veiligheid
en gezondheid te omzeilen of op de lange
baan te schuiven.
 Compromisbeleid met betrekking tot
veiligheid en gezondheid.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Risicobeheer: een paar
opmerkingen
 Te veel nadruk op de psychosociale risico’s
op het gevaar af de vaak belangrijkere
beroepsrisico’s te veronachtzamen.
 Het wordt moeilijker om in te grijpen op
psychosociale risico’s.
 Aandacht wordt toegespitst op psychosociale
risico’s.
 De mogelijkheden om echt iets te doen zijn vrij
beperkt, zeker collectief.
 Toepassen van de wettelijke bepalingen bij conflicten
tussen personen.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
In de rand van de wettelijke
opdracht van de EDPB
 Goede tijden voor organisaties die
toezien op absenteïsme.
 Actions publicitaires de groupes sociaux
intégrant les activités d’un sepp
 Er bestaat discussie over de werkelijke
impact.
 Werklast en werkdruk stijgen.
 Weinig sprake van simulatie.
 Percentage geraakt niet onder de 3,5 à
4%
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
In de rand van de wettelijke
opdracht van de EDPB



Vaak spraakverwarring over rol van de betrokken actoren.
De arbeidsgeneesheer mag geen controles uitvoeren in het
kader van absenteïsme.
Rol van de EDPB en van de arbeidsgeneesheer:




Ondersteuning bieden om mensen aan het werk te houden.
Vermijden dat werknemers worden blootgesteld aan gevaar en
risico’s. Beroepsziektes helpen vermijden.
Een efficiënt preventiebeleid vermindert afwezigheden
veroorzaakt door arbeidsongevallen of ziektes veroorzaakt
of verergert door het werk.
Medische controle voor de werkhervatting, secundaire
preventie ten laste van het FBZ (chronische lumbalgie,
ouder werknemers…) en het Ervaringsfonds.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Wat vrezen de preventieadviseurs
 Negatieve impact van de crisis op de veiligheid en
gezondheid.
 Meer arbeidsongevallen.





Hogere werklast.
Besparen op onderhoud van machines en gereedschap.
Organisatieproblemen.
Verslapte aandacht door werkonzekerheid.
Competenties gaan verloren.


Hogere werkdruk.
Minder tijd voor ondersteuning en begeleiding door
collega’s of leidinggevenden.
Minder vorming.
Meer verantwoordelijkheid.
Werknemers staan er meer en meer alleen voor.
 Meer stress.



Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
Relaties tussen collega’s
 Onzekerheid met betrekking tot behoud van
werk, werkinhoud, arbeidstijd,
arbeidsomstandigheden en organisatie van het
werk.
 Kwetsbaarheid van het omkaderend personeel.
 Instabiliteit op het niveau van directieorganen
en leidinggevend personeel.
 Volatiliteit van de organisaties.
 Tussenkader en hun positie ten overstaan van
de ploegen.
Dr Borguet.Csc.Commission
wallonne et bruxelloise santé et
sécurité.20.10.2009.Namur.
Relaties tussen collega’s
 Geen continuïteit in de samenstelling
van de ploegen.
 Brutale veranderingen in de
leeftijdspiramide.
 Ervaring gaat verloren.
 Evolutie in de relaties tussen
werknemers.
 Rivaliteit tussen werknemers en/of
leidinggevenden.
Dr Borguet.Csc.Waalse en
Brusselse Commissie veiligheid en
gezondheid 20.10.2009.Namen.
De crisis aangrijpen als kans
 Verminderen van de productietijd,
een kans voor sommigen.
 Beter machinepark en efficiëntere
werkmethodes.
 Werkorganisatie verbeteren.
 Beter onderhoud van de infrastructuur.
 Investeren in opleiding.
 Zorgen dat het bedrijf klaar is wanneer
de economie terug aantrekt.
Dr Borguet.Csc.Commission
wallonne et bruxelloise santé et
sécurité.20.10.2009.Namur.
Besluiten
 Gebrek aan objectieve gegevens.
 De crisis beheren en de heropleving
voorbereiden.
 Dynamisch risicobeheer, van de
theorie naar de praktijk.
 Psychosociale dimensie, van analyse
naar corrigerende maatregelen.
Dr Borguet.Csc.Commission
wallonne et bruxelloise santé et
sécurité.20.10.2009.Namur.