loopbaanbegeleiding

College voor Beroepsonderwijs
Op weg naar onderwijskundig maatwerk met behulp van
loopbaanbegeleiding
Van grootste gemene deler
Naar kleinste gemene veelvoud
7 pijlers
•
•
•
•
•
•
De leerling en zijn persoonlijke ontwikkeling staat centraal
Leren heeft nut en is betekenisvol
Leerlingen leren door te doen
De school maakt onderdeel uit van de maatschappij
Er is een soepele overgang tussen VMBO en MBO
De individuele leerroute staat centraal maar de leerling voelt
zich wel deel van een groep
• Docenten worden (loopbaan)begeleiders
2003
urgentiebesef
• Veranderende leerling
populatie
• Gevolgen van “weer samen
naar school”
• De maatschappelijke
verandering
• Wie is verantwoordelijk
voor de opvoeding
• Sluit onderwijs wel aan op
de vraag
• Medewerkers geven in
functioneringsgesprekken aan dat ze
het alleen niet gaan
redden.
2004-2005
Ontwikkeling 2005 - 2010
• 2005 – 2006, docenten ontwikkelen visie op het werken in
kernteams
• 2006 – heden, medewerkers werken met resultaat afspraken
• 2006 – heden, werken met vrijer taakmodel
• 2006 – heden, onderwijskundige veranderingen komen uit de
teams en vallen onder de verantwoordelijkheid van de teams
en de individuele medewerker.
Vrijer taakmodel
lessen
teamtijd
750 ku ingevuld als
lessen
830 ku in te vullen door team en
Tl
1659 KU
desk.bev.
Oriënteren en Specialiseren
• De leerling en zijn persoonlijke ontwikkeling staat
centraal
• De individuele leerroute staat centraal
• Van aanbod naar vraaggericht onderwijs.
Oriënteren en specialiseren
Breed en Smal
Commercie&Dienstverlening (isp)
Techniek breed
Zorg&welzijn breed
Metalectro
Voertuigentechniek
Administratie
Handel&Verkoop
Niveau 2&3 MBO
Uitgangspunten naar vraaggericht onderwijs
(maatwerk en flexibiliteit)
•
•
•
•
•
•
•
Loslaten van jaarlagen en niveaugroepen
Periodisering met keuzesysthematiek voor leerlingen
Mogelijkheid om te oriënteren en te specialiseren
Van lessen naar contacttijd
Van collectief naar meer individueel rooster
Elke leerling heeft een portfolio
Elke leerling heeft een loopbaancoach
matrix
funderend
P1
ned
n1
eng
e1
P2
curr
n2
e20
wis
ondersteunend
bio
bi1
eco
ec1
nask
na1
beroepsgericht
C&D
cd1
cd6
a1
a4
Techniek B
Admin
cd12
LOOPBAANBEGELEIDING
Loopbaandialoog in de praktijk
uitkomsten beginmeting VMBO- MBO scholen
( Kuijpers, Meijers & Winters 2008)
• Gesprekken vooral gericht op ll’n die problemen
hebben
• Leerlingen ervaren weinig medezeggenschap in de
gesprekken
• De inhoud van de gesprekken is vooral affectief en
informatief
• Weinig aanzetten tot reflectie en weinig diepgang,
met name over wat leerlingen echt belangrijk
vinden.
filmpje
• De wiskundeleraar SO3E07
• Praten tegen
KIEZEN EN KEUZES MAKEN
Hoe kiezen jongeren?
• Kiezen op basis van afstrepen ( Neuvel 2005)
• Kiezen op basis van cijfers
Met behulp van Loopbaanoriëntatie en begeleiding
• Kiezen op basis van persoonlijke kwaliteiten, idealen en
karaktereigenschappen.
Bij loopbaanoriëntatie en begeleiding staan 3 vragen centraal:
- Wie ben ik? ( wat zijn mijn talenten, kwaliteiten, normen en
waarden
- Wat voor soort werk vind ik leuk, waar ben je gemotiveerd
voor?
- Kan ik in het werk dat ik ambieer, ook het soort mens zijn die
ik denk te zijn?
Keuzes leren maken
de leeromgeving
• Praktijkgerichte leeromgeving: kunnen ervaren
• Dialogische leeromgeving: kunnen praten over ervaringen en
keuzes
• Vraaggerichte leeromgeving: oefenen om kleinere keuzes te
maken
Loopbaanbegeleiding
5 LOOPBAANCOMPETENTIES
• Leerlingen niet helpen kiezen maar leren keuzes te maken die bij
hen passen d.m.v.
•
•
•
•
•
Kwaliteitenreflectie
Motievenreflectie
Werkexploratie
Loopbaansturing
Netwerken
De vraag luidt niet: “wat wil je worden” maar: “wat ga je in een
volgende leeropdracht leren over jezelf, hoe en waar oefen je wat
je wilt leren en hoe laat je zien dat je iets kunt”.
( dit wordt vastgelegd in een portfolio)
loopbaancompetentiecirkel
Activeren tot netwerken
Evt eigen network inzetten
Feedback geven op netwerk en netwerken
Expertise inbrengen over netwerken
Ervaring
Waar was je trots op?
Wat heeft indruk op je gemaakt?
Wat kon je niet los laten?
Wanneer voelde je je super/rot?
Actief luistern
Valideren
Waarderen: kwaliteiten/motieven benoemen
Aanzetten tot nadenken
Relateren aan andere situaties
Laten interpreteren van eigen kwaliteit/motief
Keuze
Netwerken
Wat is een relevante vervolgstap gezien
leervraag of prestatiedoel (binnen of buiten de
school)
Wat is nog nodig om tot een goede keuze
voor sector of opleiding te komen?
Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk
dat bij je past/ om iets uit te proberen of te
bewijzen?
Wie zit er in je netwerk?
Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit)
Hoe ga contact leggen?
Wat doe je om contact te houden met mensen in je
netwerk?
Loopbaansturing
Activeren tot onderzoeken van zelf en werk
Activeren tot experimenteren en bewijzen
Helpen formuleren van nieuwe leervraag\prestatiedoel
Wat deed je hierin heel goed?
In welke situatie (binnen of buiten school) deed je
dit ook heel goed?
Ben je hier altijd al goed in geweest?
Hoe noem je deze kwaliteit?
Motievenreflectie
Zelfbeeld
Netwerk
Werk/
Opleidings
beeld
Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk?
Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen?
Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten
de school)?
Hoe kun je dit organiseren?
Waar zit de uitdaging in?
Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden
(toekomstbeeld)?
Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken?
Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt?
Kwaliteitenreflectie
Toekomstbeeld
Prestatiebewijs
Wat maakte deze ervaring bijzonder?
Wat raakte jou?
Herken je dit in andere situaties?
Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt?
Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel
/toekomstdroom willen noemen?
Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom?
Werkexploratie
Hoe ziet het werk/de opleiding er uit?
-wat moet je doen/kunnen/willen?
-wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’s
-hoe wordt hier mee omgegaan?
-wat zijn uidagingen/onwikkelingen?
Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen?
Welke werkzaamheden passen het beste bij jou?
Doorvragen
Samenvatten
Nagaan wat nog nodig is
Aanzetten tot verder onderzoeken
Feedback
Laten interpreteren van werkzaamheden die passen
Loopbaanbegeleiding op het CvB
• Loopbaanlessen
• Iedere leerling heeft 4 loopbaangesprekken
met zijn loopbaancoach
• Verslaglegging in Magister middels een vast
format
• Ieder leerling heeft een portfolio
De loopbaanlessen
Werken aan:
• Competenties
• Leer- en ontwikkelingslijnen
Competenties
• Wat is een
competentie?
• Aan welke
competenties
gaan we
werken?
Welke competenties?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Beslissen en activiteiten initieren
Samenwerken en overleggen
Ethisch en integer handelen
Relaties bouwen en netwerken
Presenteren
Formuleren en rapporteren
Vakdeskundigheid toepassen
Materialen en middelen inzetten
Analyseren en problemen
oplossen.
. Onderzoeken
• Leren
• Plannen en organiseren
• Op de behoeften en de
verwachtingen van de klant
richten.
• Kwaliteit leveren
• Omgaan met verandering en
aanpassen
• Met druk en tegenslag omgaan
• Bedrijfsmatig handelen
Pictogrammen
• Lekker saai zoveel tekst.
• Maar daar hebben we
wat op gevonden.
• Elke competentie wordt
weergegeven met een
pictogram
competenties
Bijvoorbeeld: Competentie 13
Bij deze competentie horen 4 ontwikkellijnen:
- Begroeten
- Een klant helpen
- Luisteren en vragen stellen
- Gedag zeggen
Competenties
Of competentie 1 met de bijbehorende
ontwikkelingslijnen:
- Ideeën inbrengen
- Opkomen voor je zelf
- Besluiten nemen
- Mogelijkheden afwegen
competentieweb
• Door het
competentieweb
in te kleuren kun je
laten zien hoe ver
je al bent met de
verschillende
competenties.
• Een beginner staat
nog in het midden
en een expert al
aan de buitenkant.
• De volgende dia
geeft een
voorbeeld.
competentieweb
• In dit web van Kelly is
duidelijk te zien waar
ze zich al goed heeft
ontwikkeld en waar ze
nog flink aan moet
werken. Rood
betekend nog
onvoldoende
ontwikkeling.
• Zo kun je voor jezelf
ook een web invullen.
• Dat gaan we
binnenkort ook doen.
En je praktijkdocent
/begeleider ook.
• Zouden ze hetzelfde
zijn???
Loopbaanreflectiegesprekken
4 gesprekken, daarin staan centraal:
• Reflectie;
n.a.v een recente ervaring wordt er
gereflecteerd op kwaliteiten en motieven
• Loopbaanvorming;
werkexploratie en loopbaansturing
• Netwerken
Loopbaangesprek
Ervaring
terugkijken
Gesprek
over loopbaanontwikkeling
vooruitkijken
Keuze
Voorbeeld format verslaglegging
loopbaanreflectiegesprekken
in Magister
leeg en met vragen