GESCHIEDENIS Module 7 par 1 t/m 2 Historisch overzicht vanaf 1900 Wat weten we over de periode 1900-2013: - Oorlogen - Berlijnse muur - Start GTST - WTC terrorisme - Invoering Euro - Stemrecht vrouwen - Hitler aan de macht Historisch overzicht vanaf 1900 Wat weten we over de periode 1900-2013: - Oorlogen (1914-1918, 1940-1945) - Berlijnse muur - Start GTST - WTC terrorisme - Invoering Euro - Stemrecht vrouwen - Hitler aan de macht Historisch overzicht vanaf 1900 Wat weten we over de periode 1900-2013: - Oorlogen (1914-1918, 1940-1945) - Berlijnse muur - Start GTST - WTC terrorisme (2001) - Invoering Euro (2002) - Stemrecht vrouwen (1919) - Hitler aan de macht (1933) Historisch overzicht vanaf 1900 Wat weten we over de periode 1900-2013: - Oorlogen (1914-1918, 1940-1945) - Berlijnse muur (Opbouw 1961, val 1989) - Start GTST (1990) - WTC terrorisme (2001) - Invoering Euro (2002) - Stemrecht vrouwen (1919) - Hitler aan de macht (1933) 1900-1914 Industriële revolutie in Europa Wat houdt deze modernisatie in? 1900-1914 Industriële revolutie in Europa Wat houdt deze modernisatie in? Textiel-, voeding- en metaalfabrieken(het werd grootschaliger, bv. Phillips), spoorwegen, Gevolg: meer bevolking, steden groeiden Inwonersgroei 1879 (4 miljoen) 1900 (5 miljoen) 1920 (7 miljoen) 2013 (17 miljoen) Nederland Veel mensen woonden in dorpen en Amsterdam lag verder dan nu New York voor ons. Leg uit! Auto TV Het was een grote bezienswaardigheid. Als iemand een auto had liep heel het dorp uit. Mensen gingen bij elkaar tv kijken. Nadelen Werkomstandigheden waren slecht. Wie zaten er ook alweer in de regering: En wie stemden vroeger vooral: Nadelen Werkomstandigheden waren slecht. Wie zaten er ook alweer in de regering: Liberalen En wie stemden vroeger vooral: De rijken Arbeiders In 1903 kwam er een spoorwegstaking De overheid verbood stakingen voor de vakbonden en hun arbeiders De arbeiders wilden meer te zeggen hebben Welke partij werd opgericht voor de arbeiders: Arbeiders In 1903 kwam er een spoorwegstaking De overheid verbood stakingen voor de vakbonden en hun arbeiders De arbeiders wilden meer te zeggen hebben Welke partij werd opgericht voor de arbeiders: SDAP Verschillen rond 1900 Dorp/ Platteland Beerput Stad Riool Verschillen rond 1900 Dorp/ Platteland Beerput Olielamp Stad Riool Elektriciteit Verschillen rond 1900 Dorp/ Platteland Beerput Olielamp Kermis Stad Riool Elektriciteit Meerdere afleiding Verzuiling Waarom raakte Nederland verzuild: Gebruik Liberalen, Socialisten, Liberalen mochten als eerste stemmen(rijke mensen). Dat betekent dat vooral dat de overheid zich nergens mee mocht bemoeien. Werkgevers hebben het dan voor het zeggen. Dit zorgt voor slechte werkomstandigheden bij de arbeiders(het grootste deel van de bevolking). Zij vonden de ideeën van de socialisten beter, namelijk gelijkheid. Zij vonden dat de overheid eerlijker moest verdelen. Verzuiling Waarom raakte Nederland verzuild: Gebruik Liberalen, Socialisten, Naast de Liberalen en Socialisten had je nog de confessionelen. Dit waren de gelovigen. Zij waren vooral bang dat arbeiders voor het geloof verloren zouden gaan als ze bij de socialisten aansloten. Abraham Kuyper richtte de ARP(Anti-revolutionaire partij) op: Een gelovige partij voor de armen. Zo ontstond de verzuiling. Stromingen Liberaal wie ontwerpt de grondwet (?) Socialisten hadden een eerste leider (?) Confessioneel die een partij oprichtte voor arbeiders (?) Stromingen Liberaal wie ontwerpt de grondwet (Thorbecke) Socialisten hadden een eerste leider (Domela) Confessioneel die een partij oprichtte voor arbeiders (Kuyper) Verdere stof Schoolstrijd Pacificatie 1917 Wat hebben die met elkaar te maken? 1917 vrouwen … kiesrecht en 1919 ook … kiesrecht Verdere stof Schoolstrijd Pacificatie 1917 Wat hebben die met elkaar te maken? 1917 vrouwen passief kiesrecht en 1919 ook actief kiesrecht Verdere stof Schoolstrijd Pacificatie 1917 Wat hebben die met elkaar te maken? Geen van de drie partijen had genoeg zetels. Ze moesten dus overeenkomen dat elke school dezelfde bijdrage kreeg en dat er algemeen kiesrecht is. ste 1 feministische golf Eerste vrouw die ging studeren: ste 1 feministische golf Eerste vrouw die ging studeren: Aletta Jacobs Doel: Vrouwenkiesrecht terugblik Schoolstrijd Pacificatie 1917 Wat hebben die met elkaar te maken? Geen van de drie partijen had genoeg zetels. Ze moesten dus overeenkomen dat elke school dezelfde bijdrage kreeg en dat er algemeen kiesrecht is. terugblik Schoolstrijd Pacificatie 1917 Wat hebben die met elkaar te maken? Begrip Populisme http://www.youtube.com/watch?v=UxIEb_gOT7Y http://www.youtube.com/watch?v=nXQAYlCoYDE Pieter Jelles Troelstra Geert Wilders, Rita Verdonk, Jan Marijnissen passen in een traditie van politieke barricadebestormers, die ruim honderd jaar geleden met veel succes werd ingezet door de socialist Pieter Jelles Troelstra. En aanvankelijk met min of meer gelijke wapens. De oprichter van de SDAP, de voorganger van de huidige PvdA, wist keer op keer de Tweede Kamer de gordijnen in te jagen. Zo liet de overtuigde republikein zich in 1897 niet door de koningin tot Kamerlid beëdigen (wat de traditie was), maar door de Kamervoorzitter. Pieter Jelles Troelstra Twee jaar later werd hij tot een maand gevangenisstraf veroordeeld wegens het beledigen van een officier van justitie. Deze rechtsgang had hij ook bewust uitgelokt om een geval van klassejustitie te kunnen aantonen. Troelstra koos voor opportunisme om de gevestigde orde aan te vallen, maar ook voor de rol als slachtoffer van het politieke en justitiële systeem. Hij schold als het nodig was, analoog aan Wilders en Marijnissen, collega-Kamerleden uit. Zo ontpopte de socialistische voorman zich tot aanklager, slachtoffer en populist, opkomend voor de belangen van het gewone volk. Daarmee bracht hij uiteindelijk zijn partij tot regeringsmacht. Begonnen als anti-establishmentpartij werd de latere PvdA één van de vaste leden van de Haagse politieke elite. Satire http://www.youtube.com/watch?v=eMZWJOW0P0 g 3:27 Troelstra’s mislukte revolutie In 1918 gaat het economisch beroerd: Grote werkloosheid en tekort aan levensmiddelen. Spaanse griep(duizenden slachtoffers) In Rusland en Duitsland grijpen communisten de macht. Troelstra wilt hetzelfde in Nederland. Troelstra’s mislukte revolutie In 1918 gaat het economisch beroerd: Grote werkloosheid en tekort aan levensmiddelen. Spaanse griep(duizenden slachtoffers) In Rusland en Duitsland grijpen communisten de macht. Troelstra wilt hetzelfde in Nederland. “… thans is de tijd aan ons gekomen niet om te vragen om 80 gram brood, niet om afgescheept te worden met kleine sociale hervormingen…” Gevolg Het leger stuurt troepen naar Den Haag, Amsterdam, Rotterdam. Gevolg Het leger stuurt troepen naar Den Haag, Amsterdam, Rotterdam. Maar de revolutie krijgt weinig steun. Ook vanuit zijn volgelingen binnen de SDAP. Gevolg Het leger stuurt troepen naar Den Haag, Amsterdam, Rotterdam. Maar de revolutie krijgt weinig steun. Ook vanuit zijn volgelingen binnen de SDAP. Een paar dagen later krabbelt hij terug in de Tweede Kamer. Gevolg Het leger stuurt troepen naar Den Haag, Amsterdam, Rotterdam. Maar de revolutie krijgt weinig steun. Ook vanuit zijn volgelingen binnen de SDAP. Een paar dagen later krabbelt hij terug in de Tweede Kamer. Weer een paar dagen later rijdt de Gouden koets door Den Haag. Er zijn nu wel veel mensen op de been.