Slide 1 - Pearson

Hoofdstuk 9
Vrij verkeer van goederen:
non-tarifaire belemmeringen
Artikel 34 VWEU verbiedt:
• Kwantitatieve invoerbeperkingen tussen lidstaten
• Alle maatregelen van gelijke werking
Kwantitatieve invoerbeperkingen
tussen lidstaten:
• Invoerquota’s
• Een Zweeds verbod aan particulieren om alcohol
in andere EU-landen te bestellen
Alle maatregelen van gelijke
werking (I):
Maatregelen die van toepassing zijn op de import
uit andere lidstaten, zonder van toepassing te zijn
op binnenlandse producten (dus: productnormen
met onderscheid).
Voorbeeld:
Franse kwaliteitsnorm voor kaas die uitsluitend voor
ingevoerde kaas geldt.
Alle maatregelen van gelijke
werking (II):
Handelsbelemmerende maatregelen die van
toepassing zijn op zowel geïmporteerde producten
als op binnenlandse producten (dus:
discriminerende productnormen zonder
onderscheid).
Voorbeeld:
Franse kwaliteitsnorm voor kaas die niet alleen
geldt voor ingevoerde kaas, maar ook voor Franse
kaas. Deze kwaliteitsnorm is handelsbelemmerend
als alleen Franse kaas gemakkelijk aan de norm
kan voldoen.
Een handelsbelemmerende
maatregel zonder onderscheid
in de Cassis de Dijon-zaak, 120/78:
• In Duitsland mochten vruchtenlikeuren slechts worden verhandeld
wanneer het alcoholpercentage ten minste 25% bedroeg.
• Een in Frankrijk geproduceerde vruchtenlikeur, genaamd ‘Cassis
de Dijon’, kon daarom niet in Duitsland op de markt worden
gebracht. Dit product – dat voldoet aan de Franse wet – heeft een
alcoholgehalte tussen de 15 en 20%.
• De Duitse productnorm is zonder onderscheid van toepassing op
zowel binnenlandse als ingevoerde vruchtenlikeuren, maar is
discriminerend ten opzichte van het Franse product.
Beperkingen van
verkoopmodaliteiten zijn
toegestaan, op voorwaarde dat:
• Zij ‘zonder onderscheid’ worden toegepast
• Zij dezelfde gevolgen hebben voor zowel
geïmporteerde als binnenlandse producten
Aan deze voorwaarden voldoet:
• Een verbod tot verkoop op bepaalde uren of
dagen
• Een verbod tot verkoop van alcoholische
dranken zonder vergunning
Aan deze voorwaarden voldoet
niet:
• Een verbod van reclame voor alcoholische
dranken
Uitzonderingen op het
verbod in artikel 34 VWEU:
• Artikel 36 VWEU-excepties: uitzonderingen
gebaseerd op doelstellingen vermeld in het
Verdrag
• Rule of reason-excepties: uitzonderingen
gebaseerd op doelstellingen erkend binnen de
rule of reason
Deze uitzonderingen gelden alleen wanneer aan een
aantal voorwaarden voldaan is.
Voorwaarden voor artikel 36
VWEU-excepties:
•De maatregel is gericht op een doelstelling vermeld
in artikel 36 VWEU
• De maatregel leidt niet tot willekeurige discriminatie
• Er gaan geen economische motieven achter het
gestelde doel schuil
• Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het
gestelde doel
• De maatregel is geschikt voor het gestelde doel
• De maatregel is evenredig aan het gestelde doel
De maatregel is gericht is op
een doelstelling vermeld in
artikel 36 VWEU:
Deze doelstellingen zijn:
• Openbare zedelijkheid
• Openbare orde
• Openbare veiligheid
• Gezondheid en leven van personen, dieren of
planten
• Nationaal artistiek, historisch en archeologische
bezit
• Industrieel en commercieel eigendom
Geen exceptie bij willekeurige
discriminatie of een verkapte
beperking van de handel tussen
de lidstaten:
Dit is willekeurige discriminatie:
• Reclame voor bepaalde Franse alcoholische
dranken was toegestaan
• Reclame voor vergelijkbare producten, afkomstig uit
andere lidstaten, was beperkt of volledig verboden
Overige voorwaarden voor
artikel 36 VWEU-excepties:
• Er gaan geen economische motieven achter het
gestelde doel schuil
• Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het
gestelde doel
• De maatregel is geschikt voor het gestelde doel
• De maatregel is evenredig aan het gestelde doel
Deze voorwaarden gelden ook voor de rule of reasonexcepties. Zij zullen daarom, na bespreking van deze
excepties, worden toegelicht.
Kenmerken rule of reasonexcepties:
• Worden door het Hof gebaseerd op de redelijkheid
(omdat het verbod van artikel 34 VWEU ook geldt voor
discriminerende maatregelen zonder onderscheid)
• Gelden alleen voor maatregelen zonder onderscheid
Voorwaarden voor rule of reasonexcepties:
•
•
•
•
•
De maatregel is gericht is op een doelstelling
voortvloeiend uit een dwingende reden van
algemeen belang
Er gaan geen economische motieven achter het
gestelde doel schuil
Er bestaat geen (volledige) harmonisatie inzake het
gestelde doel
De maatregel is geschikt voor het gestelde doel
De maatregel is evenredig aan het gestelde doel
De maatregel is gericht is op
een doelstelling voortvloeiend
uit een dwingende reden van
algemeen belang
Zulke doelstellingen zijn bijvoorbeeld:
• Doeltreffendheid van fiscale controles
• Eerlijkheid van handelstransacties (‘fair trading’)
• Bescherming van consumenten
• Bescherming tegen reclame
• Bescherming van cultuur
• Bescherming van het milieu
Excepties mogelijk als er geen
economische motieven achter het
gestelde doel schuilgaan
•Een handelsbelemmerende maatregel van lidstaat A, die
(mede) ten doel heeft om de economie van lidstaat A te
stimuleren, voldoet niet aan deze voorwaarde.
•Een Nederlandse kwaliteitsnorm voor kaas, waarvan het
doel is om Nederlandse producenten tegen concurrentie
te beschermen, heeft economische motieven.
Excepties mogelijk als er
geen (volledige) harmonisatie
bestaat inzake het gestelde doel:
Stel een EU-richtlijn harmoniseert het alcoholpercentage van
vruchtenlikeuren door te bepalen dat een vruchtenlikeur
minimaal 15% alcohol dient te bevatten.
Gevolg van deze harmonisatie is dat:
• Artikel 34 VWEU overbodig geworden is (nationale
maatregelen inzake het minimum alcoholpercentage
moeten voldoen aan de richtlijn die geen hoger of lager
minimumpercentage toestaat).
• Uitzonderingen op artikel 34 VWEU niet meer nodig zijn.
Excepties mogelijk als de
maatregel geschikt is voor het
gestelde doel (I)
Duitse regering (in de Cassis de Dijon-zaak): De maatregel is geschikt
voor bescherming volksgezondheid, want:
• De verkoop van gedistilleerd met een laag alcoholpercentage
wordt beperkt.
• Producten, zoals Cassis de Dijon, werken de gewenning aan
alcohol meer in de hand dan gedistilleerd met een hoger
alcoholpercentage.
Hof van Justitie: Maatregel is ongeschikt voor bescherming
volksgezondheid, want:
• De consument kan op de Duitse markt een groot assortiment zwak
of matig alcoholhoudende kopen.
• Dranken met een hoog alcoholpercentage – die volop te koop
zijn – worden vaak verdund met frisdranken.
Excepties mogelijk als de
maatregel geschikt is voor het
gestelde doel (II)
Duitse regering (in de Cassis de Dijon-zaak): De maatregel is
geschikt voor bescherming van de consument tegen
verwarring.
Hof van Justitie: De maatregel is inderdaad geschikt voor het
gestelde doel. Door in Duitse winkels geen Cassis de Dijon te
verkopen, kan de consument nooit in verwarring raken over het
alcoholpercentage van de aangeboden vruchtenlikeuren.
Excepties mogelijk als de
maatregel evenredig is aan het
gestelde doel
Duitse regering (in de Cassis de Dijon-zaak): er bestaat geen
minder invoerbelemmerend alternatief om de gewenste
bescherming van de consument te bereiken.
Hof van Justitie: er bestaat wel een minder invoerbelemmerend
alternatief om het gestelde doel te bereiken: verwarring van de
Duitse consument kan worden voorkomen via een (verplicht
gesteld) etiket.