2. Globalisering Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 1 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 2 2.1 Soorten landen economische kenmerken • Noord-Zuid tegenstelling = rijk-arm tegenstelling gemeten in bnp • nadelen van werken met bnp - soms grote verschillen binnen een land - grote verschillen tussen groepen mensen - zegt niets over koopkracht (b.v. zelfvoorziening) Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 3 oorzaken armoede • regering functioneert slecht • (burger)oorlog • buitenlandse bedrijven worden tegengewerkt • slechte infrastructuur • weinig delfstoffen • slecht klimaat • mensen gebruiken de natuur verkeerd • gering opleidingsniveau (veel analfabeten) • lage opbrengst landbouwgrond Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 4 beroepskenmerken arme landen • grote primaire secor • kleine secundaire sector • grote tertaire sector vooral door de informele sector (=vluchtsector) Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 5 centrum-periferie centrumlanden: • veel industrie • hoofdkantoren van bedrijven • beslissingscentra • hoge lonen • veel werk perifere landen: • uitvoer van onbewerkte grondstoffen • uitvoer van onbewerkte landbouwproducten • invoer van dure eindproducten • ongunstige ruilvoet, • ruilvoetverslechtering • grote schulden Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 6 semi-periferie • landen die zich enigszins ontwikkelen • in deze landen veel zelfvoorzienende landbouw • ook bedrijven die internationaal werken • er is vaak een dualistische economie Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 7 Soorten landen: bevolkingskenmerken Tussen landen zijn grote verschillen in: • bevolkingsdichtheid • bevolkingsspreiding (deze verschillen worden groter bij inzoomen) • urbanisatiegraad • urbanisatietempo Deze verschillen hebben te maken met • werkgelegenheid • welvaart • klimaat Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 8 demografische transitie 1e fase: 2e fase: 3e fase hoog geboortecijfer hoog sterftecijfer vooral in minder ontwikkelde gebieden hoge groene druk sterftecijfer daalt eerst daarna daling geboortecijfer laag geboortecijfer laag sterftecijfer transitie is voltooid. later stijging sterftecijfer vergrijzing hoge grijze druk Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 9 mondiale migratiestromen push- en pullfactoren: werk (welvaart) en veiligheid. • Uit Latijns-Amerika naar de VS door immigratiebeperkingen: veel illegalen • Uit Middellandse Zeelanden naar West-Europa veel gastarbeiders. • Uit oorlogslanden veel asielzoekers • Uit Midden- en Oost-Europa naar het westen: veel politieke en economische vluchtelingen • Uit voormalige koloniën • Uit Zuid-Azië naar gebieden met werk. ook braindrain Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 10 Soorten landen: cultuurgebieden • europeanisering - groot in vestigingskoloniën - minder in exploitatiekoloniën (b.v. plantages) - afname door dekolonisatie. • West-Europa nu: - multicultureel. - transnationale identiteit • Na 1945 culturele overheersing door VS en Sowjetnunie, later alleen door de VS: - amerikanisering - engels werd de lingua franca Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 11 De armste landen van Afrika Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 12 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 13 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 14 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 15 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 16 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 17 Terra Tweede Fase havo © Wolters-Noordhoff bv 18