3. De aarde als natuurlijk systeem

3.4 Systeem aarde
het natuurlijk systeem bestaat o.a. uit
• biosfeer → leven op aarde
• hydrosfeer → water op aarde
• cryosfeer → bevroren gebieden
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
1
koolstofkringloop
• veel koolstof in de atmosfeer komt als gas uit
vulkanen (CO2)
• koolstof wordt opgeslagen in planten en dieren
- fossiele brandstoffen
• hoeveelheid CO2 daalt
- opname in water
- opname door planten
- chemische verwering
hoeveelheid CO2 neemt toe door
- verbranding
- verteren dode planten
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
2
steenkool
• Carboon → Europa lag in de tropen
- tropische begroeiing
- veel planten kwamen na afsterven in een
zuurstofarm milieu
- ontstaan steenkool
• sinds Industriële Revolutie: veel steenkool verbrand
- meer CO2 in atmosfeer
- broeikaseffect wordt versterkt
• dit heeft gevolgen voor de waterkringloop
en de gesteentekringloop
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
3
andere kringlopen
• waterkringloop = hydrologische kringloop
vorm →
waterdamp, water,ijs
processen o.a. → sublimatie, transpiratie
• gesteentekringloop
- stollingsgesteente
- sedimentgesteente
- metamrofgesteente
• de kringlopen functioneren door aardwarmte
en/of zonne-energie
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
4
alle kringlopen beïnvloeden elkaar
• voorbeeld: klimaatverandering werkt door in
atmosfeer, biosfeer, cryosfeer, hydrosfeer, lithosfeer
• door opwarming:
- stijging zeeniveau
- stroomsnelheid rivieren daalt
- sedimentatie neemt toe
- andere planten en dieren
• Holoceen → huidige warme tijd
- interglaciaal
- tussen twee glacialen in
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
5
De koolstofkringloop
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
6
koolstof komt overal voor
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
7
de kringloop van het water
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
8
de kringloop van gesteente
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
9
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
10
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
11
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
12
Terra Tweede Fase vwo
© Wolters-Noordhoff bv
13