Hart en/ of ziel?

Werkelijkheid en fictie in de relatie tussen volksziekten nummer 1 en 2 -
hart-en vaatziekten en depressie
(Ergofocus.nl)
De relatie tussen het hart en de ziel bij de mens
Een hartaandoening  kan gezien worden als de
voorbode van een nakende dood  ‘zin in het leven’
kwijt, moe,…  depressie
of net andersom:
Een ongezonde leefstijl die een hartinfarct veroorzaakt.
(nl.dreamstime.com)
(seniorennet.be)
Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
• Hart- en vaatziekten en depressie zijn wereldwijd de
volksziekten nummer 1 en 2 met de meeste ziektelast:
De tien ziekten met wereldwijd de meeste ziektelast in 2020
Ziekte
DALY’s
%
1 Ischemische hartziekte
82,3
5,9
2 Depressie
78,7
5,7
3 Verkeersongevallen
71,2
5,1
4 Cerebrovasculaire ziekte
61,4
4,4
5 Chronische obstructie longziekte
57,6
4,2
6 Luchtweginfecties
42,7
3,1
7 Oorlogsverwondingen
41,3
3,0
8 Diarree
37,1
2,7
9 HIV
36,3
2,6
(Murray & Lopez, 1997)
Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
• De nr. 1, hart- en vaatziekte doodt rechtstreeks
en
• De nr. 2, depressie verslecht de levenskwaliteit.

Ze komen dus beiden erg vaak voor én ze komen vaak
samen voor.
Depressie en hart- en vaatziekten in de wetenschap
•
Depressie  4 x meer kans op overlijden met cardiovasculaire oorzaak.
•
Hart- en vaatziekten  verhoogde kans op depressie.

Bevestigd door verschillende studies samengevat in een meta-analyse.

Depressie na hartinfarct verhoogt de kans op overlijden of op een nieuw infarct met 100 tot 150%.

Dit suggereert dat als depressie effectief wordt behandeld, er infarcten kunnen voorkomen worden.

Dus levens redden?
(medischcontact.artsennet.nl)
Werkelijkheid of fictie?
 De MIND-IT studie: een nationaal onderzoek in Nederland
naar de behandeling van depressie na een hartinfarct.

1) Het behandelen van mensen met een depressie,
overwegend met antidepressiva,
heeft geen enkel effect op de prognose van het hart.
2) Hetzelfde resultaat werd gevonden in de ENRICHD studie
bij mensen die met cognitieve gedragstherapie
werden behandeld.
Werkelijkheid of fictie?
Is depressie dan wel een risicofactor voor hart- en vaatziekten ???

Is er een vertekening van de MIND-IT resultaten door een derde factor = confounding:
- observationeel onderzoek toont wel associatie
- interventieonderzoek toont geen associatie

Hoe minder er -na een hartaanval- overblijft van de hartspier, des te meer vermoeidheid optreedt, hoe > de kans op
depressie.
= marker (variabele die een probleem markeert maar geen causale rol speelt)

Vooral de incidente depressies (= depressies van mensen die voor hun hartinfarct nooit depressief zijn geweest)
verslechteren de hartprognoses.

Vooral de somatische symptomen van depressie, die dicht bij het functioneren van het hart liggen, zoals vermoeidheid,
zijn wél voorspellend voor de prognose van hart- en vaatziekten.
De cognitieve symptomen zoals schuld, schaamte, verdriet zijn niet voorspellend.

En net deze incidente depressieve episodes reageren niet op antidepressiva en psychotherapie en
de somatische symptomen van depressie reageren niet op antidepressiva.
Er is dus een atypische vorm van depressie die zich het eerst voordoet na een hartinfarct, die niet
reageert op reguliere depressiebehandelingen en waar men snel aan overlijdt
Dus het behandelen van de post-infarct depressie met de middelen die we nu hebben leidt niet tot een
betere prognose van het hart
Een belangrijk probleem: de psychiatrische
diagnostiek zelf
• Geen tastbare bewijzen (zoals een röntgenfoto) om psychische
stoornissen vast te stellen.
• Het aantal psychiatrische diagnoses is sinds 1952 drastisch
gestegen zonder theoretische onderbouwing.
• De diagnose depressie is aan inflatie onderhevig.
• Is het niet normaal dat iemand moe is na een hartinfarct, geen zin
in seks heeft en aan de dood denkt? De diagnose depressie mag
toch geen simpele optelling zijn van symptomen? Dit gebeurt nu
wel.
Gevolg: geweldige overschatting van de prevalentie depressie &
het verdwijnen van de relatie tussen diagnostiek en
effectieve behandeling.
we hebben toch antidepressiva? Ja, maar…
1.
De grootste subsidiegever van onderzoek naar de werking & effectiviteit van
antidepressiva voor depressie was de afgelopen decennia niet de staat maar de
farmaceutische industrie zelf.
 Dus geen onafhankelijk onderzoek
2.
Een belangrijk gedeelte van de medische literatuur, o.a. artikels over een bepaald merk
antidepressivum, zijn geschreven door anonieme werknemers van farmaceuticabedrijven.
Achteraf worden er dan ‘geleende’ namen van prominente wetenschappers op geplakt.
Dit fenomeen noemt ‘ghost writting’ en ‘ghostmanagement’.
 Opnieuw geen onafhankelijk onderzoek
3.
Recent onderzoek naar de werking van antidepressiva toont aan dat de effecten van
antidepressiva jarenlang zijn overschat.
4.
80% van de voorschriften van antidepressiva zijn niet voorgeschreven door een
psychiater maar door de huisarts.
5.
Antidepressiva kunnen wel een beetje helpen maar enkel voor een fractie van de
mensen die het voorgeschreven krijgen,
die met de meest ernstige vormen van depressie.
(partyflock.nl)
Nog een rede waarom het lijkt dat depressie een
risicofactor is voor de hartprognose zonder dat
we effecten van interventie vinden:
wetenschappelijke visexpedities
• Als je blijft vissen naar de resultaten die je zelf wil vinden
zal je uiteindelijk wel iets vinden: het is dus gevaarlijk om te
veel te leunen op hypothesevormend onderzoek.
• De sterkste bewijskracht ligt in gerandomiseerde
interventiestudies.
(kinderenonline.be)
Alles samengevat: er is een grote noodzaak naar
onafhankelijk kwalitatief hoogstaand interventieonderzoek
naar farmacologische en niet-farmacologische
behandelvormen van depressie zodat de diagnostiek
aangescherpt kan worden of we komen geen steek verder.
hoe krijgen we de puzzelstukjes weer bij elkaar?
Waar zou de behandeling van depressie bij mensen
met hart- en vaatziekten dan wel uit moeten
bestaan?
• ‘een ongezonde geest in een ongezond lichaam’:
stimuleer de patiënt om aan lichaamsbeweging te
doen: volgens vele studies veelbelovend tegen depressie
én goed voor het hart natuurlijk.
• Cardiologen en hulpverleners moet weten dat
depressieve patiënten zich vaker uit de zorg trekken en
zo dus vaker levensreddende operaties zoals dotteren
en kransslagomleidingen, missen. Cardiologen moeten
proberen dit te voorkomen. Hier ligt ook een
belangrijke rol weggelegd voor de psycholoog en de
psychiater.
Wetenschap gaat om inspiratie
• Het MIND-MAPS project: gegevens van onderzoekers
in Europa en Amerika combineren tot één enkele
database om zo het onderzoeksniveau op een hoger
plan te brengen
hypothesegestuurd en met
behulp van interventiestudies waar mogelijk.
• Wetenschap gaat om inspiratie, niet om geld of macht,
niet om belangen maar om ideeën, om vernieuwing en
om lef. En kritisch te blijven stilstaan bij de ideeën van
anderen en die van mijzelf.
• Dit zal leiden tot een beter begrip van de interactie
tussen lichaam en geest.
BRONNEN
Bron artikel:
Jonge, P. de (2009). Hart en/of ziel? Werkelijkheid en fictie in de relatie tussen volksziekten
nummer 1 en 2 – hart- en vaatziekten en depressie. Psychologie en Gezondheid, 1, 15-24.
Bronnen van de afbeeldingen:
http://nl.dreamstime.com/royalty-vrije-stock-foto-s-ongezonde-levensstijl-image22249668
http://www.ergofocus.nl/blog/2011/09/14/hartcoherentie/#more-137
http://www.kinderenonline.be/kleurplaat.php?id=124&cID=25&scID=36&sscID=133
http://medischcontact.artsennet.nl/archief-6/tijdschriftartikel/78479/tijdig-behandelenhartaanval-redt-levens.htm
http://partyflock.nl/topic/1025588:Antidepressiva_heeft_negatieve_invloed_op_rijgedrag
http://www.umcutrecht.nl/subsite/Steunhart/Theoriesteunhart/Hartfalen.htm