Bijlage 1: syllabus van het vak Ethiek

Departement HWBK
2e academiejaar
Financie- en verzekeringswezen
Portfolio
Ethiek
CAMPUS
Turnhout
Yannick Dom
Academiejaar 2010-2011
Inhoudsopgave
1
Eerste werkcollege........................................................................................... 3
2
Tweede werkcollege ......................................................................................... 4
Mijn persoonlijke waardehiërarchie ....................................................................... 4
Sociale ethiek, ondernemingsethiek, beroepsethiek, zakenethiek .............................. 4
Deontologische code ........................................................................................... 5
3
Een methode voor Zakenethiek: evaluatieprobleem ............................................. 6
4
Oefening: evaluatie (situatie 4) ......................................................................... 7
Bijlagen ................................................................................................................ 9
Bijlage 1: syllabus van het vak Ethiek ................................................................... 9
Bijlage 2: jaarwerk van Yannick Dom .................................................................... 9
Bijlage 3: jaarwerk van Sander Brosens ................................................................ 9
Bijlage 4: jaarwerk van Eric Corluy ....................................................................... 9
Bijlage 5: jaarwerk van Jasper De Kinderen ........................................................... 9
Bijlage 6: jaarwerk van Philippe Dilen.................................................................... 9
1 Eerste werkcollege
1. Kan je mensen opdelen in goede/ gewone of slechte ?





Wat is goed en wat is slecht?
Dit kan te maken hebben met de cultuur waarin men leeft.
Iedereen heeft een verschillend beeld van goed en slecht.
Men kan nooit niet goed doen voor iedereen. Iemand anders bepaald of je goed of
slecht bent.
Iedereen zal zichzelf waarschijnlijk wel goed vinden.
2. Geef enkele voorbeelden van goede en slechte mensen ?



Steniging is voor ons slecht, maar in andere culturen ervaart men dit als normaal.
Hitler is algemeen als slecht beschouwt maar er blijven neonazi’s.
Heiligen zijn over het algemeen goede mensen geweest.
3. Kan je handelingen opdelen in goede / gewone of slechte ?
 Ja het kan als de bedoeling die erachter zit ook goed is.
 Slechte handeling kan niet gelinked worden met slechte mensen.
4. Enkele voorbeelden.



Oplichten
Vrijwilligerswerk
Discrimineren
5. Wat moet je doen om je job goed te doen ?




Contract niet blindelings naleven.
Beetje verder nadenken dat wat er gevraagd wordt.
Zorgen voor een meerwaarde voor het bedrijf.
Communicatie
6. Wat mag je niet doen als je je job goed wilt doen ?




Niet komen werken
Uw job fout uitoefenen
Binnen je activiteitenwaaier blijven
Pesterijen
2 Tweede werkcollege
Mijn persoonlijke waardehiërarchie
Eerste rang:
Geluk
Tweede rang:
Gezondheid, liefde, vriendschap (familie, gezien, …), plezier
Derde rang:
Geld, succesvol zijn, schoonheid, rechtvaardigheid, actie/spanning, (zelf)respect, levensdoel,
innerlijke rust, vertrouwen, het leven, vrijheid, eerlijkheid, spontaniteit
Vierde rang:
Religie, autonomie, zelfstandigheid, leiderschap, trouw, waardering, humor, veiligheid, zelfdiscipline,
ordelijkheid, samenwerking, vergevingsgezindheid, verdraagzaamheid, verantwoordelijkheid,
bescheidenheid, eenvoud, creativiteit, geduld
Sociale ethiek, ondernemingsethiek, beroepsethiek, zakenethiek
1) Begrippen
Bedrijfsethiek: is dat deel van de ethiek dat zich bezighoudt met ethische vraagstellingen met
betrekking tot organisaties.
Beroepsethiek: Er is een bedrijf dat ethisch handelt, maar er zijn ook individuen
Zakenethiek = beroepsethiek + bedrijfsethiek
Deontologie: Plichtenleer
Corporate Governance/deugdelijk bestuur: Is ongeveer hetzelfde als zakenethisch handelen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: is ook ongeveer hetzelfde
Code Buysse: voor niet-beursgenoteerde bedrijven
Code Lippens: voor beursgenoteerde bedrijven
Link Code Buysse en Code Lippens:
http://www.vcts.be/InteressanteLinks/CodesLippensenBuysseregelenbehoorlijkbestuur/ta
bid/73/Default.aspx
2) Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Ethisch ondernemen is het aanvaarden van de principes van goed en kwaad bij het
ondernemen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen (= duurzaam ondernemen) is de verbintenis
van een onderneming om bij te dragen tot duurzame economische ontwikkeling, om de
levenskwaliteit te verbeteren van werknemers, de locale omgeving en de samenleving in
zijn geheel.
3) Schandalen uit het recente verleden
Financiële crisis, kinderarbeid Nike, Olieramp Golf van Mexico, Kernramp in Japan, …
Deontologische code
Op het internet vond ik een deontologische code van Ethias Bank:
http://www.ethias.be/upload/pdf/nl/particuliers/brochures/ethibel_bank/2009_0106_cert
ificering_spaarders.pdf
De deontologische code:
Deze code verbiedt het verstrekken van kredieten aan ondernemingen die betrokken zijn bij :
- productie van of handel in wapens
- schendingen van de mensenrechten of van de normen van de IAO
- productie en verspreiding van pornografie
- prostitutie
- aanzet tot haat of discriminatie
- dierenproeven
De toepassing van deze strikte regels betekent voor Ethias Bank enerzijds een flinke beperking van
het kredietrisico. Voor cliënten anderzijds biedt dit een hoge graad van veiligheid voor hun
spaartegoeden.
De code beveelt daarenboven dat voor de resterende spaartegoeden uitsluitend beleggingen in
staatsobligaties uit de eurozone met een minimale rating A+ in aanmerking komen, een maatregel
die maximale veiligheid beoogt.
Voor Ethias Bank is sociaal en ethisch verantwoord bankieren een wezenlijk deel van haar
bedrijfsvoering. De deontologische en de krediet- en beleggingscodes zijn daarom actieve
beleidsinstrumenten, die de nodige aandacht krijgen.
Maar omdat Ethias Bank het ook belangrijk vindt dat haar cliënten weten waarvoor hun spaargelden
worden aangewend en zij hierover open en transparant wenst te communiceren, heeft zij Forum
ETHIBEL gevraagd om een jaarlijkse audit uit te voeren op de naleving van de interne
gedragscodes.
Ethias Bank is trots op de certificeringsverklaring van Forum ETHIBEL, waarmee wordt bevestigd
dat de spaartegoeden van haar cliënten op een sociaal-ethische en duurzame wijze worden
beheerd, conform de interne gedragscodes van de bank.
3 Een methode voor Zakenethiek: evaluatieprobleem
1) Omschrijven
Return On Investment  minder lonen
De vraag is of deze keuze ethisch verantwoord is?
Mag de directie zo’n beslissing nemen met als gevolg dat er minder tewerkstelling is?
2) Partijen
In het midden: moderniseren van winkels
Actieve betrokkenen: Raad van bestuur, leidinggevenden, eigenaars
Betrokkenen: werknemers
Indirecte betrokkenen: gezinnen, klanten
Bank (middelen ter beschikking stellen waarmee eigenaars modernisering waar kunnen
maken  lening)
Overheid (toelating verschaffen om modernisering door te voeren)
De vraag is of de investering het risico waard is?
Duur/onnodig  werknemers hun job op de helling zetten
3) Ethische intuïtie:
De werknemers met hun gezinnen worden de grootste dupe van deze reorganisatie.
Bedrijven verkiezen een iets grotere winst boven de tewerkstelling van hun (trouwe)
werknemers.
Aangezien de gewone werknemers gevolgen dragen van de modernisering is het de
bedoeling dat we hen actief laten meebeslissen over de modernisering.
4) Analyse
a) Hoe kwam deze beslissing tot stand?  …
Externe adviseurs zijn solidair betrokkenen. Zij dragen de gevolgen niet van de beslissing. Ze
zijn neutraal. Ze zijn dus deskundig en onpartijdig. (advocaten, vakbonden, …)
b) Handelde men uit….?
Belang eigenaars wordt even zwaar gewogen met tewerkstelling werknemers.
Werden er wetten, … overschreden? Normaal gezien niet.
Werden er betrokkenen partijen over het hoofd gezien? Stel dat er 5 magazijniers zijn, en
verschillende leeftijdscategorieën. Een mogelijke oplossing is om de loonkost in te
krimpen door 2 werknemers deeltijds te laten werken  overleg is belangrijk.
c) Subsidiariteit:
Mochten de werknemers hun mening zeggen? Hadden ze inspraak?
d) Free-rider:
Hier niet echt van toepassing.
Prisoners dilemma:
Nadelige gevolgen voor werkgelegenheid
e) Ethische grenzen van fatsoen?
Langs de ene kant… langs de andere kant…
 Compromis: beperken investering tot het noodzakelijke, met inspraak van alle
personeel
f)
P. 23
5) Besluit: evaluatie: conclusie of de casus ethisch verantwoord is of niet? Welke beslissing was
beter genomen?
4 Oefening: evaluatie (situatie 4)
Onze groep kreeg de opdracht om situatie 4 op p. 23 van onze syllabus te evalueren.
1. Omschrijving situatie
Je ondergaat een medisch onderzoek op de arbeidsgeneeskunde dienst van je bedrijf. Daaruit
blijkt dat je een licht afwijking hebt aan een hartklep, een aangeboren kwaaltje. Hoewel je
hiervan nooit last hebt ondervonden, loop je met het ouder worden wel een steeds groter
risico op een hartaanval of een dringende hartklepoperatie. Enkele maanden later solliciteer
je voor een promotieplaats. Je krijgt ze niet en uiteindelijk verneem je dat je medisch dossier
“belastend” was.
2. Wat weten we nog over de situatie?
Bedrijfsleiding
specialist
Discriminatie op basis van
medische gegevens
werknemer
familie, bedrijf
3. De eerste indruk
Dat dit discriminerend is, nogal kort door de bocht (de beslissing). Het bedrijf maakte een
veel te snelle keuze, zonder echt lang na te denken over de gevolgen van het aannemen van
iemand met zo een probleem.
Gezondheid van mens gaat voor op promotie. Mening van werknemer is niet gevraagd.
Alleen mening van specialist.
4. Analyseren van de beslissing
a) Werd er rekening gehouden met alle betrokkenen?
Ja en nee. Aan de ene kant is het misschien beter dat hij de job niet krijgt (zoals meer stress,
… ). Aan de andere kant hebben ze niet aan de arbeider gevraagd wat hij er zelf van vindt.
Meer inspraak voor de arbeider, tot hoever wil hij zelf gaan met het promoveren. Tot hoever
wil hij zijn gezondheid ‘op het spel’ zetten. Want als hij daar de bekwaamste voor was?
centrale vraag : waar is het overleg?
Hoe kwam deze beslissing tot stand?
tijdens de sollicitatie ten gevolge van een medische onderzoek.
b) Handelde men uit eigen belang?
werkgever negeert de belangen van de werknemer.
Werden er wetten overtreden?
nee.
Hoe groot was de macht van de verschillende betrokkenen?
werkgever = actief betrokkene
werknemer = weinig tot geen invloed
Specialist = indirecte betrokkene
c) specifieke ethische vraagstukken, zijn ze hier van toepassing?
mogelijkheid om hartkwalen met het leidend personeel te bespreken (overleggen!!)
d) free-rider of prisoner dilemma?
prisoner dilemma  oftewel moet de werkgever te beslissen om de werknemer die hogere
job te geven, maar zo verhoogt hij het risico naar hartkwalen door een meer stresserende
job.
5) Besluit:
Goed gehandeld. Werkgever heeft goede beslissing gemaakt, maar te weinig inspraak van de
werknemer.
Bijlagen
Bijlage 1: syllabus van het vak Ethiek
Bijlage 2: jaarwerk van Yannick Dom
Bijlage 3: jaarwerk van Sander Brosens
Bijlage 4: jaarwerk van Eric Corluy
Bijlage 5: jaarwerk van Jasper De Kinderen
Bijlage 6: jaarwerk van Philippe Dilen