Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur

Monitor Agressie en Geweld
Openbaar Bestuur
Vra ge n e n luiste r e n.
Medewerkers Rijk
Vra ge n e n luiste r e n.
Achtergrond van het onderzoek
Slachtofferschap van agressie en geweld
Vra ge n e n luiste r e n.
In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse
Zaken heeft I&O Research in 2014 de derde
meting van de Monitor Agressie en Geweld
Openbaar Bestuur uitgevoerd. De monitor biedt
inzicht in de aard en omvang van ongewenst
gedrag waarmee politieke ambtsdragers en
medewerkers bij het rijk, provincies, gemeenten
en waterschappen te maken krijgen. Tevens
richt het onderzoek zich op de wijze waarop
organisaties in het openbaar bestuur omgaan
met deze problematiek. Aan het onderzoek
hebben onder meer 1.247 medewerkers van het
Rijk deelgenomen. In deze factsheet staan de
uitkomsten van de monitor voor deze categorie
overheidsmedewerkers centraal.
Twee op de tien (20%) medewerkers bij de
Rijksoverheid zegt in de afgelopen twaalf
maanden tijdens het uitoefenen van zijn of
haar functie geconfronteerd te zijn met een of
meerdere vormen van agressie en geweld door
burgers. In de meeste gevallen gaat het om
verbale agressie zoals schelden, schreeuwen en
beledigen. Vooral medewerkers die dagelijks
contact hebben met burgers zijn slachtoffer:
34 procent. In vergelijking met 2012 is het
slachtofferschap flink gedaald. De afname is het
sterkst bij verbale agressie, maar doet zich ook
bij andere vormen van agressie en geweld voor.
De volledige monitor is via de volgende website
te downloaden: www.evpt.nl/cijfers-en-trends/
Slachtofferschap onder medewerkers Rijk aanzienlijk gedaald
80%
80%
60%
60%
40%
40%
20%
20%
0%
32%
32%
0%
40%
40%
2012
2012
Medewerkers Rijk
Medewerkers Rijk
20%
25%
20% 201425%
2014
overheidsmedewerkers
Medewerkers bij het Rijk
minder vaak slachtoffer
dan medewerkers andere
bestuurslagen
overheidsmedewerkers
Met name de verbale agressie neemt af
60%
2014
2014
Discriminatie
20%
2012
2012
Rijk
0%
32%
10%
0%
Gemeente
20%
10%
16%
Verbale agressie
Bedreiging/intimidatie
Verbale
agressie
Fysieke agressie
Bedreiging/intimidatie
Seksuele
intimidatie
Fysieke
agressie
Discriminatie
Seksuele
intimidatie
30%
20%
Provincies
40%
30%
22%
50%
40%
Waterschappen
60%
50%
Gevolgen van incidenten
Ongeveer drie op de tien medewerkers bij het Rijk die slachtoffer waren van agressie
en geweld door burgers, ervaart nadelige gevolgen van het meest recente incident.
Het betreft voornamelijk effecten op het werkplezier, maar er zijn ook gevolgen voor
de (geestelijke) gezondheid.
Effecten van agressie en geweld op slachtoffers
Geen effecten
69%
18%
Effecten op werkplezier
Effecten op geestelijke gezondheid
9%
Effecten op lichamelijke gezondheid
4%
1%
Materiële effecten
8%
Ander effect
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Ondersteuning vanuit de organisatie
Bestuurlijke
verantwoordelijkheid
Organisaties in het
openbaar bestuur
verschillen in de
wijze waarop de
verantwoordelijkheid
is belegd ten aanzien
van de reactie op een
incident van agressie of
geweld. Bij gemeenten en
provincies worden de direct
leidinggevenden hiervoor
als verantwoordelijk gezien.
Bij de waterschappen en
departementen/
uitvoeringsorganisaties
gebeurt dit vaker door het
management.
In vergelijking met 2012 is sprake van een stijging van het aantal medewerkers bij de
Rijksoverheid dat vindt dat er in de organisatie duidelijke afspraken of protocollen zijn
over hoe zij om moeten gaan met burgers. Eveneens een positieve ontwikkeling zien we
bij de stelling dat de organisatie voldoende doet om agressie en geweld te voorkomen
en de aandacht die de werkgever heeft voor agressie en geweld, ook geruime tijd nadat
het incident plaatsvond. Voor beide aspecten geldt echter dat een minderheid hierover
goed te spreken is. Ruim twee derde van de rijksambtenaren zegt goed te weten wat zij
moeten doen om het uit de hand laten lopen van situaties met burgers te beperken of te
voorkomen. Iets minder dan de helft heeft naar eigen zeggen voldoende voorlichting of
training gehad over hoe om te gaan met agressie en geweld.
Stellingen over ondersteuning [% (helemaal) mee eens],
medewerkers Rijk
53%
Er zijn duidelijke afspraken/
protocollen omgang burgers
Ondersteuningsbehoefte
59%
43%
Organisatie doet voldoende om
agressie/geweld te voorkomen
49%
46 procent van de
slachtoffers die
behoefte had aan
ondersteuning na het
incident, geeft aan
voldoende nazorg te
hebben ontvangen.
32%
Werkgever heeft ook na het incident
nog aandacht voor agressie en geweld
45%
61%
Weet wat te doen om uit de hand
lopen van situatie te voorkomen
68%
41%
46%
Voldoende voorlichting/
training gehad
0%
10%
2012
20%
2014
30%
40%
50%
60%
70%
80%