Betoverende Jaren 30

Betoverende Jaren 30
In ‘Betoverende Jaren 30’ herleeft de zindering van het donkere decennium: romantiek en melancholie, kolder en vertier als antwoord op de verlammende werkelijkheid van de economische depressie en politieke waanzin. Een groot aantal nummers kent zijn oorsprong in de Verenigde Staten, waar de crisis het hardst toesloeg. Daarnaast worden verschillende uithoeken van de wereld muzikaal geëerd met liedjes uit onder meer Brazilië, Frankrijk, Spanje en natuurlijk Nederland. Regie: Peter Blok première: Thalia Theater, IJmuiden, januari 2010 PERS "Het optreden van Frommermann werd gekenmerkt door perfectie als het gaat om entertainment. Timing, mimiek, het op en afgaan en het doorgeven van solomomenten, pasten naadloos bij de show. Ook het muzikale niveau was zeer hoog. Stemgebruik en dynamische nuanceringen waren subliem op elk nummer afgestemd. Bij de inzet van het eerste nummer van Ellington was er meteen de klik met het publiek. In twee toegiften gingen de zangers vocaal nog eens flink te keer." Friesch Dagblad, mei 2010 "Wanneer elke man in krijtstreeppak zo zingt als gistermiddag de pakkenmannen in het Thalia Theater in IJmuiden, dan zou de wereld een stuk vrolijker zijn. Tintelfrisse tenoren en goddelijke baritons vulden de zaal met liedjes uit de tijd van de 'the Great Depression'. Er was echter niets depressiefs aan." IJmuider Courant, januari 2010 ACHTERGROND De huidige economische crisis valt wat betreft heftigheid niet te vergelijken met de crisis na de beurskrach van 1929. Er zijn overeenkomsten -­‐ bedrijven gaan failliet, mensen raken werkeloos en verliezen hun huis -­‐ maar de mate waarin dit in de jaren 30 gebeurde was vele malen omvangrijker. In de Verenigde Staten van Amerika leefde begin jaren 30 eenderde van de bevolking in armoede. Men bleef evenwel niet bij de pakken neerzitten. President Franklin D. Roosevelt ontwikkelde in 1932 met de New Deal stimuleringsplannen voor de economie. Ook in Nederland werd door de overheid werk gecreëerd; de aanleg van het Amsterdamse Bos, de Afsluitdijk en de Noordoostpolder vond in die jaren plaats. Tegelijkertijd was er sprake van een wereldwijde politieke onrust toen in Italië, Spanje en Japan het fascisme in opmars raakte en in Duitsland in 1933 de nationaal-­‐socialisten aan de macht kwamen. Opmerkelijk genoeg is de muziek in deze politieke en economische constellatie vrolijk van aard. De misère wordt niet of nauwelijks bezongen. Een al dan niet oprecht gevoeld optimisme en het negeren van de werkelijkheid zijn verklaringen hiervoor. Er ontstaat een nieuwsgierigheid naar het onbekende en het exotische. De interesse voor Zuid-­‐Amerikaanse en Hawaiiaanse muziek is hiervan een voorbeeld. Theaters en danszalen beleven gouden tijden omdat vertier, plezier en betovering worden gezocht. De ene dansrage volgt de andere op en de populaire muziek krijgt te maken met het fenomeen swing. In de voorstelling Betoverende Jaren 30 verloochent de groep Frommermann zijn afkomst niet. De Comedian Harmonists komen aan bod; met hun levenslustige muziek zijn zij een goed voorbeeld van het heersende culturele klimaat. Russische en Spaanse schoonheden worden bezongen in ‘Wenn die Sonja russisch tanzt’ en ‘Mein lieber Schatz, bist du aus Spanien?’. Toen de groep in 1935 gedwongen werd zichzelf op te heffen, gingen de joodse leden door als de Comedy Harmonists en de niet-­‐joodse leden als het Meistersextett. Van deze laatste groep zingen wij: ‘Oh, ich glaub', ich hab' mich verliebt’. Van het Amsterdamse duo Johnny en Jones -­‐ two kids and a guitar – hernemen wij ‘Lou de ladenlichter’ en ‘The flatter the plate/hoe platter het bord’. Louis Davids rept in ‘Doe het electrisch’ van de verworvenheden dankzij de nieuwe energiebron. De liedjes ‘O zon, o zon, o zonnetje’ van Johnny Steggerda en ‘Het blondje van het snelbuffet’ van Jack Bess bezingen alledaags geluk. In Frankrijk begint Charles Trenet aan zijn carrière, van hem is het onstuimige ‘Boum’. Het Italiaanse lied ‘Tornerai’ van Dino Olivieri wordt later als ‘J'attendrai’ geliefd bij zowel Franse als Duitse soldaten. De Braziliaan Ary Barroso schrijft nummers die zouden uitgroeien tot tophits: ‘Na baixa do sapateiro’ (‘Bahía’) en vooral ‘Aquarela do Brasil (‘Brazil’) zijn wereldwijd bekend. Het leeuwedeel van het repertoire is afkomstig uit de VS waar de crisis in de jaren 30 het hardst toesloeg. De malaise werd in dit land gepareerd met een enorme energie, ook op artistiek gebied. De klassieker ‘Top hat, white tie and tails’ van Irving Berlin, bekend in de uitvoering van Fred Astaire, staat op het programma, evenals liedjes als ‘Sixty seconds got together’, ‘St. Louis blues’ en ‘My little grass shack in Kealakekua, Hawaii’ waarin de humuhumunukunukuâpua'a voorbijzwemt waarvan de naam langer is dan de vis zelf, zo luidt het grapje. Het lied ‘Brother, can you spare a dime?’ is een van de weinige songs die de bittere realiteit als thema heeft; degene die vocht voor het vaderland in de Eerste Wereldoorlog, moet nu leven van de bedeling en in de rij staan voor brood. Het werd de protestsong van de vroege jaren 30. De voorstelling Betoverende Jaren 30 waarin de dagelijkse beslommeringen even aan de kant zijn geschoven, besluit met het doldwaze nummer 'The love bug will bite you (if you don't watch out). -­‐Martijn de Graaf Bierbrauwer