Psychotherapie bij volwassen met een lichte verstandelijke beperking

PSYCHOTHERAPIE BIJ VOLWASSENEN MET EEN
LICHTE VERSTANDELIJKE BEPERKING (RICHARD VUIJK)
ALINE VANNESTE
1BAO B2.2
INHOUDSTAFEL
 Inleiding
 Definitie van de (lichte) verstandelijke beperking
 Afstemmen op volwassen cliënten met een lichte verstandelijke beperking (LVB)
 Psychotherapeutische mogelijkheden bij volwassen cliënten met een LVB
 Tot slot
INLEIDING
 In de 19de eeuw: verstandelijke beperking  onbruikbaar, gek of van de duivel bezeten
 In 1890: zwakzinnigenzorg en krankzinnigenzorg worden gescheiden
 1850-…: 5 perioden met eigen model en visie
 Nu: zorg op maat
DEFINITIE VAN DE (LICHTE) VERSTANDELIJKE BEPERKING
De verstandelijke beperking wordt gekenmerkt door:
 beperkingen in het intellectuele functioneren,
 beperkingen in het adaptieve gedrag
 ontstaan in de ontwikkeling voor het achttiende levensjaar
 MAAR ook een beperking in de sociale redzaamheid
 Een (algemene) ontwikkelingsbeperking
AFSTEMMEN OP VOLWASSEN CLIËNTEN MET EEN LVB
 Afstemmen op de cognitieve ontwikkelingsleeftijd:
de gewetensontwikkeling heeft nog geen vaste vorm. Rekening houden met beperkt begrip van complexe
boodschappen en beperkt abstract denken.
 Afstemmen op de sociale ontwikkelingsleeftijd:
de psychotherapeut heeft een leidende, coachende, steunende en betrokken houding.
 Afstemmen op de emotionele ontwikkelingsleeftijd:
de psychotherapeut beidt een veilig therapeutisch klimaat aan.
 Afstemmen op de persoonlijkheidskenmerken bij deze ontwikkelingsleeftijd:
de cliënt behoeft goedkeuring, heeft het nodig om te horen dat hij het goed doet en probeert loyaal te zijn aan
zijn therapeut.
 Aandachtspunten bij behandeling en bejegening:
affectief bewuste benadering (begeleidingsmethode), een vaste tijd en ruimte voor de behandeling, ontvankelijke
houding…
PSYCHOTHERAPEUTISCHE MOGELIJKHEDEN BIJ VOLWASSEN
CLIËNTEN MET EEN LVB
 Cliëntgerichte therapie:
Echtheid, empathie en acceptatie staan centraal. Ze willen volledig begrepen worden en zich bewust worden van
hun mogelijkheden. De psychotherapeut biedt ruimte aan en schept voorwaarden. Resultaat: verandering in
zelfperceptie vooral op gedragsniveau.
 Cognitieve gedragstherapie:
Bij deze therapie krijgen ze inzicht in zichzelf, in eigen meningen, overtuigingen en emoties. Om controle over
boosheid te krijgen en te leren ontspannen.
 anger management training: verminderen van boosheid
 sociale vaardigheidstraining
 assertiviteitstraining
 eye movement desensitization and reproccesing (EMDR): behandeling trauma’s, maar ook posttraumatische
stresstoornis
 Oplossingsgerichte therapie:
De kwaliteiten van de cliënten met een LVB worden optimaal ingezet. Problemen worden gezien als uitdagingen
en zo werken cliënt en therapeut samen aan de gewenste situatie in de toekomst en aan het vinden van
oplossingen.
 Systeemtherapie:
De cliënt met LVB krijgt de ruimte om mee te helpen oplossingen te vinden voor zijn problemen en de
afstemming op anderen te verbeteren. Het verbetert ook de kwaliteit van het leven van alle bij de LVB-cliënt
betrokkenen.
 Psychoanalytische therapie:
De aandacht voor de rechtmatige eigenaardigheid waarop iemand existentiële beproevingen heeft doorstaan.
TOT SLOT
 Ze behandelen de acceptatieproblemen en de sociaal-emotionele, communicatieve en interactionele beperkingen.
 Psychotherapie heeft methodologische beperkingen.
 Tekort aan wetenschappelijk onderzoek.
 De toepassing in dit artikel kan ook gelden voor borderline-IQ tussen 70-75 en 80 (zwakbegaafdheid).
 Integratief en creatief zijn belangrijke aspecten voor een psychotherapie.