Depressie bij ouderen.

22-05-2014
Zorg op maat voor depressieve ouderen
van levensbelang.
Hannie Comijs
Wat is depressie?
 Sombere stemming
 Vermindering van interesse of plezier
 Gewichtsvermindering of gewichtstoename
 Slaapproblemen of teveel slapen
 Weinig energie / moeheid
 Psychomotorische onrust of remming
 Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte
schuldgevoelens
 Verminderd vermogen tot nadenken of concentratie of besluiteloosheid
 Terugkerende gedachten aan de dood
Symptomen - diagnose
 Depressie diagnose:
5 symptomen / één kernsymptoom
Zijn ten minste 2 weken aanwezig / grootste deel van de dag
Symptomen leiden tot beperkingen in functioneren
Symptomen zijn niet het gevolg van een ziekte of geneesmiddel
 Subklinische depressie
Wel veel symptomen maar voldoet niet aan criteria diagnose
Hoe vaak komt het voor?
5
25
4
20
3
15
man
vrouw
2
1
0
man
vrouw
10
5
55-64 jr
65-74 jr
Depressie diagnose (%)
75-84 jr
0
55-64 jr
65-74 jr
75-84 jr
Subklinische depressie (%)
(Bron LASA, Beekman et al 1995)
Waarom wordt iemand depressief?
Aanleg
Persoonlijkheid
/veerkracht
Stressor
Lichamelijke
beperkingen /ziekten
Sociale steun
Omgevingsfactoren
…
Depressie
Gevolgen van depressie
 Beperkingen in dagelijks functioneren
 Slechte zelfzorg
 Verhoogde kans op overlijden
– Minder motivatie om hulp te zoeken bij ziekte
– Slecht opvolgen van medicatie-adviezen
– Zelfdoding
 Sociaal isolement
 Hogere kosten gezondheidszorg
Zorggebruik
Zorggebruik (in 6 maanden voor het interview) van mensen met en zonder
psychische problemen
Geen
psychische
problemen
Psychische
problemen
p
Huisarts
76%
85,5%
< 0,001
Medisch specialist of opname in
ziekenhuis
50%
63,8%
< 0,001
Psychiater, geestelijke
gezondheidszorg (1ste of 2de lijn) of
sociaal psychiatrisch verpleegkundige
1,6%
8,4%
< 0,001
Behandeling (1)
Afhankelijk van de ernst en de consequenties van de depressie




Afwachten, maar in de gaten houden (watchful waiting)
Geïndiceerde preventie
Behandeling in de eerste lijn
Behandeling in de tweede lijn - psychiatrie
Multidisciplinaire richtlijnen depressie, addendum ouderen,
Trimbos Instituut 2008
Behandeling (2)





Psycho-educatie
Zelfhulp programma’s - boek of e-mental health
Bewegingsprogramma’s
Cursus “In de uit, uit de put”
Probleemgerichte therapie
 Psychotherapie:
• Cognitieve gedragstherapie
• Mindfullness
• Interpersoonlijke psychotherapie (IPT)
• Life review methode en reminiscentie
 Medicatie
 ECT
Hoe is het beloop van depressie?
Groningen
Amsterdam
Haarlem
Leiden
Den Haag
Apeldoorn
Zutphen
Nijmegen
Comijs HC, et al. The Netherlands Study of Depression in Older persons (NESDO); design and methods. BMC
Research Notes. 2011, Dec 5;4(1):524
Website: http://nesdo.amstad.nl/
Effect van behandeling
45
40
Hersteld
19%
Terugval
20%
Chronisch,
matig
26%
Chronisch,
wisselend
11%
IDS-score
Chronisch,
ernstig
24%
35
Remission
30
Recurrent
25
Chronic, variable
20
15
Chronic,
mild/moderate
10
Chronic, severe
5
0
Baseline 6 mnth 12 mnth 18 mnth 2 years
Waarom heeft niet iedereen baat bij de
reguliere behandeling?
Persoonlijkheid
Weinig sociale
steun
/eenzaamheid
Lichamelijke
ziekten & pijn
Depressie
Traumatische
gebeurtenissen in
heden en verleden
Functionele
beperkingen
Cognitieve
achteruitgang
/dementie
Dus ……………
 Depressie bij ouderen is veel meer dan een sombere stemming
alleen
 Belangrijk om de lichamelijke gezondheid, beperkingen, pijn
en cognitieve beperkingen in de behandeling te betrekken
 Meer persoonsgerichte behandeling
 Meer samenwerking met andere behandelaars
Kan je depressie voorkomen?
 Niet iedereen – sommige mensen zijn erg kwetsbaar
 Maar wat helpt:
• Gezonde leefstijl / bewegen
• Leuke dingen doen
• Er op uit trekken
• Contact met anderen onderhouden
• Actief blijven
• Mogelijkheden zien en niet de beperkingen
• Positief denken
• Voorkom piekeren
Dank voor uw aandacht!
[email protected]