Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan
advertisement
58 Deelruimten 2.3 DEELRUIMTE HELCHTEREN 2.3.1 RUIMTELIJKE CONTEXT1 Helchteren heeft de ruimtelijke kenmerken van een concentrisch dorp gegroeid omheen een centrum en doorsneden door twee belangrijke infrastructuurassen. Ondanks de snelle groei van de bebouwing en het grote aanbod aan commerciële vestigingen en diensten heeft de kern het karakter en de schaal van een dorpse en herkenbare omgeving behouden. Dit wordt ruimtelijk aangeduid door de beperkte bouwdichtheid en de beperkte bouwhoogten, de zichtbare aanwezigheid van groene ruimten en een herkenbaar centrum. De N715 en de N719 werken als sterke barrières waardoor de verschillende delen van de kern gescheiden worden en de investeringsbereidheid langs deze wegen daalt. Het centrum is beperkt herkenbaar en verschillende voorzieningen verspreiden zich langs de belangrijkste wegen. De eerder spontane dan geplande aanleg van straten en verkavelingen leidt tot een moeilijke leesbaarheid van de omgeving. De sterk toenemende lintbebouwing beperkt de relatie tot de omliggende open ruimte en beekvalleien. 1 Deze beschrijving biedt een bondige samenvatting van het onderzoek en de conclusies uit het informatief deel Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 59 GOED WONEN IN EEN HERKENBARE DORPSOMGEVING 2.3.2 VISIE 2.3.3 GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING De gewenste ontwikkeling van Helchteren is gericht op het behoud en het versterken van een herkenbare woonkern met een breed aanbod aan functies en voorzieningen. Nieuwe ontwikkelingen versterken de identiteit van de kern. Het centrum van Helchteren biedt ruimte voor nieuwe ontwikkelingen die de gewenste ruimtelijke structuur van de kern versterken. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen worden gespreid in de tijd en gestuurd door de overheid. Hierdoor blijft een geleidelijke groei gewaarborgd en wordt de ontwikkeling van projecten gespreid. Een te snelle ontwikkeling dreigt het herkenbare en kwaliteitsvolle karakter van de kern aan te tasten. Door de waardevolle open ruimte in de rand kan de kern niet verder uitdeinen, een aantal braakliggende of niet-bebouwde binnengebieden bieden echter voldoende ruimte voor nieuwe inbreidingsgerichte projecten. Het commerciële centrum biedt ruimte voor nieuwe investeringen. In de handelsomgeving wordt gestreefd naar een verdere concentratie van het aantal handelszaken en diensten. Een verdere uitdeining van de handel is niet wenselijk. Een aantal zones waarin de uitbreiding van het kernwinkelgebied ruimtelijk en economisch verantwoord is, kan evenwel afgebakend worden. De concentratie van het aanbod, het verhogen van de kwaliteit van de openbare ruimte en het terugdringen van het autoverkeer maakt de handelsomgeving aantrekkelijker. Het publieke domein wordt getransformeerd met het oog op het creëren van aangename ontmoetings- en verblijfsruimten. De relatie tussen de bebouwde omgeving en de open ruimte wordt beklemtoond door het creëren van groene vingers en stapstenen en het behouden en versterken van zichtrelaties en perspectieven. De Grote Baan wordt opnieuw aangelegd als doortocht en ingericht als lokale weg. De relaties tussen de verschillende woonwijken onderling en de woonwijken en de lokale functies worden versterkt door het creëren van directe, veilige en aangename verbindingen voor traag verkeer. Bedrijvigheid wordt geconcentreerd rond de huidige KMO-zone Watertoren. 60 Het betreft zowel ingrepen ter versterking van het handelsapparaat, het uitbreiden van het woonaanbod als het versterken van het openbaar domein. De ingrepen zijn gericht op het behoud en het versterken van de eigen identiteit van Helchteren. De ingrepen zijn op schaal van de woonkern. Helchteren deint niet verder uit, de open ruimte omheen de kern blijft gevrijwaard. De relatie met de weilanden, bos- en heidegebieden wordt echter versterkt door het accentueren van zichtrelaties, perspectieven en het creëren van wandelwegen en fietspaden. De heraanleg van de Grote Baan mag niet leiden tot een verdere versnippering van functies. Nieuwe bouwinitiatieven worden daarom sterk gestuurd en de mogelijke functies beperkt. De aanleg versterkt de visuele en fysieke relatie tussen de verschillende lobben rond het centrum. Handelszaken blijven geconcentreerd in de Kazernelaan. De transformatie van de Grote Baan mag niet leiden tot een verdere verspreiding van het handelsapparaat. Nieuwe handelszaken sluiten aan bij het Sint-Trudoplein, de kerk, het cultureel- en parochiecentrum. De vernieuwde Grote Baan wordt geen drager voor de handel en diensten in Helchteren. Bouwdichtheid en bouwhoogte langs de Grote Baan blijven beperkt, de woonfunctie overweegt. Zo wordt het behoud van het bestaande handelscentrum verzekerd en wordt de verwevenheid van functies omheen de Kazernelaan versterkt. Enkel ter hoogte van het Begijnenplein is er ruimte voor nieuwe ruimere bouwinitiatieven met een verweving van functies. Deze lokatie biedt ruimte voor nieuwe handelszaken, stapelwoningen en een hoogwaardig openbaar vervoersknooppunt. In het uiterste oosten van de kern wordt rond het lokaal bedrijventerrein watertoren ruimte voorzien voor bijkomende lokale bedrijvigheid. Het betreft zowel en deel van het militair domein (de loodsen), een uitbreiding aan de zuidzijde van Kazernelaan en mogelijk ook naar het oosten. Het landelijke karakter van de kern wordt versterkt door de herstructurering van het openbaar domein. Wegen worden aangepast in functie van hun categorisering en het gewenste ruimtelijk functioneren. Dreven en lanen leiden naar de open ruimte en belangrijke attractiepunten (Eikendreef, Kazernelaan, …). De bestaande groene elementen (dreven, houtwallen, hagen, bosjes) die deel uitmaken van een ruime groenstructuur, blijven behouden en worden waar mogelijk verbonden en versterkt. Dit kan door een kwaliteitsvolle inrichting van het openbare domein, het behoud van sommige niet-bebouwde binnengebieden, het aanleggen van parkjes en het beperken van de verdichting waardoor moestuinen, weilandjes en kleine bosjes behouden blijven. Deelruimten Kaart 4 GEWENSTE RUIMTELIJKE STRUCTUUR DEELRUIMTE HELCHTEREN Beperken barrièrewerking N715 door de realisatie van veilige oversteekplaatsen bij de heraanleg Reconversie van militair domein Ontwikkelen in functie van wonen Kernversterkend project 1. Begijnenplein 2. dorp Dreefstructuur versterken Afbakening handelsomgeving Uitbreiding lokaal bedrijventerrein Zichtassen op groene omgeving behouden Fietsboulevard Zachte assen Zoekzone alternatieve ontsluiting Europark Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 61 COMPACTHEID ÉN DORPSKARAKTER BEHOUDEN RELATIE MET DE OPEN RUIMTE VERBETEREN Helchteren biedt een sterk herkenbare woonomgeving waarin identiteit, herkenbaarheid en betrokkenheid belangrijke begrippen zijn. De beperkte bebouwingsdichtheid, de vrij lage bouwhoogte, de visuele aanwezigheid van groene elementen en de nabijheid van de open ruimte zijn bepalend voor de ruimtelijke identiteit van Helchteren. Helchteren wordt omgeven door grote en waardevolle landschappelijke en natuurlijke omgevingen. Het is wenselijk dat de relatie tussen deze omgevingen, het centrum en de woongebieden versterkt wordt. Op verschillende plaatsen dringt de groene structuur diep tot in het centrum. Dit is het sterkst waarneembaar in het zuidwesten en het noordoosten. Deze structuren worden getransformeerd tot ‘groene vingers’ die tevens als langzaam verkeersverbinding functioneren. Nieuwe projecten behouden de identiteit van de kern en versterken de ruimtelijke kwaliteit door projecten die geen schaalbreuk vormen met de omgeving en bijdragen in een kwaliteitsvolle openbare ruimte en vernieuwende architectuur. De relaties tussen omgevingen, gebouwen en functies wordt beklemtoond in de aanleg van de openbare ruimte. 62 Aan de rand van de kern wordt de bouwdichtheid beperkt waardoor de zichten op de omliggende vallei-, landbouw- en bosgebieden behouden blijven. Straten met laanbeplanting en trage wegen takken op deze groene vingers aan waardoor de verschillende delen met elkaar, het centrum en het omliggende landschap verbonden worden. De omgevingen worden zo sterker herkenbaar en met elkaar betrokken. De open ruimte en groene structuur wordt tevens bewaard en beklemtoond door het behoud en het versterken van groene elementen op private domeinen. Deelruimten CENTRUM VERSTERKEN ONTWIKKELING LANGS DE N715 STUREN In het centrum wordt sterk geïnvesteerd waardoor de dynamiek van de kern verder geconcentreerd wordt. Het parochiecentrum wordt verplaatst naar de omgeving van het cultureel centrum, de bibliotheek en de academie. Een aantal braakliggende binnengebieden wordt ontwikkeld als woongebied. Deze nieuwe gebieden worden met elkaar verbonden met een begroend wandel- en fietspad, waardoor de woonomgevingen rechtstreeks met de scholen en het centrum verbonden zijn. Ook het Begijnenplein wordt bebouwd en ontwikkeld als deel van het centrum. De ontwikkeling aan het Begijnenplein richt zich zowel naar de Bosstraat als naar de N715. De heraanleg van de N715 zal leiden tot belangrijke ruimtelijke ontwikkelingen. Op korte termijn leidt onzekerheid tot het uitstellen van mogelijke investeringen. Op halflange termijn en zolang de werken in uitvoering zijn, kunnen bestaande handelsvestigingen wegtrekken. Het is niet wenselijk dat het aantal handelsvestingen, diensten en horeca verder verspreidt na de heraanleg. Dergelijke ontwikkelingen kunnen leiden tot het verder fragmenteren van de omgeving. Een uitdeining en/of verschuiving van het handelscentrum is niet wenselijk. Nieuwe handelszaken sluiten maximaal aan bij het Sint-Trudoplein, het Begijnenplein en het handelslint van de Kazernelaan of op afgebakende ruimtelijk verantwoordbare zones. De nieuwe ontwikkelingen worden vernieuwend opgevat waardoor de dynamiek geaccentueerd wordt en de pleinen sterker als ontmoetings- en verblijfsruimte functioneren. Nieuwe handelszaken buiten het kernwinkelgebied worden maximaal geweerd waardoor het commerciële centrum compact en aantrekkelijk blijft. Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 63 64 VERBINDINGEN TUSSEN DE KWADRANTEN HERSTELLEN OPENBAAR VERVOER ACCENTUEREN Helchteren wordt gekenmerkt door vier verschillende omgevingen die van elkaar gescheiden worden door de N715 en de N719. De heraanleg van de N715 zal het barrière-effect tussen de oostelijke en westelijke delen van de kern beperken. Oude structuren moeten hersteld worden. Speciale aandacht gaat naar de relaties tussen woonwijken en schoolomgevingen en gemeenschapsvoorzieningen. Over de N715 worden veilige oversteekvoorzieningen gecreëerd, elders worden veilige kruisingen gerealiseerd. Ook aan de N719 worden initiatieven genomen om de oversteekbaarheid te vereenvoudigen. Een netwerk van trage wegen verbindt de verschillende wijken met elkaar en met het kernwinkelgebied. Helchteren is gelegen op een knooppunt van regionale openbaarvervoersverbindingen. Toch is de ruimte voor het openbaar vervoer beperkt. Langs de N715 zijn weliswaar busstroken aangeduid, maar halteplaatsen, fietsstallingen en schuilhuisjes zijn aangelegd in restruimten met een erg beperkt comfort en geen ruimtelijke kwaliteit. In het centrum wordt voldoende ruimte gevrijwaard om een kwaliteitsvol knooppunt in te richten. Dit knooppunt kan tevens functioneren als een transferium voor pendelaars. De infrastructuur van het knooppunt kan samen met de ontwikkeling van het Begijnenplein gerealiseerd worden. Deelruimten LOKALE BEDRIJVIGHEID CONCENTREREN AAN DE WATERTOREN Nieuwe of te herlokaliseren lokale bedrijven kunnen gelokaliseerd worden in het lokaal bedrijventerrein Watertoren. Dit bedrijventerrein wordt daartoe zowel ten noorden, ten oosten als ten zuiden van de Kazernelaan uitgebreid. Deze uitbreiding kan gefaseerd worden. De uitbreiding duidt de rand van de kern aan en kan een hefboom zijn voor het verdichten en het verfraaien van het bedrijventerrein. Door deze concentratie ontstaat de mogelijkheid om het beeld van het huidig bedrijventerrein op te waarderen en te zoeken naar een eenheid van vormgeving. Tegelijkertijd wordt er vorm gegeven aan de oostelijke toegang van de kern. Tenslotte kan onderzocht worden welke ontsluitingsproblematiek van Europark aangereikt kunnen worden. Een locatieonderzoek moet aanduiden of ook andere sites in aanmerking komen voor de ontwikkeling als lokaal bedrijventerrein (Peerse Dijk - Europark noord). Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 65 2.3.4 ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN OMGEVINGEN OMGEVING SINT-TRUDO EN BEGIJNENPLEIN VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN Het is wenselijk dat dit gebied sterker geaccentueerd wordt als feitelijk centrum van Helchteren. De geplande herlokalisatie van de parochiezaal is een belangrijke beslissing die deze visie schraagt. Het Sint-Trudoplein moet sterker aangeduid worden als centrale ontmoetingsruimte, als hét dorpsplein. De inrichting wordt gericht op het langer verblijven. Bijkomende ruimte voor handelsvestigingen worden aangeboden in de onmiddellijke omgeving. Het Begijnenplein biedt hiervoor voldoende capaciteit. De ontmoetings- en verblijfsruimte die nu op het Begijnenplein is aangelegd wordt geïntegreerd in het Sint-Trudoplein. Grote Baan Dit gebied is gelegen in het onmiddellijk centrum van Helchteren. Het omvat zowel het feitelijke centrum met het dorpsplein, het plein voor de kerk, de toegang tot het cultureel centrum/parochiezaal en de academie. In de onmiddellijke omgeving bevindt zich het Don Bosco Instituut, een grote secundaire school en het winkelcentrum van de Kazernelaan. Het bouwblok is sterk gericht naar de hoek Bosstraat-Kazernelaan. Hierdoor wordt de relatie met het dorpsplein geaccentueerd en wordt ook de relatie met de groene vinger naar De Dool geaccentueerd. Het bouwproject wordt vorm gegeven als geïntegreerd project waarin tevens flats en bejaardenwoningen geïntegreerd worden. In dit bouwblok wordt tevens het nieuwe openbaarvervoersknooppunt voorzien. Dit knooppunt fungeert zowel als overstapplaats als transferium. De parkeercapaciteit wordt maximaal ondergronds gerealiseerd en gericht op de bezoekers van het handelscentrum en de gebruikers van het openbaar vervoer. MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN Het Sint-Trudoplein wordt ingericht met het oog op verblijven en ontmoeten en het aantrekken van horeca. Op het plein worden voorzieningen aangeboden voor de talrijke recreanten (infobord, rustpunt,…). Dit plein wordt verbonden met het kruispunt KerkstraatMaastrichtsestraat en de ruimte voor het cultureel centrum. Dit kruispunt N719-Kerkstraat wordt deel van het plein. Het Begijnenplein wordt bebouwd. De verblijfsruimte wordt geïntegreerd in deze van het Dorpsplein, waardoor deze ruimte sterker gebruikt wordt en meer als ontmoetingsruimte zal functioneren. Het nieuwe bouwblok richt zich zowel tot de N715 als de Bosstraat. Hierdoor worden de bestaande handelszaken in de Bosstraat behouden en versterkt. Het bouwblok biedt voldoende capaciteit om de bijkomende ruimte aan handelsoppervlakte te bundelen. De ruimte kan ook aangewend worden om de gewenste herlokalisatie van de Colruyt vestigingen te realiseren. Beide zaken zouden de aantrekkingskracht van het handelscentrum sterk verhogen. 66 Kazernelaan SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 67 OMGEVING BOSSTRAAT EN EIKENDREEF Deze omgeving verbindt het dorpsplein van Helchteren met het jachtslot De Dool. De ruimte wordt bepaald door het jachtslot en de statige dreef. Nabij de Kazernelaan domineren braakliggende gronden en achterkanten van gebouwen. Nabij De Dool, ten oosten van de Eikendreef, zijn de sportinfrastructuur en de aanpalende parking zichtbaar aanwezig. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN Deze verbinding wordt geaccentueerd als groene vinger. De relatie tussen het dorpscentrum en de buitenruimte en het historische erfgoed wordt versterkt. De laan beplanting wordt verlengd tot in de Bosstraat. De niet-bebouwde weilanden in de omgeving van de kasteelhoeve worden niet aangewend als uitbreiding voor de sportterreinen. Wanneer de nood aan bijkomende voetbalterreinen groeit, is het wenselijk om deze, al dan niet met de gehele voetbalinfrastructuur, te realiseren nabij het militaire domein. Dit biedt de bijkomende voordelen dat de parkeerdruk in de omgeving daalt, de verkeersintensiteit in de woonstraten naar de terreinen daalt en dat de ruimte omheen De Dool opgenomen worden in een landschapsplan. De Dool wordt een belangrijke draaischijf in het recreatief netwerk omheen Molenheide, de toekomstige invulling van het militair domein, het Park Lage Kempen en het centrum van Helchteren. MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN De laanbeplanting van de Eikendreef wordt doorgetrokken tot aan de Kazernelaan via de Bosstraat. Dit kan door een enkelvoudige of een dubbele beplanting. De Bosstraat wordt ingericht als een belangrijke recreatieve weg die Molenheide, via De Dool als stapsteen, verbindt met het centrum. Ook het sportcentrum wordt voor fietsers op een directe en veilige wijze met het dorpsplein verbonden. De ruimte omheen het Jachtslot De Dool wordt opgenomen in een landschapsontwikkelingsplan. Deze ruimte is landschappelijk waardevol en kan geen mogelijkheden bieden voor een eventuele uitbreiding van de sportinfrastructuur. Dergelijke aanleg zou afbreuk doen aan de sterke omgevingskwaliteit en bijgevolg aan de aantrekkingskracht van de kasteelhoeve en omgeving. aan rnel e Kaz Het is wenselijk dat het parkeerterrein van de sportterreinen vanuit de Eikendreef-Bosstraat direct toegankelijk wordt. Auto’s komende van de N715 worden dan niet langer omgeleid via De Dool of een woonwijk, maar worden rechtstreeks naar het parkeerterrein geleid. De dreef functioneert als en statig portaal. SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING 68 Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 69 OMGEVING WOONONTWIKKELING HET DORP Dit gebied sluit aan bij de kerk, het Sint-Trudoplein, het cultureel centrum, de bibliotheek en het kernwinkelgebied van de Kazernelaan. De omgeving is daarom erg geschikt voor projecten die een verdere versterking van het centrum beogen. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN Om het centrum van Helchteren op een dynamische wijze te daadwerkelijk te ontwikkelen worden de braakliggende binnengebieden in het centrum bebouwd. De inrichting van dit gebied wordt gericht op een clustering van gemeenschapsvoorzieningen, het aanreiken van meer ruimte voor handel, een toename aan en een differentiatie van woongelegenheden en het creëren van een dicht voetgangersnetwerk in het hele centrum. aan nel er Kaz MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN Het gebied wordt ingericht rond een centrale groene ruimte en accentueert een groene verbinding tussen pastorij en kerkhof. Het gebied wordt opgebouwd uit twee grote clusters (een cluster van gemeenschapsvoorzieningen rond het oud gemeentehuis en ‘De Roepsteen’ en een cluster met verschillende woontypologieën aan het park. Het bouwblok Kazernelaan/Sint-Luciastraat wordt afgewerkt met respect voor de bestaande ruimtelijk context. Grote Baan De volledige ontsluiting van het binnengebied wordt opgevat via de Sint-Luciastraat, het autoverkeer wordt aan de buitenzijde van het gebied geconcentreerd waardoor een hoge woonkwaliteit nagestreefd wordt. SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING 70 Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 71 OMGEVING BEEKVALLEIEN Hechteren wordt in het noorden en zuiden omgeven door beekvalleien. Deze beekvalleien zijn erg kenmerkend door het reliëfverschil en de beplanting. De valleien bepalen het ruimtelijke beeld van Helchteren. Vanuit de bebouwde omgeving vertrekken verschillende informele wandelpaadjes naar de beekvalleien. Een dichte lintbebouwing in de randwegen (Broekstraat, Vennestraat,…) beperken de visuele relatie tussen woonomgeving en valleien. De zichten op de valleien verdwijnen bovendien langzaam door toenemende bebouwing. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN De (visuele) relatie tussen de bebouwing en de valleien en de open ruimte in de rand moet zoveel mogelijk behouden blijven. De ruimte tussen gebouwen gelegen tussen openbare weg en beekvallei moet voldoende groot zijn opdat een zichtrelatie behouden blijft. Dit houdt in dat de percelen op deze lokaties voldoende breed moeten zijn. Een te sterke opdeling in kleine loten is niet wenselijk. De relatie tussen woonomgevingen en beekvalleien kan tevens versterkt worden door de bestaande verbindingen te behouden en te herwaarderen. Door deze op te nemen in een netwerk van paden wordt de toegankelijkheid vergroot en het gebruik gestimuleerd. Sommige van deze paden kunnen verbonden worden met wegen aan de andere zijde van de beek. MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN fiet spa De bestaande veldwegen in het verlengde van de Overwegstraat en de Kriekenbergstraat worden behouden en geherwaardeerd. Door nieuwe bebouwing op een ruime afstand van deze wegen in te planten blijft de zichtrelatie tussen de woonomgevingen en de vallei behouden. d op voo rma lig K olen spo or Een aantal van deze paden worden met elkaar en met paden en wegen aan de overzijde van beek verbonden. Zo ontstaan mogelijkheden voor alternatieve fiets- en wandelverbindingen tussen Helchteren en Laak en Helchteren en Houthalen. t traa eks Bro SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING 72 Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 73 OMGEVING KAZERNELAAN In deze omgeving is het handelscentrum van Helchteren geconcentreerd. De omgeving sluit aan op het Sint-Trudoplein waar verschillende gemeenschapsvoorzieningen gelegen zijn. Het handelslint deint langzaam uit naar het oosten. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN De dynamiek in deze handelsomgeving is beduidend groter dan in de Helzoldstraat of langs de N715. Toch is het wenselijk om de handelsomgeving te versterken. Dit wordt gestuurd door het creëren van een gericht aanbod voor nieuwe handelszaken, het afbakenen van het kernwinkelgebied en het herinrichten van de openbare ruimte. K n elaa rn aze MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN Het kernwinkelgebied wordt beperkt van het Begijnenplein tot de Acht Septemberstraat. Handelszaken die zich buiten deze zone bevinden kunnen blijven bestaan, nieuwe vestigingen zijn niet wenselijk. Een sterkere concentratie in dit afgebakend kerngebied verhoogt de globale aantrekkingskracht. Een nieuwe supermarkt kan als magneet werken voor nieuwe investeringen. Grote Baan De omgevingskwaliteit wordt verhoogd door het herinrichten van de openbare ruimte. De verkeerssnelheid en het barrière-effect worden beperkt. Er ontstaat meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Het profiel van de weg biedt voldoende ruimte voor langsparkeren. SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING 74 Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 75 DEELRUIMTE HELCHTEREN 76 Deelruimten ACTIES EN MAATREGELEN ➠ Acties en maatregelen op korte termijn t 6JUWPFSJOHHFWFOBBOEFPOUXJLLFMJOHWBOA)FU%PSQ t 0QNBBLWBOFFOTUFEFOCPVXLVOEJHPOUXFSQWPPSEF PNHFWJOH4JOU5SVEPFO#FHJKOFOQMFJO t 0QNBBLWBOFFOTUSFFGCFFMEWPPSEF/BMTMPLBMF XFH t "BOLPQFOWBODSVDJBMFQFSDFMFOBMTMJOLOBBSEFHSPFOF PNHFWJOH t 0QMPTTJOH [PFLFO WPPS QBSLFFSQSPCMFFN BBO %F %PPM t 7FSXFSWJOHWBOEFMFOWBO QFSDFMFOWPPSEFBBOMFH WBOUSBHFXFHFO ➠ Acties en maatregelen op lange termijn t 0QNBBLWBOFFOTUSFFGCFFMEWPPSEF,B[FSOFMBBOJO TBNFOXFSLJOHNFU"87 t )FUSVJNUFMJKLWFSCJOEFOWBOEF&JLFOESFFGNFUIFU #FHJKOFOQMFJO t )FUWFSGSBBJFOWBOIFUPQFOCBBSEPNFJO Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 77 78 Deelruimten 2.4 DEELRUIMTE HOUTHALEN-OOST 2.4.1 RUIMTELIJKE CONTEXT1 Houthalen-Oost is een sterk geplande deelruimte met eengezinswoningen, voornamelijk in open en halfopen bebouwing. Door de snelle groei en het grote aandeel sociale woningen is de bevolkingssamenstelling weinig gedifferentieerd. De verschillende woonwijken vormen op zich een duidelijk geheel, maar de samenhang in het geheel van woonwijken is vaak zoek onder meer door een gebrek aan een kwalitatief en hiërarchisch ingericht openbaar domein, de dichte bebouwing en het gebrek aan structurerend groen. Houthalen-Oost is redelijk vol gebouwd, het aantal vrije kavels is beperkt. Uitgezonderd de niet aangesneden woonuitbreidingsgebieden is er nog weinig ruimte beschikbaar. De wijken dateren allen uit eenzelfde periode. Dit houdt in dat in de toekomst een grootschalige vernieuwing/ renovatie van het gehele deelgebied gebundeld zal worden in een korte periode. Houthalen-Oost heeft een goed uitrustingsniveau op vlak van handel en diensten. De meeste voorzieningen liggen geconcentreerd rondom de kerk en langs de Weg naar Zwartberg. Houthalen-Oost wordt gekarakteriseerd door de nabijheid van de toeristische infrastructuur en de waardevolle natuurlijke structuren. In de bebouwde omgeving zelf echter is er weinig structurerend groen. 1 Deze beschrijving biedt een bondige samenvatting van het onderzoek en de conclusies uit het informatief deel Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 79 LEVEN IN EEN WOONPARK 2.4.2 VISIE 2.4.3 GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING Nieuwe ontwikkelingen in de deelruimte Houthalen-Oost zijn gericht op het versterken van een samenhangend geheel, waarbij een duidelijk centrum gecreëerd wordt, maar tevens de identiteit van elke wijk beklemtoond wordt. Het openbaar domein vormt dé hefboom om de herkenbaarheid en identiteit van de deelwijken en de samenhang van de deelruimte te versterken. De herwaardering van het openbaar domein moet investeringen in de eigen woning en woonomgeving aanmoedigen. De ruimtelijke identiteit van de verschillende wijken wordt versterkt door een hiërarchische en typologische inrichting van de stratenstructuur waardoor zichtlijnen en perspectieven geaccentueerd worden. De niet-bebouwde ruimten worden als kralen met de wegenstructuur verbonden, waarbij de grotere gebieden rond de kerk en het cultureel centrum functioneren als ontmoetingsruimten en het woonuitbreidingsgebied aan WilgenstraatEssenstraat deels aangelegd wordt als buurtpark. Een globale verhoging van de woondichtheid door een sterke toename van het aantal meergezinswoningen is niet wenselijk. Het hoge aandeel grondgebonden eengezinswoningen blijft beeldbepalend. Gegroepeerde meergezinswoningen zijn ruimtelijk enkel verantwoordbaar op een beperkt aantal locaties. Ook open ruimten en parken blijven noodzakelijk. Beperkte verdichtingsinitiatieven kunnen toegestaan worden. Hiervoor kunnen (delen van) woonuitbreidingsgebieden aangesneden worden. Kleinschalige voorzieningen worden gebundeld in het centrum rond de kerk en het cultureel centrum. Andere handelszaken kunnen gelokaliseerd worden aan de Weg naar Zwartberg. De inrichting van beide ruimten heeft tot doel deze ontwikkelingen te faciliteren en de invulling te bespoedigen. Nieuwe groepswoningbouwprojecten moeten voldoende publieke pleinen en parken in het ontwerp opnemen, waardoor het aandeel aan publieke groene ruimten niet afneemt. SUGGESTIE AAN DE PROVINCIE In het ruimtelijk structuurplan van de provincie Limburg is Houthalen-oost geselecteerd als woonkern. Houthalen-oost onderscheidt zich echter zowel in omvang als in het aantal functies en de dienstverlening van de overige kernen in Houthalen-Helchteren. Deze gelijkstelling met de andere kennen mag de verdere gewenste ruimtelijke ontwikkeling niet beperken. Mogelijk moeten er voor bepaalde kernen, zoals Houthalen-oost verruimde ontwikkelingsperspectieven in het RSPL bepaald worden. 80 De omgeving van de kerk en het cultureel centrum wordt versterkt als centrum. Gemeenschapsvoorzieningen, handelszaken en diensten worden hier geconcentreerd. De omgeving langs de Weg naar Zwartberg wordt voorbehouden voor de ruimtebehoevende kleinhandel met een omvangrijke winkeloppervlakte en een grote behoefte aan ruime particuliere parkeerterreinen. Enkel in de omgeving rond de kerk en het cultureel centrum is appartementsbouw ruimtelijk integreerbaar. Elders vormt laagbouw het uitgangspunt. De locaties waar appartementsbouw nog toelaatbaar zijn worden bepaald in navolging van opgestelde gebiedsgerichte ruimtelijke plannen (bijvoorbeeld streefbeeld Weg naar Zwartberg, RUP Houthalen-oost, structuurschets woonuitbreidingsgebied Sleedoornstraat, …). De gemeenschapsvoorzieningen welke aanvankelijk per wijk voorzien werden, worden gegroepeerd in efficiënte clusters ten dienste van de gehele kern. Deelruimten Kaart 5: GEWENSTE RUIMTELIJKE ONTWIKKELING DEELRUIMTE HOUTHALEN-OOST Invulling en visuele afwerking bedrijventerrein optimaliseren Beekvallei als ecologische corridor herwaarderen Versterken van de relatie met Luciebos en Masy Vergroenen van de hoofdassen Verder uitbouwen als handelsas voor grotere winkeloppervlakken Te ontwikkelen woonuitbreidingsgebied KLE ‘s uitbouwen Realisatie van een recreatief pad Inrichting als doortocht Lokaal bedrijventerrein een zachte bestemming geven Fietsboulevard Kleinschalig handelscentrum en plein herinrichten Relatie Hengelhoef - centrum voor zachte weggebruikers verbeteren Cluster van gemeenschapsvoorzieningen Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 81 HANDELSOMGEVINGEN STRUCTUREREN De ontwikkeling van de twee kernomgevingen (omgeving kerk met cultureel centrum en omgeving Weg naar Zwartberg) wordt sterker gestuurd en meer gestructureerd. Het ruimtelijk beleid wil de aanwezigheid van kleinhandelszaken en diensten in de omgeving van de kerk en het cultureel centrum/sporthal behouden en nieuwe investeringen aanmoedigen. De aanleg van het openbaar domein en nieuwe bouwinitiatieven moeten hierin bijdragen. Het behoud van de bestaande en het aantrekken van nieuwe handelszaken en diensten versterkt de verwevenheid en beklemtoont de centrumfunctie van deze omgeving. Het bundelen van gemeenschapsvoorzieningen (cultureel centrum, scholen, bibliotheek, OCMW-dienstencentrum, jeugdhuis, …) met particuliere handelszaken, diensten en horeca verhoogt het de frequentie van het bezoek en versterkt de beleving. Op de Weg naar Zwartberg kunnen bestaande ruimtebehoevende lokale handelszaken blijven bestaan. Kleinschalige handel en diensten worden bij voorkeur in het centrum aan de kerk ingeplant. De weg wordt ingericht met het oog op het structureren van de bebouwing met een duidelijke accentuering van het begin en einde van de handelsconcentratie. De ontwikkelingen in het centrum en op de Weg naar Zwartberg zijn gericht op Houthalen-oost en niet op een ruimere omgeving. De herinrichting van deze omgevingen versterkt de relatie met de toeristisch-recreatieve polen in de omgeving. 82 BEEKVALLEIEN ALS ECOLOGISCHE CORRIDORS HERWAARDEREN BEDRIJVENTERREIN LANDSCHAPPELIJK INTEGREREN De Huttebeek en de Mijnbeek- Roosterbeek begrenzen Houthalen-Oost respectievelijk ten noordwesten en ten zuidoosten. Beide beken worden geherwaardeerd en ontwikkeld als groene linten door de gemeente. Dit wordt vorm gegeven door het beschermen en het versterken van kleine landschapselementen. Het bedrijventerrein van Houthalen-oost is ruimtelijk aanvaardbaar geïntegreerd ten opzichte van de woonwijk. De landschappelijke integratie aan de zijde van de Donderslagse Weg is onbestaand. Daar deze weg tevens als toegangspoort tot Kelchterhoef functioneert is een geslaagde landschappelijke inrichting een vereiste. Een inventieve en eigentijdse buffer moet de zichtrelatie opheffen. Alternatieven voor een groenscherm kunnen aangereikt worden. Het aanplanten van nieuwe beekbegeleidende beplanting maakt de beken visueel sterker zichtbaar in het landschap. De beken krijgen meer ruimte om te meanderen. Dit hermeanderen wordt actief gesteund met ruimtelijke ingrepen. Biologisch waardevolle graslanden in de beekvalleien blijven extensief gebruikt, waardoor de waterbuffercapaciteit toeneemt en ook de natuurwaarde stijgt. Daar het eerste stuk van de Huttebeek niet meer als beekvallei vorm gegeven kan worden, wordt de inrichting hier beperkt tot een versterken van een aangepaste beplanting. De zone met de lokale bedrijven wordt efficiënter en beter gestructureerd/ ingedeeld. Deelruimten OPENBAAR DOMEIN STRUCTUREREN RANDEN KWALITATIEF INRICHTEN Een hiërarchisch openbaar domein verduidelijkt de functie van de weg en de relatie met de omgeving. De identiteit van wijken en het gewenst functioneren wordt versterkt door een aangepaste inrichting van de straten en pleinen. De inrichting wordt eveneens bepaald door zichtlijnen en perspectieven. De niet-bebouwde openbare ruimten worden kwaliteitsvol verbonden met de open ruimte met als doel de ruimtelijke samenhang, het gebruik en de sociale veiligheid te stimuleren. De laanstructuren worden versterkt. Het centrale plein aan de kerk wordt ingericht als attractieve ontmoetingsruimte en kleinschalig handelscentrum. De identiteit en woonkwaliteit van Houthalen-Oost wordt vooral bepaald door de nabijheid van de grote samenhangende open ruimte. Vanuit verschillende straten is deze groene rand zichtbaar. Deze groene rand wordt kwalitatief versterkt. De niet-ingevulde zone voor lokale bedrijvigheid aan de noordzijde van Houthalen-Oost wordt opgenomen in deze structuur waardoor de groene gordel omheen de deelruimte versterkt wordt. Dit gebied wordt bij voorkeur bebost waardoor de bosstructuur versterkt wordt en de groene band geaccentueerd wordt. De landbouwer is en blijft een belangrijke beheerder van het landschap. Er wordt gestreefd naar een extensiever gebruik van de landbouwstrook aanpalend aan de woonomgeving. In deze strook wordt het aandeel kleine landschapselementen verhoogd. In de groene band worden recreatieve paden aangelegd die de verschillende recreatiepolen met elkaar verbinden. In het noorden en het oosten wordt een relatie tussen Kelchterhoef en het domein Masy en Luciebos gerealiseerd, in het westen worden de recreatiedomeinen Kechterhoef en Hengelhoef met elkaar verbonden. Dit recreatief pad wordt ontkoppeld van de N726 om de recreatieve beleving te optimaliseren. Dit pad sluit tevens aan bij de toeristische weg. In het zuiden wordt de relatie tussen het centrum en Hengelhoef verbeterd voor de zachte weggebruiker. De relatie tussen het domein Masy en het Luciebos wordt geaccentueerd door de inrichting van de verbindingswegen naar deze omgevingen. De inrichting van deze wegen is gericht op een sterkere perspectief werking en een hoger recreatief gebruik. Het verlengde van de Essenstraat kan ingericht worden als een kwaliteitsvolle groene verbinding waardoor de natuurlijke structuur tot diep in de bebouwde omgeving indringt. GEMEENSCHAPSVOORZIENINGEN BUNDELEN IN EFFFICIËNTE CLUSTERS Houthalen - oost is opgebouwd uit verschillende herkenb are wijken. Aanvankelijk werden aan elke wijk gemeenschapsvoorzieningen. Tal van deze zones of gebouwen worden slechts beperkt gebruikt. Een herstructurering is wenselijk. Een aantal van deze gemeenschapsvoorzieningen kunnen gebundeld worden. De ontwikkeling van het cultureel centrum en het nieuwe dienstencentrum in het centrum duidt dit reeds aan. Een deel van het bedrijventerrein kan eveneens gebruikt worden voor maatschappelijke voorzieningen. Het betreft het deel waar Jehova’s Getuigen en de hondenclub gevestigd zijn. Dergelijke herstructurering verhoogt het efficiënt ruimtegebruik en houdt niet in dat alle gemeenschapsvoorzieningen uit de wijken moeten verdwijnen. Optimaal functionerende voorzieningen blijven op de huidige locatie behouden. Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 83 2.4.4 ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN OMGEVINGEN OMGEVING KERK EN CULTUREEL CENTRUM In de nabijheid van de kerk ontwikkelde zich een centrum met scholen, handelsactiviteiten, horeca, appartementen, het cultureel centrum, de sporthal, de bibliotheek,… In het centrum rond de kerk trekt de handelsactiviteit weg ten voordele van nieuwe woonvoorzieningen. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN Het centrumgebied omheen kerk en cultureel centrum wordt verder ontwikkeld met het oog op het (opnieuw) aantrekken van handelszaken, diensten en horeca en het creëren van een aangename publieke ontmoetingsruimte. MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN De inrichting van het openbaar domein is bepalend in het aantrekken van activiteiten naar het centrum van Houthalen-Oost. Het openbaar domein wordt ingericht met oog op het ontmoeten en een flexibel gebruik voor allerlei activiteiten. Er worden voldoende parkeerplaatsen op het openbaar domein voorzien om de handelsfunctie te faciliteren. De parkeerterreinen hebben een gecombineerd gebruik (kerk, gemeenschapsvoorzieningen, cultureel centrum en handelsomgeving). Lindeplein De kerk is centraal in de (te herwaarderen) laansterstructuur gelegen. Bij de inrichting van het openbaar domein wordt rekening gehouden met deze sterk bepalende structuur. Tulpenstraat De winkels aan het Lindeplein worden visueel en functioneel verbonden met de winkels aan de Kastanjestraat waardoor het commercieel centrum versterkt wordt. 84 SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 85 OMGEVING WEG NAAR ZWARTBERG Langs de Weg naar Zwartberg ontwikkelde zich een handelscentrum met kleine en grotere handelszaken en appartementsgebouwen, naast het bestaande centrum aan de kerk. Aan de Weg naar Zwartberg verdwijnen de kleinere handelszaken in het voordeel van de grotere handelszaken. VISIE EN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEVEN MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLINGEN De handelszaken zijn complementair met het handelscentrum rond de kerk en treden hiermee niet in concurrentie. Beide centra moeten elkaar versterken. Handelszaken met een beperkte vloeroppervlakte worden bij voorkeur aan de kerk ingeplant. Het behoud van het lokale karakter van de vestigingen langs de Weg naar Zwartberg vormt een belangrijke randvoorwaarde voor nieuwe ontwikkelingen. Het aantal en de omvang van de handelszaken aan Weg naar Zwartberg mag de schaal van Houthalen-oost niet overschrijden. De weg wordt ingericht met als doel de zichtlokatie voor kleine handelszaken en diensten en het aantal parkeervoorzieningen op de openbare weg te beperken. Een herstructurering van de handelszaken is wenselijk. Daar deze weg in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan niet aangeduid is als kleinhandelszone, zijn nieuwe ruimtebehoevende handelszaken niet wenselijk. De ruimtelijke ontwikkelingen langs de Weg naar Zwartberg worden gestuurd door het aanpassen van de inrichting, het beperken van de bouwmogelijkheden, het versterken van de beeldkwaliteit en het accentueren van toeristisch-recreatieve relaties. De afbakening van het handelscentrum vormt hiertoe een belangrijk instrument. Kelchterhoef Nieuwe lokale handelszaken kunnen toegelaten worden wanneer zij een beperkte oppervlakte beslaan en nood hebben aan uitgebreide parkeerruimten. Hierdoor wordt de bouwdichtheid beperkt daar de ruimte voor en tussen de gebouwen als parkeerterrein wordt ingericht. Er wordt ruimte gecreëerd voor kleinere handelszaken en diensten door een gericht aanbodbeleid in de omgeving van de kerk en het cultureel centrum. De handelsomgeving wordt afgebakend met poorten waarbij de Tulpenstraat en de Sparrenstraat als uiterste uiteinden kunnen fungeren. De poorten worden geaccentueerd door het wijzigen van de weginrichting, een aangepaste beplanting en het bieden van meer ruimte voor voetgangers en fietsers. Het terugleggen van de bouwlijn en het beperken van de bouwhoogte moeten bijdragen tot het beperken van de directe zichtlokatie van de handelszaken en het sterker structureren van de omgeving. Genk SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING 86 Deelruimten SUGGESTIE MOGELIJKE RUIMTELIJKE INVULLING Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 87 DEELRUIMTE HOUTHALEN OOST 88 Deelruimten ACTIES EN MAATREGELEN ➠ Acties en maatregelen op korte termijn t 0QNBBLTUSFFGCFFMEWBOEF8FHOBBS;XBSUCFSH t 0QNBBLWBOFFO361WPPSEFHFXFOTUFCFCPVXJOH MBOHTEF8FHOBBS;XBSUCFSH ➠ Acties en maatregelen op lange termijn t 0QNBBL WBO FFO 361 PNHFWJOH LFSL FO DVMUVSFFM DFOUSVN t 0QNBBL361WPPSIFSCFTUFNNJOHCFESJKWFOUFSSFJO %F)VUUF t 0QNBBLWBOCFFMELXBMJUFJUTQMBOWPPSEFJOSJDIUJOHWBO EFXFHFO t 0QNBBLWBOFFOJOSJDIUJOHTQMBOWPPSIFUCJOOFOHFCJFE UVTTFOEF&TTFOTUSBBUFOEF8JMHFOTUSBBUQBSLHFCJFE PGXPPOSFTFSWFHFCJFE Ruimtelijk Structuurplan Houthalen-Helchteren | Deelruimten 89
