ECONOMIE EN TOERISME 9 ECONOMISCHE CRISIS Dit hoofdstuk gaat in op de invloed die Leidse huishoudens ervaren van de economische crisis en die zij naar verwachting nog zullen ervaren. Deze vragen zijn in 2010 en 2009 ook voorgelegd in de Stadsenquête zodat een vergelijking in de tijd mogelijk is. 9.1 Invloed van de economische crisis Bijna twee op de drie Leidenaren geven aan dat zij invloed hebben ondervonden van de economische crisis. Bijna één op de vijf huishoudens vindt dat er sprake is van een aanzienlijke invloed en bijna de helft ís van mening dat de crisis ‘een beetje’ invloed heeft gehad. De invloed is duidelijk groter dan in 2010 en 2009 toen respectievelijk 60% en 69% aangaf nagenoeg geen invloed te ervaren, nu is dat 35%. Lager opgeleiden hebben duidelijk meer last van de crisis, terwijl de effecten op de hogere inkomensgroepen veel minder groot zijn. Grafiek 9.1a Mate waarin economische crisis afgelopen jaar van invloed is geweest op huishouden, 2009-2013, en naar sekse, leeftijdsgroep, opleidings- en inkomensniveau, in procenten 2013 19% 2010 10% 2009 7% 46% 30% 60% 24% man 69% 22% vrouw 35% 40% 17% 38% 52% 31% aanzienlijk 15-34 jaar 15% 35-54 jaar 46% 21% 55-plus lager opgeleid 52% hoger opgeleid 0% 39% 40% 25% 8% 32% 46% 28% middel inkomen 26% 48% 15% lager inkomen 25% 41% 20% 32% 46% 44% 25% nagenoeg niet 38% 33% middelbaar opgeleid hoger inkomen 41% 23% een beetje 39% 29% 48% 50% 75% 100% Ook voor het komend jaar verwacht twee derde van de Leidse huishoudens nog invloed te ondervinden van de crisis: een derde (34%) gaat hier zeker van uit en een iets groter aandeel (42%) verwacht dat dit misschien het geval zal zijn. Ook over de toekomst zijn lager opgeleiden het meest pessimistisch, terwijl hogere inkomens weer het meest positief zijn. Desalniettemin zijn de verwachtingen van de hogere inkomensgroepen over de invloed die de crisis nog zal krijgen negatiever dan de invloed die de crisis tot nu toe heeft gehad. Stadsenquête Leiden 2013 71 ECONOMIE EN TOERISME Grafiek 9.1b Mate waarin wordt verwacht dat de economische crisis komend jaar (verder) van invloed zal zijn op huishouden, 2009-2013, naar sekse, leeftijdsgroep, opleidings- en inkomensniveau, in procenten 2013 34% 2010 2009 42% 13% 5% man 68% 32% 40% 37% 28% 43% 24% 35-54 jaar 36% 43% lager opgeleid 32% hoger opgeleid 31% lager inkomen 41% 31% 0% 27% 40% 21% 42% 27% 23% 41% 25% 50% 14% 21% 42% 39% nagenoeg niet 16% 47% 35% hoger inkomen misschien 26% 55% middelbaar opgeleid zeker 28% 38% middel inkomen 20% 48% 55-plus 9.2 51% 27% vrouw 15-34 jaar 24% 36% 32% 75% 100% Gevolgen van de economische crisis Leidenaren voor wie de economische crisis het afgelopen jaar of komend jaar (mogelijk) van invloed is op hun huishouden, is gevraagd welke gevolgen de crisis voor hen heeft gehad of zal hebben. De meest genoemde consequenties die men van de crisis het komende jaar verwacht, zijn stijgende prijzen (53%) en een lager inkomen (20%) waardoor het moeilijker wordt om rond te komen (29%). Leidenaren verwachten vooral in de toekomst moeilijker rond te kunnen komen. Het niet kunnen vinden van werk is voor een deel van de Leidenaren een aspect van de economische crisis (13% verwacht dit).. 72 Stadsenquête Leiden 2013 ECONOMIE EN TOERISME Tabel 9.2 (Verwachte) spontaan genoemde gevolgen van crisis (in procenten van alle Leidenaren) producten/prijzen/alles duurder bezuinigen/moeilijk rondkomen ontslag/minder werk/hogere werkdruk afgelopen jaar komend jaar 48% 53% koopkracht daalt/geld minder waard 1% - kan moeilijker rondkomen 17% 29% belastingen omhoog 1% - hypotheek/huur duurder 1% 1% kan geen werk vinden 7% 13% ontslag gekregen/ krijgen (of partner) 5% 8% verplicht ander werk doen 2% 5% minder klanten in winkel 1% - minder uren/werk/stages aangeboden 1% 1% baanonzekerheid - 1% mensen in mijn omgeving hebben er last van (vinden geen baan) 2% - geen loonsverhoging 16% 20% langer doorwerken tot ik met pensioen kan 16% 18% pensioen bevroren/ minder pensioen 11% 15% minder/daling inkomen 3% 2% aandelen/spaargeld minder waard aandelen minder waard 5% 4% faillissement bank 1% 1% huis niet verkocht krijg huis niet verkocht 5% 6% minder inkomen andere reden 5% 2% (verwacht) geen effect 35% 24% Stadsenquête Leiden 2013 73