Door Juliette van der Smitte Groep 8a Een woordje vooraf

Door Juliette van der Smitte
Groep 8a
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Een woordje vooraf ----------------------------------------------------------blz. 3
Wat is archeologie? --------------------------------------------------------- blz. 4
Hoe is archeologie ontstaan? ----------------------------------------------- blz. 5
Waarom graven wij naar het verleden? ------------------------------------ blz. 6
Wat voor gereedschappen gebruiken archeologen? ----------------------- blz. 7
Wat voor soorten archeologie zijn er? -------------------------------------blz. 8
Afsluiting --------------------------------------------------------------------blz. 9
Bronnen ----------------------------------------------------------------------blz. 10
- Pagina 2 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Ik houd mijn werkstuk over archeologie omdat ik later archeoloog wil worden. Ik vind
het een interessant beroep omdat je veel over het verleden te weten komt. Ook weet
je nooit of je iets vind. Elke ochtend begint dus met de hoop dat je iets zult vinden. Ik
hoop dat je veel van mijn werkstuk leert.
Veel leesplezier,
Juliette van der Smitte
- Pagina 3 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Sommige mensen denken dat archeologen alleen maar een beetje in de grond zitten te
wroeten, om uiteindelijk een scherf van een vaas of een bot van een skelet te vinden.
Dat is dus zeker niet zo, maar wat is het dan wel?
Archeologie betekent letterlijk de leer of kennis van de oude of de Oudheid (Archaios
is Grieks voor 'de oude' en logos betekent 'kennis'). Het Nederlandse woord is
oudheidkunde. Archeologen houden zich bezig met materiële resten van vroegere
menselijke activiteiten. Aan de hand daarvan probeert de archeoloog iets te begrijpen
van de manier waarop mensen vroeger leefden.
Materiële resten kunnen dingen zijn zoals: werktuigen, wapens, munten of bakstenen.
Het kunnen ook resten zijn van de mensen zelf zoals skeletten, mummies of de asresten
van verbrande botten. Het kunnen ook resten zijn van dieren of van planten waarmee de
mens iets te maken heeft gehad: botten van wilde dieren waarop is gejaagd, botten van
tamme dieren zoals koeien of schapen, schelpen die zijn verzameld of stuifmeel van
graan dat is gezaaid. Het kunnen zelfs ontastbare dingen zijn: verkleuringen in de grond
waar palen hebben gestaan of waar een sloot is gegraven. Maar ook daar zijn ooit
mensen aan te pas gekomen.
Er zijn veel oude materiële resten - gebouwen, kunstvoorwerpen, wegen, dijken - maar
het zijn lang niet allemaal archeologische vondsten. Archeologische objecten zijn al lang
geleden buiten gebruik geraakt. Meestal is er weinig meer van over en zijn ze in de loop
der tijd begraven geraakt onder een laag grond. Om te weten te komen waar ze ooit
voor hebben gediend en hoe oud ze zijn, moeten ze zorgvuldig worden opgegraven. Maar
archeologie is meer dan opgraven alleen.
- Pagina 4 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Net als op andere plekken in de wereld begonnen mensen in Nederland zich pas laat te
interesseren voor zaken die in de bodem begraven lagen en voor de oude beschavingen
die er vroeger waren geweest. In de zestiende en zeventiende eeuw werden al
verzamelingen aangelegd van Romeinse munten. Sommige mensen vormden ideeën over
de hunebedden en de grafheuvels die ze in het landschap zagen. De Drentse dominee
Picardt was zo iemand. Maar echte archeologen kon je ze nog niet noemen.
Pas in het begin van de negentiende eeuw werden de eerste serieuze opgravingen
uitgevoerd. Caspar Reuvens werd in 1818 de eerste 'officiële' Nederlandse archeoloog.
Na zijn dood werd er, vergeleken bij het buitenland, in Nederland niet heel veel aan
archeologie gedaan. Je kon geen Nederlandse archeologie studeren (wel archeologie van
Egypte, Griekenland en Rome) en er werd bijna niet opgegraven.
Caspar Reuvens (1793-1835)
predikant Johan Picardt
- Pagina 5 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Archeologen willen weten hoe mensen vroeger leefden en hoe hun maatschappij in
elkaar zat. Ze willen het liefst ook weten wat ze dachten. Als er behalve materiële
resten ook geschreven bronnen over zijn, is dat gemakkelijker dan als ze alleen maar
voorwerpen kunnen bestuderen.
Archeologen nemen aan dat achter iedere menselijke handeling een bepaalde bedoeling
steekt. Ze hopen dat die bedoeling zal blijken uit de dingen die ze vinden en
bestuderen. Daarbij gaan ze er van uit dat de mensen vroeger min of meer hetzelfde
dachten als mensen die tegenwoordig leven. Anders zouden ze helemaal niets kunnen
zeggen over hun vondsten en zou het vak geen zin hebben. Uiteindelijk wil de
archeoloog een verhaal kunnen vertellen over het leven van vroeger.
Maar de archeologen weten hoe moeilijk dat is. Er zijn maar heel weinig dingen van
vroeger overgebleven, en meestal zijn dat niet de belangrijkste dingen. Het meeste
ervan worden bij toeval ontdekt en we weten niet wat er verloren is gegaan en wat er
niet wordt gevonden. Het verhaal is dus nooit compleet.
Bovendien is het helemaal niet zeker of de mensen vroeger dachten zoals de mensen
van nu. Geschreven bronnen kunnen helpen, maar dan nog is het moeilijk na te gaan wat
de mensen dachten en voelden. Archeologen moeten dus met veel onzekerheden
rekening houden als ze hun verhaal schrijven. Toch vinden ze dat verhaal de moeite
waard - en de meeste mensen zijn het daarmee eens.
- Pagina 6 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Archeologen gebruiken tientallen gereedschappen. Helaas heb ik ze niet allemaal kunnen
vinden.

De graafmachine: wordt gebruikt om de bovenste laag grond te verwijderen.

De schop / schep: wordt gebruikt de laag waar bijna niets in zit te
verwijderen.

De troffel: wordt gebruikt om de vondstrijke grond voorzichtig weg te
scheppen.

Het kwastje: wordt natuurlijk gebruikt om stof en/of aarderesten weg te
vegen.

Hamer: wordt gebruikt om opstandige muurtjes weg te halen.

Centimeter: hiermee meten ze vondsten op.

Een lint: om de graafplek af te zetten.

Een microscoop: om alle details die je niet met het blote oog kunt zien te
bekijken.
Graafmachine
centimeter
troffel
schep
microscoop
- Pagina 7 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
hamer
Klassieke of mediterrane archeologie ontstond in de Renaissance ( Europese kunst- en
levensstijl in de 14e-16e eeuw ) en was toen niet meer dan de kunstgeschiedenis van de
Oudheid. In de 19de eeuw groeide deze studie uit tot een zelfstandige wetenschap, die
zich vooral bezighoudt met de cultuur van de Griekse en Romeinse wereld.
Prehistorische archeologie bestudeert de resten van menselijke samenlevingen
waarover geen schriftelijke bronnen bestaan. De prehistorische periode is niet voor
ieder gebied dezelfde: de eerste geschreven bronnen over Egypte dateren al uit 3000
voor Chr., maar over onze streken is pas in de 1ste eeuw voor Chr. iets opgeschreven.
Protohistorische archeologie richt zich op de overgang van de schriftloze Prehistorie
naar de historische periode. In Nederland zijn de Romeinse tijd (provinciaal-Romeinse
archeologie) en de Vroege Middeleeuwen (middeleeuwse archeologie) het werkterrein
van protohistorici.
Historische archeologie richt zich op de daaropvolgende periode waarbij zowel gebruik
wordt gemaakt van materiële als schriftelijke bronnen. Aspecten ( uitzichten in de
toekomst ) van de historische archeologie zijn bijvoorbeeld het onderzoek van
scheepswrakken (maritieme archeologie) en stadskernonderzoek.
Niet-westerse archeologie onderzoekt culturen van buiten Europa: het Nabije Oosten,
Egypte, het Verre Oosten en Indiaans Amerika.
Science-based archaeology is de verzamelnaam voor diverse specialisaties die
traditioneel als hulpwetenschappen van de archeologie werden beschouwd, maar
inmiddels zijn uitgegroeid tot zelfstandige onderzoeksrichtingen. Deze specialisaties zoals experimentele archeologie, geoarcheologie, materiaalstudies en
computertoepassingen - hebben met elkaar gemeen dat ze zich niet op een specifieke
periode of regio, maar op een bepaalde onderzoeksmethode richten.
- Pagina 8 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Ik vond het leuk om dit werkstuk te maken. Ik heb er ook weer wat bij geleerd.
Ik hoop dat je ook veel van mijn werkstuk hebt geleerd en dat je van mijn werkstuk
genoten hebt!!!
( p.s. Als je een keer in de Tramtunnel ‘de Grote markt‘ gaat kijken geef ik je 1 tip: kijk
naar beneden. Eén van de bijzondere plekken in de tunnel is de archeologische vloer! )
- Pagina 9 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte
Boeken uit de bibliotheek:
 Archeologie
Artikelen:
 De Tunnelkrant – Speciale editie van de Stadskrant ter
gelegenheid van de opening van “het Souterrain” 13
Oktober 2004
 Artikel Haagse Courant 12 November 2004 “Een
‘lijksilhouet’ en het graf van een krijger”
Internet:
 www.opgraven.nl
 www.archeos.nl
 www.archeologie.startkabel.nl
 www.denhaag.nl/smartsite.html?id=22389 (Den Haag
Historisch / Archeologie
Andere media:
 DVD Achter de scherven bij Archeologie.
Interview:
 Medewerker van de afdeling Archeologie van de Dienst
Stadsbeheer.
- Pagina 10 van 10 317504134
door
Juliette van der Smitte