roeselare tijdens de eerste wereldoorlog

ROESELARE TIJDENS DE
EERSTE WERELDOORLOG
Kort voor de oorlog
RO_03
Zo zag de Grote Markt er uit, kort voor de oorlog.
- Wat zie je links vooraan in beeld?
*Tip: als je de foto van de website haalt, dan kun je hem
op het scherm van je computer uitvergroten. Dan kun je
ook zien wat er allemaal in de uitstalramen ligt.
- Ongeveer in het midden van het beeld zie je twee jongens.
Wat duwen ze voort? Ga jij ook zo boodschappen doen?
31 juli 1914: ten oorlog!
Op 31 juli 1914 staat de stad in rep en roer: het is oorlog! Overal
wordt erover gepraat. De volgende dag al moeten de dienstplichtigen
vertrekken. Jonge mannen worden in plaats van bakker of slager
van de ene dag op de andere soldaat. Gepakt en gezakt vertrekken ze.
Niemand weet voor hoelang.
Antwoorden: Paard en kar / Een kruiwagen
Augustus - september 1914
bezig is, komen de eerste
en
ek
w
ie
dr
og
rl
oo
de
er
Wanne
de omliggende dorpen.
en
e
ar
el
es
Ro
in
e
to
n
ge
vluchtelin
en... Ze vertellen
uv
Le
n,
le
he
ec
M
,
el
ss
ru
B
Ze komen uit
maakt de mensen
et
H
s.
er
ts
ui
D
de
er
ov
en
vreselijke verhal
bang.
Duitse verkenners
Samen met de eerst
worden ook de eerste vluchtelingen,
soldaten gesignaleer e Duitse
ulanen, verkenners d. Het zijn
Op sommige plaatsente paard.
ze de spoorlijnen en saboteren
telegraaf- en telefoo knippen ze
ndraden door.
Legers marcheren voorbij
Begin oktober komen de eerste soldaten van het Belgisch leger voorbij:
ze komen van Antwerpen en trekken in de richting van de IJzer.
Later zien de mensen ook Britse en Franse soldaten langs de wegen.
19 oktober 1914: Schuwe Maandag
Op 19 oktober beschieten Franse soldaten de Duitsers in de buurt van
Roeselare. De Duitsers denken dat het de burgers zijn die hen beschieten.
Als wraak slaan ze aan het plunderen en steken ze huizen in brand.
Roeselare wordt een Duitse garnizoenstad
Een paar dagen later wordt de eerste grote veldslag geleverd bij Ieper.
Roeselare komt nu achter de frontlinie te liggen. De stad wordt een
garnizoenstad en een van de belangrijkste draaischijven voor het vervoer
van manschappen en wapens. Gezonde soldaten worden vanuit Roeselare
naar de nabijgelegen frontlijn gevoerd en de gewonden worden dan weer
naar de stad gebracht.
De Duitsers nemen de touwtjes in handen
Het wordt moeilijk voor de inwoners om nu nog te vluchten.
Veel schoolgebouwen worden soldatenkwartieren, dienen als militair
hospitaal of als bakkerij, paardenstal... voor het Duitse leger.
geeft je een idee
to
fo
e
D
.
re
la
se
oe
R
!
Duitse soldaten in
en. Je zag ze overal
ar
w
el
w
er
s
en
at
hoeveel sold
RO_19
Duitse soldaten worden bij de burgers ingekwartierd.
RO_14
aten vieren Pasen,
4 april 1915 - Drie Duitse sold
n van het gezin
ergens in Roeselare. De kindere
hoot.
waar ze logeren, zitten op de sc
R0_21
Hier zie je hoe soldaten een klaslokaal hebben ingepalmd. Links zie je
jongens onder de schoolbanken liggen. Misschien proberen ze daar te
slapen? Dit is een klaslokaal in de Wereldlijke School van Roeselare.
RO_02
Omdat de Duitsers veel klaslokalen bezetten, wordt lesgeven
moeilijk. Toch proberen de onderwijzers en de zusters zoveel
mogelijk lessen te geven. Dat doen ze op de meest vreemde
plaatsen: in gangen, parochiezalen, op zolders...
Er is werk aan de winkel
Vele inwoners van Roeselare worden aan het werk gezet voor
de Duitsers: er zijn verplegers nodig in de hospitalen, her en der
schieten cafés uit de grond en de kisten voor de vele doden leveren
werk op voor de timmerlui...
RO_04
ent van 31 oktober 1917.
Hier zie je de markt, na het bombardem n. In december moet
ffe
De Britten wilden de Duitse bezetters tre
iedereen de stad verlaten.
RO_6
Kinderen tussen de
ver
Ooststraat. Op de ac woestingen, op het einde van de
ht
van de toren van de ergrond zie je nog net de punt
Sint-Amandskerk.
RO_08
De Grote Markt met links
de Ooststraat. Je kan
Duitse soldaten zien en ve
rw
denken we dat dit een foto oeste huizen. Daarom
is van 1917.
RO_09
Stationsplein van Roeselare, De spoorweg is verwoest.
Vermoedelijk 1917
RO_20
doelwit voor de Britten.
jk
ri
ng
la
be
n
ee
as
w
n
io
at
Het st
het verwoeste station.
n
va
d
el
be
r
de
an
n
ee
je
Hier zie
- Hoeveel kinderen te
l je?
- Wat doen ze daar, de
nk je?
RO_01
Kinderen tussen het puin van een huis in de Steenhouwersstraat.
Antwoord: 10
Militaire ziekenhuizen
RO_11
kenhuis in Roeselare
Kinderen voor het huidige Stedelijk Zie
voor de oorlog een
(Brugsesteenweg). Het ziekenhuis was
op als veldhospitaal.
het
en
eis
rs
itse
Du
De
ht.
tic
ges
gen
lin
ouder
Dat is een tramlijn
Zie je rechts in beeld die spoorlijn lopen?
om hun zieken aan
die de Duitsers speciaal hebben aangelegd
en af te voeren.
RO_12
Een school of klooster in Roeselare, opgeëist als Duits
hospitaal. De zieken dragen allemaal een streepjespijama
met een witte schort erover.
RO_07
inarie is ook opgeëist
m
Se
ein
Kl
et
H
.
at
ra
st
id
Roeselare, Zu
eelplaats worden gewonde g
sp
n
ee
Op
t.
re
za
la
ts
ui
D
als
laden. Die brengt hen teru
ge
en
ag
nw
ke
zie
n
ee
in
en
soldat
rder te herstellen.
naar Duitsland om daar ve
RO_13
Hier zie je een feestzaal in het Klein Seminarie.
De zaal is ingericht als ziekenzaal.
Oktober 1918: het einde van de oorlog
Op 14 oktober 1918 wordt Roeselare bevrijd door de Fransen.
RO_15
oorlog hulde aan
de
na
n
ee
et
m
n
ge
en
br
en
Schoolkinder
ns
en hen voor hun hulp tijde
nk
da
be
Ze
.
en
an
ik
er
m
A
de
n van Koning Albert,
tte
re
rt
po
de
n
zie
e
W
.
og
de oorl
d I en Leopold II.
Koningin Elisabeth, Leopol
- Sommige jongens dragen een sol
datenpet.
Hoeveel tel je er?
- In welke taal is het opschrift op
het bord?
Kun je het ook lezen? En begrijpe
n?
“Les écoliers de Roulers offrent à l’Amérique leurs coeurs reconnaissants. America for ever!”
Antwoorden: 14 / In het Frans. De laatste zin is Engels.
De wederopbouw
Zoals overal in de streek, beginnen de mensen na de oorlog het puin
te ruimen. Mensen die geen huis meer hebben, krijgen barakken om
in te wonen. Na een paar jaar worden de dorpen weer opgebouwd.
Voor een deel bouwen de mensen hun huizen en gebouwen opnieuw
zoals ze er uitzagen voor de oorlog. Maar ze maken ook vaak van
de gelegenheid gebruik om aanpassingen te doen.
RO_10
Hier zie je de markt van Ro
es
toont goed de volledige toes elare in 1950. De foto
tand van de wederopbouw
.
Ondertussen is er alweer
heel wat verbouwd en vera
nderd
in Roeselare.
Neem een foto van de markt vandaa
g
om te vergelijken met de markt in
1950
en de markt net voor de oorlog. Pro
beer
op dezelfde plaats te gaan staan
als de fotograaf
van deze foto. Druk je foto af en kle
ef hem hieronder.
Roeselare vandaag
Zoek het eens op!
1. In de tijd van de Eerste Wereldoorlog schreven ze de naam van je gemeente zo:
Misschien vind je de oplossing als je de foto’s goed bestudeert. Zoek anders op het Internet of in de
bibliotheek van je gemeente.
2. Zoek op hoeveel inwoners je gemeente nu telt. Vind je ook hoeveel mensen er waren in het
begin van de 20ste eeuw, net voor de Eerste Wereldoorlog? En net erna?
Aantal inwoners vandaag:
Aantal inwoners rond 1910:
Aantal inwoners rond 1920;
Is het aanta inwoners van je gemeente
• afgenomen?
• toegenomen?
• gelijk gebleven?
3. Zoek je gemeente op in Google Maps. Druk de luchtfoto af en kijk of je enkele van de oude foto’s
op de kaart van je gemeente kan situeren.
1. Ga naar http://maps.google.be
2. Tik de naam van je gemeente in het zoekveld.
3. Je krijgt nu een kaart te zien van je gemeente. Verklein of vergroot de kaart en ga omhoog,
omlaag of opzij tot je de dorpskern mooi in het midden van je beeld krijgt.
4. Kies dan ‘Satelliet’: zo krijg je een luchtfoto, met de straatnamen erin.
5.Druk de luchtfoto af.
6. Kijk in het fotoalbum van je gemeente. Probeer de foto’s met straatnamen nu op je luchtfoto
te situeren.
Zelf aan de slag als fotoreporter!
Als je op stap bent in je gemeente, met de klas of met je ouders, neem dan een fototoestel mee
en het album met oude foto’s van je gemeente.
­• Zoek de straten of plaatsen op die je bij de foto’s vindt.
• Zoek die plaats op en ga staan waar de fotograaf vroeger stond. Dat is zeker niet makkelijk,
maar als je goed naar de oude foto kijkt, vind je misschien wel aanwijzingen.
• Neem nu een foto.
• Druk de foto af en situeer hem ook op je luchtfoto: zo kun je zien hoe de plaats veranderd is.