PowerPoint-presentatie

LVB en verslaving
De verslavingszorg aan zet
No conflict of interest
Belangen…
(potentiële) belangenverstrengeling
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
 Sponsoring of onderzoeksgeld
 Andere relatie, namelijk …
Geen
Geen
Overzicht
• LVB en verslaving
• Casefinding
• LVB specifieke verslavingszorg
– Aanpassingen…
– Intake
– Behandeling
Take home messages
• In de behandeling van LVB en verslaving is
Nederland wereldwijd koploper
• Er zijn methodieken beschikbaar, maar nog
onvoldoende gebruikt
• Ketenzorgpartners hebben een gezamenlijke
verantwoordelijkheid hierin verandering te
brengen
Wat is LVB?
Verstandelijke beperking / Intellectual Disability*
– Significante cognitieve beperking
– Problemen in adaptief vermogen
– Vóór 18e ontstaan
*American Association of Intellectual Disability (AAID)
Wat is LVB?
50 – 70
70 – 85
85 -115
115 -130
130 +
LVB
Zwakbegaafd
Normaal begaafd
Begaafd
Hoogbegaafd
Wat is verslaving?
Stoornis in het gebruik van een middel*
• Verminderde controle over gebruik (4 criteria)
• Sociale problemen door gebruik (3 criteria)
• Riskant gebruik (2 criteria)
• Tolerantie en onthouding (2 criteria)
Mild: voldoet aan 2-3 criteria
Matig: voldoet aan 4-5 criteria
Ernstig: voldoet aan 6 of meer criteria
* DSM5
Casefinding
Vraag aan collegae verslavingszorg
• Het % LVB in mijn praktijk is ongeveer…
Casefinding - Erik
• Erik, 28 jaar, polygebruiker
• 14 jaar verslavingszorg
• ADHD?
• Klein van stuk…
• Aangeboren afwijkingen
• IQ 53…
Verslaving
Casefinding Tactus
• Oriënterend onderzoek (Tactus)
– Enquete onder personeel: 7% vd patiënten
– Onderzoek in kliniek: 30-50% vd patiënten
– Onderzoek ambulant: loopt
Tips Casefinding Verslavingszorg
Achtergrond & Capaciteiten
• Opleidingsnivo / begeleidende instanties etc
• Functioneel analfabetisme / Paniek bij papierzaken
• Sommetjes / Spreekwoorden
Proces
• Onrust/ongemak bij moeilijke vragen
• ‘Ongemotiveerde’ opstelling
Valkuilen
• Goede babbel, gebruik moeilijke woorden
• Afgeronde schoolopleiding
• Normaal uiterlijk & Sociale inpassing
Casefinding in LVB zorg
Vraag aan collegae LVB zorg
• Het % problematisch gebruikers in mijn
praktijk is ongeveer…
Casefinding in LVB zorg
Casefinding in LVB zorg
• Polarisatie: Risicogroep of niet?
– Veel geheelonthouders
– Veel problematisch gebruik
• Nederlands onderzoek:
– Alle soorten middelen, alle ernstscores
– Alcohol minder, cannabis meer dan algemene
bevolking, overige drugs gelijk
– Relatief veel problematisch gebruik
Tips casefinding LVB zorg
• Gebruik standaard screening
• Screen alle cliënten
• Evalueer periodiek:
Maak gebruik bespreekbaar
LVB specifieke verslavingszorg?
Mensen met een LVB hebben een verhoogd risico
op onder meer
• Sociale problemen
• Lichamelijke problemen
• Psychische en psychiatrische problemen
• Verslavingsproblemen
En….
• Slechte toegang tot hulpverlening
LVB specifieke verslavingszorg?
Waarom eigenlijk?
• Samenwerking met LVB ketenpartners
• Aanpassing bejegening
• Aanpassing inhoud
• Aanpassing methodieken
Verslavingszorg - LVG-zorg
Attitude tav middelen
• Keuzes cliënt
• Gericht op afweging
Attitude tav middelen
• Huisregels
• Bescherming andere cliënten
• Moreel standpunt
Werkwijze
• Eigen hulpvraag &
verantwoordelijkheid
• Verbaal ingesteld
• Groepsgericht
Werkwijze
• Zorgindicaties
• Bescherming
• Overnemen verantwoordelijkheid
Toegankelijkheid / verwachting
• Eigen hulpvraag nodig
• Neiging tot terugverwijzen
Toegankelijkheid / verwachting
• Bemoeiend
• Verwacht actief ingrijpen
verslavingszorg
LVB specifieke zorg? - Pietje
• Pietje, 24 jaar
• (her) Aangemeld bij de verslavingszorg
Aanpassen - Bejegening
• Behandelaar past zich aan
– Rustig aan, investeer in contact
– Houd het zo concreet mogelijk
– Ondersteunend + Meer directief
• Check & dubbelcheck
– Open, belangstellende vragen
– Gebruik controlevragen
• Respectvolle samenwerking
– Praat met, niet over cliënt
– Jip & Janneke taal ≠ Kinderlijk toontje
• Betrek systeem
Aanpassen - Inhoud
• Verslavingsbehandeling
– Plaatjes, voorwerpen ter
ondersteuning
– Rollenspelen
– Stap voor stap scenario’s
– Houd rekening met gebrek aan
generalisatie
• In alles: Systeem gericht werken
Aanpassen - Planning
• Goede basis
– Rustige werkplek, aangepaste tijd
• Aangepast aan draagkracht
– Minder vol programma
– Meer individueel werken
– Veel herhaling, langer traject
• Gericht op ‘succes’
– Beperkte doelen, kleine stapjes
Methodieken
• Handreiking LVB vriendelijke intake
• CGT+
LVB vriendelijke intake
Aangepaste intake
Waarom een aangepaste intake?
• Cliënt met beperking vergt aanpassing
• Meerdere partijen betrokken vergt aanpassing
Aangepaste intake
Valkuilen
• Denken in óf-óf
– Men verwijst naar elkaar als de ‘probleemeigenaar’
– Of juist: te lang doormodderen
• Onvoldoende aanpassing
– Vasthouden aan standaard werkwijze
Oftewel: onvoldoende gebruik maken van elkaars
expertise
Aangepaste intake
• LVB vriendelijke intake
– 7 thema’s
• Schakelen naar de LVB vriendelijke intake
– 3 thema’s
• Randvoorwaardelijke zaken
– 6 thema’s
• Bijlagen
– 8 thema’s
Handreiking aangepaste intake
Voorbeelden:
• Aanmelding
– LVB organisatie stuurt informatie mee
• Intakegesprek
– LVB begeleider mee
– Meer tijd voor het gesprek
• Indicatiestelling
– Afstemmen met zowel cliënt als ketenpartner
Aangepaste intake
Wat kan ik doen?
• Bekijk de handreiking (www. Resultaten
scoren.nl)
• Maak op basis daarvan met je team én
ketenpartners een lokaal protocol
• Volg eventueel scholing
• Ga aan het werk, ontdek en leer bij
Methodieken– CGT+
• Individuele behandeling
– gebaseerd op CGT protocol
– 18 sessies, 2 per week
– Individueel + met vertrouwenspersoon
Methodieken – CGT+
• Doel: vergroten zelfcontrole
– De 6 A’s
• Middelen: Functie analyse en G schema’s
– Aangepaste registratie opdrachten
– Eenvoudige analyse schema’s
– Veel praktische opdrachten
– Vaste structuur
• Inzet vertrouwenspersoon
Methodieken – CGT+
Vertrouwenspersoon ondersteunt…
• Op afspraken komen
• Vertellen van ervaringen
• Oefenen in de praktijk
• Zelfvertrouwen en capaciteiten
• Transfer naar LVB collegae
• …
• …
Dus?
Waar staan we nu?
• Methodieken zijn er
• Er is echter nog een implementatie kloof
• Vooroordelen spelen nog mee…
Why don’t you research something useful?
This is a non-existent problem!
(Anonymous, NADD conference 2014)
Wat mag je verwachten?
• Wederzijdse inspanningsverplichting
• Ieder zijn eigen deelverantwoordelijkheid
• Optimaal gebruik van beschikbare methodieken
Vooruitblik
• Integrale zorgketens in heel Nederland
–
–
–
–
LVB / SGLVB zorg
Verslavingszorg
Psychiatrie
Forensische zorg
• Doorontwikkeling methodieken
– Preventie
– Triple behandeling
– eHealth
…..
Take home messages
• In de behandeling van LVB en verslaving is
Nederland wereldwijd koploper
• Er zijn methodieken beschikbaar, maar nog
onvoldoende gebruikt
• Ketenzorgpartners hebben een gezamenlijke
verantwoordelijkheid hierin verandering te
brengen
Dank u wel!
• Vragen?
J. van der Nagel
Psychiater/onderzoeker
Tactus
[email protected]