Les 7 Descartes, objectief, voor iedereen. Reclamespotjes zijn ook

Les 7
Descartes, objectief, voor iedereen. Reclamespotjes zijn ook zo, objectief en wetenschappelijk. De
wereld als geheel is geen totaal illusie. Hetgene zich laat vatten is het mathematische. Descartes was
een wetenschap. Wij hebben het over filosofie als reflectie over kennis. Hij denkt rationeel na en
zoekt een manier om de statuut van kennis te bepalen. Hierop gaat hij verdere wetenschap bouwen.
Hij is een rationalist. Een manier van reflecteren gebaseerd op het denken zelf, die zich puur bedient
van de eigen aard, van de eigen middelen van het denken zelf. Hij werkt met begrippen als
oneindigheid, causaliteit, het zijn de bouwstenen van het denken. Puur door te denken met
concepten kan hij daar bepaalde stellingen uit afleiden, zo maakt hij zijn bewijs. Rationalistisch:
uitsluitende werken met begrippen van het denken zelf.
De mathematische beginselen van de natuurfilosofie. Newton. Wetenschap heette toen
natuurfilosofie. Het was een vorm van filosofie. De rationalist blijft binnen. Die werkt uitsluitend met
concepten. Terwijl de nieuwe wetenschap werkelijk buiten treed. Newton doet testen en leid dingen
af. Observatie is het moment van de ervaring. Men gaat meerdere keren observeren en de regelmaat
zoeken. Op die manier komt men op een natuurwet. Nu kan men voorspellen wat er volgende keer
gaat gebeuren. Wie kan voorspellen wat er gaat gebeuren in de natuur kan claimen dat hij de natuur
snapt. Superieure vorm van weten. Empirisch onderzoek is begrijpen en ingrijpen. Manipulatie van
de natuur. De combinatie van deze twee vormt de wetenschap.
Newton zijn succesverhaal heeft een weerslag op de filosofie. Hij komt uit Engeland. Daar zit een
aantal filosofen die zien dat Newton zijn manier van onderzoek doen volledig nieuw is, maar zeer
succesvol opdat men de oude filosofie niet meer nodig zou hebben. Die Britse filosofen zeggen, het
succes dwingt ons af te stappen van de manier hoe we vroeger aan filosofie deden (Rationalisme) en
we moeten erkennen dat alle kennis begint bij ervaring. Descartes zijn filosofische analyse van hoe
kennis ontstaat is verouderd, want de Newtoniaanse natuurwetenschap toont dat de kennis begint
bij ervaring. Newton doet empirische wetenschap, het is natuurkunde, geen filosofie! De rationalist
versus de empirist.
Empirist: kennis begint altijd van zintuiglijke indrukken. De geest van een pasgeboren mens is een
blanco blad. Hoe zit de wereld in elkaar?
Rationalist: hoe ontstaat kennis? De vraag van de filosoof gaat over kennis zelf
Empirisme. Waar komt kennis vandaan? Het begint bij een pasgeboren baby. In de beginne zijn er
alleen zintuiglijke indrukken. De boorling wordt geprikkeld. Een cluster van bepaalde zintuiglijke
indrukken geven wij een naam, vb citroen. Het zou perfect kunnen dat geuren kleuren smaken
allemaal verspreid waren: je tomaat smaakt soms naar citroen, dan weer naar peterselie, volledig
willekeurig. Je kan twee groepen van indrukken gaan combineren en zo ontstaat kennis. Indruk
kuiken en agressief: dit kuiken is agressief. Van dingen zoals ik, substantie, God, … daarvan heb je
helemaal geen indrukken! Net die woorden zijn de hoekstenen waar iemand als Descartes gans zijn
wereld opbouwt. Niemand heeft ooit substantie gezien geproefd geroken. In de geschiedenis zijn we
altijd geneigd om dingen eigenschappen te geven. Naar wat verwijst ‘ik’ juist? Het is een leeg woord
dat we als psychologische reflex zijn beginnen gebruiken. Je noemt jezelf ik. Dit verwijst naar een
individualiteit, er zijn geen twee ‘ikken’.
Natuurkunde, analyseren van verbanden. Oorzaak en gevolg. 2 biljartballen rollen tegen elkaar, wat
ervaar je? Je ziet de bollen bewegen, botsen met een geluid en dan een bal wegrollen van de botsing.
Die indrukken zijn het enige wat te observeren valt.
__________________ _
Alle kennis begint met ervaring. Als je dat radicaal doordenkt, al wat Newton zegt is ook gwn
constructie in de hoofd van een mens. Alle dagdagelijkse dingen komen voort uit de menselijke
geest. Aangezien de wetten zijn opgesteld in het hoofd van een mens is er geen garantie dat ze juist
zijn. Het enige wat we weten zijn de zintuiglijke indrukken, al de rest is constructie.