Slide 1 - Pearson

Hoofdstuk 11
Vrijheid van vestiging
Artikel 49 garandeert de
vrijheid van vestiging:
1. Garantie dat iemand zich vrijelijk in een andere
lidstaat als zelfstandige mag vestigen.
(Artikel 49 eerste alinea, eerste zin)
2. Garantie dat zelfstandigen tevens agentschappen,
filialen en dochterondernemingen in andere lidstaten
mogen oprichten.
(Artikel 49, eerste alinea, tweede zin)
3. Het vrije vestigingsrecht geldt niet alleen voor
natuurlijke personen (zelfstandigen), maar ook voor
rechtspersonen (NV’s en BV’s).
(Artikel 49, tweede alinea)
Het verbod om het vrije
vestigingsrecht te hinderen
omvat:
I. Maatregelen met onderscheid.
Voorbeeld: Nederlandse maatregel die vrouwen uit Polen verbiedt
als zelfstandige prostituee in Nederland te werken.
II. Belemmeringen als gevolg van maatregelen zonder
onderscheid.
Voorbeeld: Belgisch verbod om als zelfstandige opticien
oogmetingen te verrichten. Deze maatregel verhindert dat een
zelfstandige opticien uit Frankrijk (die daar wel oogmetingen mag
verrichten) zich in België kan vestigen.
Wie moeten het vrije
vestigingsrecht te respecteren?
1. Lidstaten
De Nederlandse wet mag Poolse vrouwen niet verbieden
in Nederland als zelfstandige prostituee werkzaam te
zijn.
2. Particuliere organisaties en verenigingen
Een particuliere organisatie, zoals de Nederlandse orde
van advocaten, mag niet verbieden dat advocaten en
accountants binnen één kantoor samenwerken.
Wie ontlenen rechten aan het vrije
vestigingsrecht?
• Personen (natuurlijke personen en rechtspersonen),
afkomstig uit lidstaat A, die
• voor onbepaalde tijd door middel van een vaste
basis in lidstaat B
• in lidstaat B reële en daadwerkelijke activiteiten
uitoefenen.
Vestigingsrecht vereist een
vaste basis in een andere lidstaat
voor onbepaalde tijd
• Het vrije vestigingsrecht geldt niet voor tijdelijke
economische activiteiten in een andere lidstaat
(zonder daar een vaste basis te hebben).
• Zonder vaste basis in een andere lidstaat is sprake
van dienstverlening in een andere lidstaat (waarop
artikel 56 VWEU van toepassing is).
Wanneer is een activiteit
reëel en daadwerkelijk?
Activiteit die niet reëel en daadwerkelijk is:
Een Nederlander die zich in Zuid-Frankrijk vestigt als
kunstschilder, terwijl deze door een lichamelijk gebrek
slechts zes uur per week kan werken.
Activiteit die wel reëel en daadwerkelijk is:
Een Poolse vrouw die als zelfstandig werkende
prostituee in Nederland haar diensten verleent.
Welke rechten kunnen
worden ontleend aan de vrijheid
van vestiging?
Voor natuurlijke personen en rechtspersonen afkomstig uit
lidstaat A omvat het vrije vestigingsrecht het volgende:
• Het recht op verplaatsing van activiteiten naar lidstaat B
• Het recht om te beginnen met activiteiten als zelfstandige
in lidstaat B
• Het recht om grensoverschrijdende fusies tot stand te
brengen
• Het recht om in lidstaat B filialen, agentschappen en
dochterondernemingen op te zetten
Uitzonderingen op het vrije
vestigingsrecht:
• Artikel 52, lid 1, VWEU-excepties: uitzonderingen
gebaseerd op doelstellingen vermeld in het Verdrag
• Rule of reason-excepties: uitzonderingen
gebaseerd op doelstellingen erkend binnen de rule
of reason
Voorwaarden
Artikel 52, lid 1, VWEU-excepties
• De maatregel is gericht op een doelstelling vermeld
in artikel 52, lid 1, VWEU
• De maatregel leidt niet tot willekeurige discriminatie
• Er gaan geen economische motieven achter het
gestelde doel schuil
• Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het
gestelde doel
• De maatregel is geschikt voor het gestelde doel
• De maatregel is evenredig aan het gestelde doel
De maatregel is gericht is op een
doelstelling vermeld in artikel 52,
lid 1, VWEU:
Deze doelstellingen zijn:
• Openbare orde
• Openbare veiligheid
• Volksgezondheid
Exceptie mogelijk als de
maatregel geschikt is voor
het gestelde doel
De (beperkende) maatregel:
• Een Belgische wet die opticiens verbiedt oogmetingen
te verrichten
Doelstelling van de Belgische wet:
• Bescherming van de volksgezondheid
Is de Belgische wet geschikt voor het gestelde doel?
• Ja, wanneer alleen oogartsen, die over de juiste
apparatuur beschikken, oogmetingen mogen verrichten
wordt een hoog niveau van bescherming van de
volksgezondheid gegarandeerd.
Exceptie mogelijk als de
maatregel evenredig is aan het
gestelde doel
De (beperkende) maatregel:
• Een Belgische wet die opticiens verbiedt oogmetingen te verrichten
Doelstelling van de Belgische wet:
• Bescherming van de volksgezondheid
Is de Belgische wet evenredig aan het gestelde doel?
• Nee, er is een minder belemmerend alternatief. Om de
volksgezondheid te beschermen is het voldoende om te eisen dat
oogmetingen alleen mogen worden verricht door personen die over
de juiste diploma’s en apparatuur beschikken.
Voorwaarden voor rule of reasonexcepties:
• De maatregel is gericht is op een doelstelling
voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen
belang
• Er gaan geen economische motieven achter het
gestelde doel schuil
• Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het
gestelde doel
• De maatregel is geschikt voor het gestelde doel
• De maatregel is evenredig aan het gestelde doel
De maatregel is gericht is op
een doelstelling voortvloeiend
uit een dwingende reden van
algemeen belang
Zulke doelstellingen zijn bijvoorbeeld:
• Effectiviteit van fiscale controles
• Coherentie van fiscale systemen
• Bestrijding van fraude
• Bescherming van werknemers
• Bescherming van consumenten
• Stimuleren van sparen op middenlange en lange
termijn
Exceptie mogelijk als de
maatregel geschikt is voor het
gestelde doel
De (beperkende) maatregel:
• Een Franse maatregel, die de Spaanse Caixa-Bank verbiedt om
rentevergoeding op rekeningen-courant te verlenen.
Doelstelling van de Franse maatregel:
• Het doel van de Franse maatregel is bescherming van de
consument (als gevolg van het verbod van rentevergoeding zijn
een aantal bankdiensten gratis).
Is de Franse maatregel geschikt voor het gestelde doel?
• Dit doel wordt inderdaad bereikt. Dankzij het verbod van
rentevergoeding wordt voorkomen dat de consument kosten
moet betalen voor allerlei bankdiensten.
Exceptie mogelijk als de
maatregel evenredig is aan het
gestelde doel
De (beperkende) maatregel:
•Een Franse maatregel, die de Spaanse Caixa-Bank verbiedt om
rentevergoeding op rekeningen-courant te verlenen.
Doelstelling van de Franse maatregel:
• Het doel van de Franse maatregel is bescherming van de
consument.
Is de Franse maatregel evenredig aan het gestelde doel?
• Nee, er is een minder belemmerend alternatief. De wet kan
verplichten om de consument te laten kiezen tussen:
- een niet-rentedragende rekening-courant waarbij
basisbankdiensten gratis blijven, of
- een rentedragende rekening-courant, waarbij voor
diensten die niet onder de basisdiensten vallen, kosten in
rekening worden gebracht.
Directe werking
artikel 49 VWEU: