Hoofdstuk 4 - WordPress.com

Hoofdstuk 4
Burgers en stoommachines
4.3 Politieke stromingen - Ismen
ONTSTAAN VAN ISMEN
Democraten raakten verdeeld over verschillende
stromingen en partijen.
Dit had te maken met bepaalde ontwikkelingen
in die tijd, zoals:
- Franse revolutie
- Industriële revolutie
- ontstaan van nationale staten
CONSERVATISME
Als gevolg van de Franse revolutie (1789-1799)
kwamen er de volgende veranderingen:
- vorsten verloren hun macht
-adel en kerk verloren hun voorrechten
- alle burgers zijn gelijk voor de wet
Conservatieven:
* Aanhangers van het vorstenhuis
* het streven veranderingen zo uiterst langzaam
en voorzichtig door te voeren en daarbij alles
wat van waarde is behouden.
LIBERALISME
Het liberalisme wil vrijheid voor het individu op alle gebieden
(economisch, politiek, godsdienstig, enzovoort), vrijheid van
handel, productie en arbeid.
Ze waren voor volkssoevereiniteit (volk heeft uiteindelijk de
hoogste macht):
- streven naar een grondwet
- een parlement
- uitbreiding van het kiesrecht (parlement moest door bevolking
worden gekozen
Nachtwakersstaat: beschermt burgers tegen gevaren, maar laat
hen verder met rust
SOCIALISME
De socialisten waren tegen het kapitalisme en wilden dat de
gemeenschap alle of tenminste de belangrijkste
productiemiddelen (landbouwgrond, grondstoffen,
fabrieken, vervoermiddelen) bezit en via haar
vertegenwoordigers beheert.
De opbrengst moet onder de bevolking verdeeld worden.
Marxisme:
De economische verhoudingen bepalen de samenleving en
verschuivingen leidden tot een klassenstrijd en een nieuwe
samenleving. De arbeiders zullen het uiteindelijk van de
kleine groep kapitalisten winnen en de macht overnemen.
Dictatuur van het proletariaat.
Confessionalisme
Confessionalisme
Politiek-maatschappelijke stroming die uitgaat van het geloof.
Protestantse en katholieke confessionelen.
Adam Smith (1723 - 1790)
Adam Smith:
Hij is de auteur van The Wealth of Nations (rijkdom der
volken).
Smith wordt de vader van de moderne economie genoemd.
Ook wordt hij beschouwd als één van de grondleggers van het
klassieke liberalisme.
Hoe konden volken rijk worden?
Ideeën van Adam Smith:
• Iedereen moest zoveel mogelijk voor zichzelf opkomen
• Als mensen vrij zijn om keuzes te maken ontstaat er vanzelf
rijkdom. Iedereen kiest het beste voor zichzelf
• Mensen die het goed hebben, helpen vanzelf arme mensen.
Anders komen die misschien in opstand (zoals bij de Franse
Revolutie)
Karl Heinrich Marx (1818 – 1883) Karl Marx
Was één van de grondleggers van de
arbeidersbeweging en een centrale figuur in de
geschiedenis van het socialisme en het
communisme.
Als Marx' belangrijkste werk wordt meestal Das
Kapital (of in het Nederlands: het Kapitaal)
beschouwd.
Op het werk en de denkbeelden van Karl Marx (en
Friedrich Engels) is het marxisme gebaseerd.
Ideeën van Karl Marx:
•De arbeiders moesten de macht overnemen en al
het bezit gelijk onder de mensen verdelen.
• Oprichten van organisaties voor arbeiders
(vakbonden)
De eerste Nederlandse politieke partijen
Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP)
Opgericht 1894 door Pieter Jelles Troelstra (Socialisme)
Wat wil de SDAP?
• Wetten voor de armen (woningwet of ziektewet)
• algemeen kiesrecht
Antirevolutionaire Partij (ARP)
Opgericht 1879 door Abraham Kuyper (Confessionalisme)
Protestante confessionelen
Wat wil de ARP?
• De mens moet God is alles gehoorzamen en de wetten en regels
in ons land moesten gebaseerd zijn op de Bijbel.
• Vrijheid in de economie
• sociale wetten zoals uitbreiding van het kiesrecht (alleen voor de
gezinshoofden. Niet voor vrouwen).
SDAP demonstratie voor algemeen stemrecht
Politie arresteert demonstrante voor vrouwenkiesrecht
Aletta Henriëtte Jacobs (1854 – 1929)
Aletta Jacobs maakte zich al vroeg sterk voor het
recht op hoger onderwijs voor vrouwen. In 1871
was zij de eerste vrouw in Nederland die werd
toegelaten aan een universiteit. Ze studeerde
medicijnen aan de Rijksuniversiteit van Groningen.
Als arts introduceerde ze het pessarium als
anticonceptiemiddel.
Ook streed ze voor het vrouwenkiesrecht.
Standbeeld Aletta Jacobs bij de Rijksuniversiteit Groningen
Klokhuis: Aletta Jacobs
http://entoen.nu/alettajacobs/beeld-en-geluid/klokhuis-aletta-jacobs#beeld
Vroeger & Zo: Aletta's strijd voor vrouwen
http://entoen.nu/alettajacobs/beeld-en-geluid/vroeger--zo-aletta's-strijd-voorvrouwen#beeld
Huiswerk:
* Maken de vragen van 4.3 A en B
* Leren 4.1 4.2 en 4.3