Zelfmanagement - Kennisplein Chronische Zorg

Zelfmanagement
Zelfmanagement ondersteunen betekent aansluiten bij wat voor de persoon
tegenover je in zijn dagelijks leven van belang is. De patiënt is daarover de
deskundige. Niemand anders dan de patiënt weet beter wat zijn persoonlijke
wensen en behoeften zijn en waar het compromis ligt tussen de eisen van de
ziekte en de vragen vanuit zijn persoonlijke leven.
SAMEN
BESLISSEN
Als zorgverlener ben je de deskundige op het gebied van de chronische aandoening
en de behandeling. Met de patiënt maak je afspraken over de behandeling en
ondersteuning. De meeste patiënten willen samen de mogelijkheden doornemen en
samen beslissen.
KWALITEIT VAN
LEVEN
Bij zelfmanagementondersteuning coach je de patiënt om zijn kwaliteit van leven
te behouden of weer terug te krijgen. Naast de medische aspecten van de ziekte(n),
besteed je aandacht aan gezondheid en gedrag. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar je
krijgt er vaak meer tevreden patiënten en meer voldoening in je werk voor terug.
www.kennispleinchronischezorg.nl 2015
Deze informatie mag vrij verspreid worden op voorwaarde dat een bronvermelding en link geplaatst wordt naar de website.
LEVEN (WEER)
OP DE RAILS
Mensen met een chronische ziekte leven 365 dagen per jaar met hun ziekte. Elke dag
maken zij vele keuzes over voeding, medicijnen en hun activiteiten. Daarmee is iedereen
per definitie ‘zelfmanager’. Door met de patiënt in gesprek te gaan over zijn leven
met de ziekte, help je hem zijn leven (weer) beter op de rails te krijgen. Ondersteuning
afgestemd op de persoon is daarbij essentieel: persoonsgerichte zorg.
WAAROM
ZELFMANAGEMENT
Van zelfmanagementondersteuning wordt verwacht dat het de gezondheid en de
kwaliteit van leven van mensen met chronische ziekten kan verbeteren. Mensen willen
dat zorg en begeleiding beter aansluit op wat voor hen belangrijk is. Dit versterkt hun
eigen kracht en autonomie en vergroot hun veerkracht (positieve gezondheid).
ZELFMANAGEMENT
IS NIET ALTIJD
EENVOUDIG
In de praktijk blijkt dat zelfmanagement voor mensen met een chronische ziekte niet
altijd eenvoudig is. Onderzoek (Bron: Kennissynthese Gezondheidsvaardigheden
- NIVEL, 2014) laat zien dat 50% van de Nederlanders moeite heeft om regie te
voeren over gezondheid, ziekte en zorg. Het ontbreekt hen aan kennis, motivatie en
zelfvertrouwen.
EFFECTIVITEIT
VAN ZELFMANAGEMENT
Hoewel veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan, is er nog geen eenduidig bewijs
voor de effectiviteit van zelfmanagement. Dit komt onder andere door grote verschillen
in terminologie. Er zijn zeker indicaties dat zelfmanagement potentie heeft, maar lang
niet alle patiënten reageren op de interventies. De variatie tussen programma’s en
patiëntenpopulaties is enorm. Daardoor is moeilijk te bepalen wat nu precies werkt
en bij wie (Bron: Zelfmanagement bij chronische ziekten - Jaap Trappenburg e.a, 2014).
Vervolgonderzoek richt zich dan ook met name op dit vraagstuk.
DOELMATIGER
ZORG, MINDER
KOSTEN
Zelfmanagement kan een oplossing bieden voor de stijgende vraag naar zorg in
Nederland. Ook zijn er aanwijzingen dat de kosten dalen door minder en kortere
ziekenhuisopnames, meer zorg in de eerste lijn en afname van het aantal consulten.
Doordat patiënten en hun naasten meer doen aan zelfzorg, eHealth benutten en elkaar
opzoeken in peergroups, zullen ze minder afhankelijk worden van professionele zorg
en meer regie nemen. Voor de maatschappij betekent dit op termijn: doelmatiger zorg
tegen minder kosten.
LEREN IN DE
PRAKTIJK
Inmiddels zijn vele hulpmiddelen en stappenplannen voor zelfmanagement beschikbaar.
Toch is het voor veel zorgverleners nog wennen. Leren in de praktijk en het bestaande
beter toepassen, is de richting waar veel zorgorganisaties nu op inzetten. Een initiatief
als Zelfzorg Ondersteund (ZO!) draagt hieraan bij. Tal van geleerde lessen, inzichten en
materialen vind je onder dit thema zelfmanagement.
www.kennispleinchronischezorg.nl 2015
Deze informatie mag vrij verspreid worden op voorwaarde dat een bronvermelding en link geplaatst wordt naar de website.