Medisch verslag bij de asielaanvraag

INHOUD VAN EEN MEDISCH VERSLAG IN HET KADER VAN EEN ASIELAANVRAAG 1
Aan een asielzoeker wordt tijdens zijn interview op de Dienst Vreemdelingenzaken en het
Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) gevraagd om de plaats, datum
en inhoud van de gebeurtenissen die hij meemaakte in zijn herkomstland weer te geven.
De fysieke en psychische gezondheidsklachten die hij stelt te ondervinden als gevolg van deze
gebeurtenissen, kunnen elementen zijn die dit relaas ondersteunen. De asielzoeker (of zijn advocaat)
vraagt aan zijn zorgverstrekker vaak een medisch verslag van zijn gezondheidstoestand om deze in te
brengen als bewijslast.
Het is niet de bedoeling dat de zorgverstrekker bij een eerste contact met de asielzoeker een medisch
verslag aflevert. Een medisch verslag dat niet gefundeerd is, heeft een nadelige invloed op het
asieldossier van de betrokkene. Bovendien kan de zorgverstrekker zijn geloofwaardigheid verliezen bij
de bevoegde autoriteiten. Anderzijds kan de zorgverstrekker de bevoegde autoriteiten best zo snel
mogelijk op de hoogte stellen van een eerste contact met de asielzoeker en van zijn eventuele
vermoedens dat er aanwijzingen zijn van de fysieke en psychische pijndrempel. Hij kan aangeven meer
tijd nodig te hebben om hierover te rapporteren en vragen zijn verslag af te wachten alvorens over te
gaan tot het nemen van een beslissing. Verder dient gezegd te worden dat het medisch verslag op vlak
van bewijslast van het asielrelaas niet mag overschat worden; vele vormen van fysieke of psychische
mishandeling laten geen of weinig sporen na. Bovendien zijn de psychische gevolgen van mishandeling
moeilijk te onderscheiden van de diagnose van andere eventuele traumatische belevenissen.
Enkele aandachtspunten bij het opmaken van een medisch verslag in het kader van de
asielprocedure
In het medisch verslag ter ondersteuning van het asielrelaas dienen enkel de medische elementen
vermeld te worden die betrekking hebben op de gebeurtenissen in het land van herkomst. Medische
elementen die niets te maken hebben met de vraag of de asielzoeker een Conventievluchteling is of
in aanmerking komt voor bijkomende bescherming2 zijn in het kader van de asielaanvraag niet
relevant. 3
De Wet op de patiëntenrechten bepaalt dat de patiënt recht heeft op een afschrift van het geheel of
een gedeelte van het hem betreffende patiëntendossier (tegen kostprijs). Ook de Nationale Raad van
de Orde van Geneesheren is van mening dat het verstrekken van een medisch attest aan de
bevoegde autoriteiten geen schending van het beroepsgeheim vanwege de arts betreft. 4
Een medisch verslag ter ondersteuning van het asielrelaas verschilt van volgende verslagen:
- Een medisch verslag ter ondersteuning van het gegeven dat een persoon niet of nauwelijks kan
gehoord worden omwille van een ernstige psychiatrische problematiek. Dit kan het gevolg zijn
van de gebeurtenissen in zijn land van herkomst maar kan hier ook los van staan. Op vraag van
de Commissaris-generaal van het CGVS wordt elk medisch-psychologisch verslag aan een
grondige evaluatie onderworpen. Bij twijfel of bijkomende vragen ivm het verslag zal het CGVS
contact opnemen met de auteur van het verslag. Het CGVS kan een bijkomend advies vragen
van de adviseurpsycholoog van het CGVS. De kandidaat-vluchteling wordt dan uitgenodigd voor
een individueel psychologisch evaluatieonderzoek.5
- Een medisch verslag ter ondersteuning van een aanvraag voor medische regularisatie6.
1
Deze tekst is grotendeels gebaseerd op het hoofdstuk Certification médicale et demande d’asile uit het boek Prise en Charge médicopsychosociale des migrants/étrangers en situation précaire, Comede (www.comede.org), 2008, 568p.
2
De nationale praktijken inzake de erkenning als Conventievluchteling en inzake bijkomende bescherming worden geharmoniseerd door de
Europese richtlijn 2004/83 van 29 april 2004 inzake minimumnormen voor de erkenning van onderdanen van derde landen en staatlozen als
vluchteling of als persoon die anderszins internationale bescherming behoeft, en de inhoud van de verleende bescherming.
3
Behalve als ze van invloed zijn op de asielaanvraag, zelfs al is er geen verband met het asielverhaal; bv. wanneer er zich geheugenverlies of
problemen met de chronologie of samenhang voordoet, is het belangrijk om dit te signaleren.
4
Bron: antwoord van de Nationale Raad op interpellatie van minister Onkelinx, 25/04/1998, Tijdschrift Nationale Raad, 81, p12.
5
Het is aan de Commissaris-generaal om te bepalen of een kandidaat-vluchteling in aanmerking komt voor een speciale ‘clientgerichte’
procedure wat zijn interviews op het CGVS betreffen. Dit houdt in dat er ivm de situatie van de asielzoeker een rondetafel georganiseerd wordt
met mensen die dicht bij hem staan. In deze dossiers zal er bijvoorbeeld geen technische weigering genomen worden als de asielzoeker niet
komt opdagen.
6
Artikel 9ter van de verblijfswet van 15 december 1980, of een actualisatie van het artikel 9, lid 3 wanneer het gaat over een aanvraag tot
regularisatie, ingediend voor 1 juni 2007.
ENKELE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE OPMAAK VAN EEN MEDISCH VERSLAG
IN HET KADER VAN EEN ASIELAANVRAAG
VERKLARINGEN VAN DE PATIËNT
-
Vermeld de motieven van vervolging (ethnie, geloof, nationaliteit, …)7 doch herhaal niet het gehele
asielrelaas.
-
Breng de gebeurtenissen in relatie met de klachten en vaststellingen van uw onderzoek.
-
Verwijs eventueel naar het geschreven verslag van de patiënt al overhandigd aan of opgemaakt door
de DVZ of het CGVS.
VASTSTELLINGEN VAN HET KLINISCH ONDERZOEK EN CONSULTATIES
-
Geef een weerslag van de conclusies van de raadpleging en de klachten van de patiënt: lichamelijke
klachten of psychische klachten.
-
Vermeld indien van toepassing: de actuele impact op het functioneringsniveau van de patiënt
-
Geef conclusies van het fysieke onderzoek; vermeld de plaats en kenmerken van de littekens.
Preciseer wat u denkt dat in relatie met het fysiek onderzoek concreet plaatsgevonden heeft:
gestampt door een laars, brandwonden door middel van een sigaret,…
-
Vermeld conclusies van eventuele bijkomende onderzoeken (bv. labonderzoeken) en therapeutische
begeleiding.
-
Vermeld eventueel de medicatie die de patiënt neemt/zal nemen.
OMSTANDIGHEDEN WAARIN HET ONDERHOUD PLAATSVOND / DATUM EN PLAATS
-
Deel mee welke in welke taal het onderhoud/onderzoek plaatsvond.
-
Vermeld of u gebruik maakte van een tolk en zo ja, in welke taal deze tolk vertaalde.
-
Geef uitleg over de houding van de asielzoeker tijdens het onderhoud.
-
Deel mee: door wie de patiënt naar u werd doorverwezen, de datum van het eerste consult, het ritme
en het totaal aantal van de consultaties, …
Medimmigrant, april 2008
7
Gebruik de voorwaardelijke wijze: bv. de heer of mevrouw X zou gevangen genomen zijn, verklaart geslagen te zijn, …