Hoofdstuk 13 Vrij kapitaalverkeer Artikel 63 VWEU garandeert het vrije kapitaalverkeer (inclusief het vrije betalingsverkeer): • Lid 1: ‘In het kader van de bepalingen van dit hoofdstuk zijn alle beperkingen van het kapitaalverkeer tussen lidstaten onderling en tussen lidstaten en derde landen verboden.’ • Lid 2: ‘In het kader van de bepalingen van dit hoofdstuk zijn alle beperkingen van het betalingsverkeer tussen lidstaten onderling en tussen lidstaten en derde landen verboden.’ Wat is kapitaalverkeer en wat is betalingsverkeer? Kapitaalverkeer: Financiële operaties die op belegging of investering van het betrokken bedrag zijn gericht Betalingsverkeer: Lopende betalingen, dat wil zeggen de overmaking van geld als tegenprestatie voor een bepaalde transactie (zoals de levering van goederen of diensten) Hierna zal onder kapitaalverkeer tevens betalingsverkeer worden begrepen Het verbod om het vrije kapitaalverkeer te hinderen omvat: I. Maatregelen met onderscheid Voorbeeld: Franse maatregel die een vergunning voorschrijft voor investeringen vanuit het buitenland II. Belemmeringen als gevolg van maatregelen zonder onderscheid Voorbeeld: Portugese wetgeving die – ook voor Portugezen – een vergunning voorschrijft voor het verkrijgen van een groot aandelenpakket in te privatiseren ondernemingen Wie moeten het vrije kapitaalverkeer te respecteren? 1. Lidstaten De Italiaanse wet mag niet in Duitsland gevestigde personen verbieden investeringen in Italië te doen 2. Particuliere organisaties en verenigingen Een organisatie van banken mag geen regels opstellen die voor klanten afschrikwekkend zijn om in andere lidstaten investeringen te doen Wie ontlenen rechten aan het vrije kapitaalverkeer? • Personen (natuurlijke personen en rechtspersonen), afkomstig uit lidstaat A, die • willen investeren en/of betalen in een ander land (ook wanneer dat land geen lidstaat is). Welke rechten biedt het vrije kapitaalverkeer? • Het recht om betalingen te ontvangen (en te doen) in verband met (ver)koop van goederen en/of diensten • Het recht investeringen te doen, zoals: investeringen die ten doel hebben een vestiging in een andere lidstaat mogelijk te maken investeringen die belegging ten doel hebben door middel van aankoop van aandelen, obligaties of onroerend goed Uitzonderingen op het vrije kapitaalverkeer: • Artikel 65, lid 1, VWEU-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen vermeld in het Verdrag • Rule of reason-excepties: uitzonderingen gebaseerd op doelstellingen erkend binnen de rule of reason Voorwaarden Artikel 65, lid 1 VWEU-excepties •De maatregel is gericht op een doelstelling vermeld in artikel 65, lid 1, VWEU • De maatregel leidt niet tot willekeurige discriminatie • Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil • Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel • De maatregel is geschikt voor het gestelde doel • De maatregel is evenredig aan het gestelde doel De maatregel is gericht is op een doelstelling vermeld in artikel 65, lid 1, VWEU: Deze doelstellingen zijn: • Bestrijding van illegale activiteiten • Bestrijding van witwassen van geld • Bestrijding van handel in verdovende middelen • Bestrijding van terrorisme • Openbare orde • Openbare veiligheid Exceptie mogelijk als er geen economische motieven achter het gestelde doel schuilgaan De (beperkende) maatregel: • De Portugese wet vereist een vergunning voor het verkrijgen van een groot aandelenpakket in ondernemingen die geprivatiseerd worden Doelstelling van de Portugese maatregel: versterking van de mededingingsstructuur van de betrokken markt modernisering en versterking van de doeltreffendheid van de productiemiddelen Gaan er economische motieven schuil achter het gestelde doel? • Ja, de doelstellingen betreffen vooral economische belangen Voorwaarden voor rule of reasonexcepties: • De maatregel is gericht is op een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang • Er gaan geen economische motieven achter het gestelde doel schuil • Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het gestelde doel • De maatregel is geschikt voor het gestelde doel • De maatregel is evenredig aan het gestelde doel De maatregel is gericht is op een doelstelling voortvloeiend uit een dwingende reden van algemeen belang: Zulke doelstellingen zijn bijvoorbeeld: • Waarborgen van pluriforme en niet-commerciële televisieprogramma’s • Beschermen van zekerheid en doorzichtigheid van hypotheken • Handhaven van eisen van ruimtelijke ordening (bijvoorbeeld gericht op het handhaven van een permanente bevolking in een regio) • Beschermen van kleinschalige landbouwbedrijven Exceptie mogelijk als de maatregel evenredig is aan het gestelde doel De (beperkende) maatregel: • In Oostenrijk is in bepaalde regio’s een vergunning vereist om eigenaar te kunnen worden van een bouwterrein Doelstelling van de Oostenrijkse maatregel: • Permanente bewoning in de betreffende regio’s te stimuleren Is de Nederlandse maatregel evenredig aan het gestelde doel? • Nee, het gestelde doel kan worden bereikt door kopers te laten verklaren dat zij de woning niet als tweede woning zullen gebruiken. Naleving van de verklaring kan worden afgedwongen via een verbod om een tweede woning te hebben.