Diversen OSB

OSB.DIV.477staking
RICHTLIJN BIJ ARBEIDSCONFLICTEN
Algemeen
Naar aanleiding van de recente situatie rond de CAO in het schoonmaak- en
glazenwassersbedrijf is het mogelijk dat u binnen uw bedrijf nu of in de komende
periode wordt geconfronteerd met (prik-)acties c.q. werkonderbrekingen,
georganiseerd door FNV Bondgenoten. In deze richtlijnen wordt een aantal
praktische en juridische adviezen gegeven over de wijze waarop arbeidsconflicten
in het kader van de CAO-onderhandelingen het beste tegemoet getreden kunnen
worden. Hierbij is geen volledigheid nagestreefd. Bovendien moeten deze
algemeen geformuleerde adviezen nog worden toegesneden op de aard van het
schoonmaakbedrijf, de grootte van de onderneming, etc.
Aan het eind van dit document is een praktische checklist toegevoegd waarin de
belangrijkste punten nog eens kort samengevat worden.
Bij het uitbreken van arbeidsconflicten in de schoonmaakbranche kunnen OSBleden voor informatie terecht bij OSB. In dat verband adviseren wij u per bedrijf een
centrale contactpersoon aan te stellen, die de contacten onderhoudt met OSB.
OSB is via het volgende telefoonnummer rechtstreeks bereikbaar: (0800) 22 65
456.
Faxberichten dienen via faxnummer (073) 648 38 55 te worden toegezonden.
E-mail adres: [email protected]
Tenslotte, een arbeidsconflict is een emotionele gebeurtenis met een grote
betrokkenheid aan beide kanten. Handel daarom met tact en probeer een escalatie
van het conflict te voorkomen. Bedenk dat na afloop van het conflict weer verder
gewerkt moet worden met dezelfde mensen waartegen in een eerder stadium
soms heftige strijd is gevoerd. Slechte ervaringen tijdens een conflict kunnen de
sfeer in de onderneming nog lange tijd na het conflict nadelig beïnvloeden.
Melding aan OSB-secretariaat
Zodra in uw onderneming een conflict uitbreekt of wordt beëindigd, verzoeken wij u
het OSB-secretariaat hiervan onmiddellijk telefonisch of per e-mail in kennis te
stellen. OSB kan u adviezen van praktische en juridische aard verstrekken. Aan de
hand van de ontvangen meldingen kan OSB zich een beeld vormen van de
omvang en de ernst van de conflicten in de bedrijfstak.
Bij telefonische melding worden u de volgende gegevens gevraagd:
 naam schoonmaakbedrijf;
 naam contactpersoon;
 aard en ligging van het project/de projecten;
 aantal stakers onder eigen personeel;
-2



aantal eigen werknemers dat als gevolg van een staking (in eigen bedrijf of
elders) verhinderd is de bedongen arbeid te verrichten;
het aantal doorwerkers;
bijzonderheden met betrekking tot de staking.
In de onderneming te treffen voorzieningen
Bij het uitbreken van een arbeidsconflict of de dreiging daarvan wordt uw aandacht
gevraagd voor het volgende:
 Bij voorkeur reeds voor een conflict dreigt of uitbreekt, worden één of meer
functionarissen in de onderneming en/of op het project belast met de
begeleiding van het conflict van de zijde van de onderneming. Het verdient de
voorkeur een directielid de leiding te geven van het begeleidingsteam.
 Als dit nog niet is gebeurd, stelt de bedrijfsleiding de instructies op over: wie
wat doet, hoe en wanneer.
 De belangrijkste voorzieningen die bij een arbeidsconflict moeten worden
getroffen zijn (afhankelijk van de ernst van de situatie):
De beveiliging van het werk. In het geval de veiligheid of de gezondheid
(ziekenhuis) in het gedrang komt, zullen hierover afspraken gemaakt
moeten worden met de vakbond;
Het treffen van voorzieningen om het werk zolang mogelijk te kunnen
voortzetten en blokkades op te vangen;
De registratie van stakers en verhinderden;
Afspraken met opdrachtgevers maken en voorzieningen treffen met
betrekking tot de toelevering van materialen;
De arbeidsinspectie inlichten indien de bedrijfsleiding niet langer de
verantwoordelijkheid meent te kunnen dragen voor bedrijfsveiligheid.
 Hou rekening met aandacht van de media en bepaal wie de contacten
daarmee onderhoudt. Voorkom emotionele reacties en koppel zo snel mogelijk
terug aan het begeleidingsteam.
Houding tegenover stakers/werkwilligen
Ten aanzien van de houding tegenover stakers/werkwilligen geldt het volgende:
 Met de stakingsleiding wordt niet gediscussieerd over onderhandelingen die
met de vakbonden worden gevoerd. Wel over andere zaken zoals de
veiligheid, de toegang tot het project en andere organisatorische kwesties.
Verder dient de werkgever zich, als reactie op een ultimatum, expliciet het
recht voor te behouden de vakorganisaties aansprakelijk te stellen voor alle
schade.
 Registratie van belangrijke gebeurtenissen, onregelmatigheden en de wijze
van organisatie/leiding van de staking in verband met mogelijke schadeclaims.
 Voorlichting van de stakers over het standpunt van de directie.
 Speciale aandacht besteden aan het leidinggevend personeel.
 De OR/PVT informeren over het standpunt van de directie ten aanzien van het
conflict en over het verdere verloop van het conflict.
 Alle personeelsleden dient (bij voorkeur schriftelijk) te worden medegedeeld:
1. dat geen loon zal worden betaald over de tijd, gedurende welke ten
gevolge van arbeidsonrust niet is gewerkt;
-3



2. dat de met de loonbetaling samenhangende zaken zoals CAOvergoedingen en premies (waaronder bijvoorbeeld reiskostenvergoeding
en pensioenpremie) evenmin verstrekt c.q. bijgeboekt zullen worden.
Dit geldt zowel voor stakers als voor werkwilligen voor wie als gevolg van de
staking (overmacht) geen werk meer voorhanden is.
N.B. De werkgever moet dus wel een poging doen werkwilligen elders aan het
werk te houden. Werkwilligen (niet vakbondsleden), voor wie als gevolg van de
staking geen werk meer voorhanden is en aan wie geen loon wordt betaald
over de niet-gewerkte periode, kunnen bij financiële problemen worden
doorverwezen naar de Gemeentelijke Sociale Dienst.
Ga niet over tot ontslag van stakers of van werkwilligen die ten gevolge van de
staking verhinderd zijn te werken. UWV Werkbedrijf zal in geval van staking
geen ontslagvergunning afgegeven.
Ten aanzien van het aannemen van nieuw personeel dan wel het inzetten van
werkwillig personeel op het werk van stakende collega’s (‘besmet werk’) dient
de nodige zorgvuldigheid in acht te worden genomen. Het is formeel niet in
strijd met de wet om werkwilligen in te zetten op een pand waar gestaakt
wordt. OSB adviseert echter om dit niet te doen aangezien het gevoelig ligt bij
de vakbond en zal worden opgevat als het breken van de staking. De
werkwilligen kunnen natuurlijk wel gewoon hun eigen werk blijven doen.
Het is niet toegestaan om uitzendkrachten in te zetten bij bedrijven waar een
staking aan de gang is. Dit is het zogenaamde ‘onderkruipersverbod’ dat
opgenomen is de Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi).
De opdrachtgever is een derde partij die formeel buiten het belangengeschil
staat. Mogelijk kan de opdrachtgever zelf naar oplossingen zoeken in het
kader van de schoonmaak van zijn pand.
In verband met het niet doorbetalen van loon e.d. aan stakers en verhinderde
werkwilligen, dienen de door deze werknemers niet gewerkte uren/dagen en
de aanvang en het einde van de staking te worden geregistreerd.
In verband met het belang van een gecoördineerd werkgeversoptreden worden
individuele ondernemingen met de meeste klem geadviseerd geen zelfstandig
juridisch verweer te voeren, noch eigener beweging over te gaan tot het
aantrekken van een juridisch adviseur, zonder hieromtrent eerst overleg te
hebben gepleegd met OSB. Alleen op deze wijze kan strategisch worden
ingespeeld op de ontwikkeling van de rechtspraak ten aanzien van het
stakingsrecht.
De toepasselijkheid van sociale verzekeringen tijdens stakingen
Ziekte
De werknemer die arbeidsongeschikt is, heeft op basis van het Burgerlijk Wetboek
(BW) en de CAO recht op doorbetaling van het loon gedurende maximaal 104
weken. Voor bepaalde specifieke groepen geldt overigens nog de ziektewet.
Een arbeidsongeschikte werknemer die niet mee doet aan de staking heeft
vanzelfsprekend recht op loondoorbetaling op basis van het BW en de CAO.
Als de arbeidsongeschikte werknemer wél mee doet aan een staking heeft hij ook
recht op loondoorbetaling op basis van het BW en de CAO. OSB adviseert u in dit
laatste geval dringend om deze werknemer wel zo snel mogelijk op te laten roepen
door de bedrijfsarts. Als de werknemer aan de oproep geen gehoor geeft, kunt u
het loon stopzetten. Wel moet u de werknemer vooraf waarschuwen.
-4
Wanneer een stakende werknemer tijdens de staking arbeidsongeschiktheid wordt,
heeft de werknemer geen recht op loondoorbetaling bij ziekte. Hij heeft als lid van
de vakbond recht op betaling uit de stakingskas. Wel doet u er goed aan het
daadwerkelijk bestaan van de arbeidsongeschiktheid direct na te gaan door een
gerichte controle van de werknemer.
De werkgever blijft immers in alle gevallen volledig verantwoordelijk voor
ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie van werknemers in het licht van de Wet
verbetering poortwachter.
WAO/WGA/IVA
Een gedeeltelijke arbeidsongeschikte werknemer die recht heeft op een uitkering
krachtens de WAO/WGA/IVA behoudt dit recht onverminderd tijdens de staking.
Voor het deel dat de betreffende werknemer in dienst is bij een bedrijf kan hij
staken. Daarvoor gelden dezelfde regels als voor de overige werknemers.
Werkloosheidswet
In de Werkloosheidswet (WW) is geregeld dat er geen recht op uitkering bestaat
indien de werknemer “Werkloos is ten gevolge van werkstaking of uitsluiting”.
Daaruit is duidelijk dat in geen enkel geval een werknemer bij staking recht op een
uitkering krachtens de Werkloosheidswet heeft. Op deze manier voorkomt de
wetgever dat de Werkloosheidswet het verloop van de staking beïnvloedt.
Een uitzondering hierop is de situatie dat een bedrijf een werknemer moet ontslaan
door een staking bij een bedrijf elders. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer er bij
de opdrachtgever wordt gestaakt waardoor de schoonmaak stagneert. Het is dan
mogelijk om onder zeer strikte voorwaarden –de verstrekking van uitkering mag
geen invloed hebben op het stakingsverloop– WW-uitkering te verstrekken.
Premiebetaling
Alleen over het loon dat de werkgever aan de werknemer betaalt, is premie
verschuldigd voor de sociale verzekeringswetten, bedrijfstakeigen regelingen, etc.
Versie 16 februari 2012
-5
CHECKLIST BIJ WERKONDERBREKING/ACTIES
Hoe dient de werkgever of zijn vertegenwoordiger in eerste instantie te reageren
op (prik)acties c.q. werkonderbrekingen? Onderstaand een aantal adviezen.
1. Verzoek vertegenwoordigers vakbond om personeel toe te spreken
De vakbond zal op objecten werknemers kunnen toespreken in verband met de
ontstane situatie rond de CAO-schoonmaak.
- Geadviseerd wordt om niet toe te staan dat in werktijd te doen.
Bij voorkeur zou een dergelijk contact na afloop van de werktijd toegestaan
worden en niet in de pauze.
- Daarvoor kan een ruimte ter beschikking worden gesteld.
- Geadviseerd wordt de bijeenkomst te laten bijwonen door een
vertegenwoordiger van de directie van de onderneming.
- Eventuele bijzonderheden via de centrale contactpersoon te melden bij uw
werkgeversorganisatie OSB.
2. Opstelling ten opzichte van actievoerenden
Indien uw werknemers actie gaan voeren dan wel het werk onderbreken zonder
toestemming van de werkgever, kunnen situaties ontstaan vergelijkbaar met
stakingen. De volgende adviezen kunnen worden gegeven –toepassing uiteraard
afhankelijk van aard en omvang van de actie:
- Over ten gevolge van de actie niet gewerkte tijd wordt geen loon uitbetaald
(ook geen vakantietoeslag, vakantiedagen etc.) en ook worden geen met
loonbetaling samenhangende zaken (premies sociale verzekeringen)
bijgeboekt/verstrekt.
- Bij korte werkonderbreking kan eventueel met werknemers afgesproken
worden dat de verloren tijd wordt ingehaald of ter compensatie vakantieverlof
wordt ingeleverd.
- Registratie van actievoerenden, gestaakte tijd en ontstane schade; van belang
in verband met eventueel niet doorbetalen van loon.
- Geen actievoerenden ontslaan.
3. Houding ten aanzien van werkwilligen
Indien werkwilligen door acties verhinderd worden hun werk te verrichten, dan:
trachten vervangend werk te vinden;
registratie van werkwilligen.
Indien werkwilligen worden ingezet op het werk van stakende collega’s (‘besmet
werk’) moet de nodige zorgvuldigheid in acht te worden genomen. Voorkomen
moet worden dat daardoor het conflict onnodig escaleert.
4. Diversen
- Ga niet in discussie over het vastlopen van de onderhandelingen met
(vertegenwoordigers) van werknemers.
- Hou rekening met aandacht van de media en bepaal wie de contacten
daarmee onderhoudt. Voorkom emotionele reacties.
- Indien zich bijzonderheden voordoen, meldt dit dan via de centrale
contactpersoon aan OSB.
-6
MODEL BRIEF AAN WERKNEMERS INZAKE WEL/NIET DEELNEMEN AAN
STAKINGSACTIE
Geachte ………………….
Na overleg met uw rayonleider (naam) en uw districtsmanager (naam), bevestigen
wij u onderstaand hetgeen u al mondeling is medegedeeld.
Op (datum) heeft FNV-Bondgenoten een stakingsactie georganiseerd op het object
(naam) te (plaats).
O U heeft deelgenomen aan deze stakingsactie op (datum) / van (datum) tot en
met (datum). U bent niet verschenen voor het verrichten van de met u
afgesproken werkzaamheden.
O U heeft niet deelgenomen aan de stakingsactie op (datum) / van (datum) tot en
met (datum), maar heeft door de stakingsacties uw werkzaamheden niet
kunnen verrichten. Het betreft in dit geval politieke acties, waardoor ook
werkwilligen die niet aan de acties deelnemen maar tengevolge van de acties
de werkzaamheden niet kunnen verrichten geen recht hebben op doorbetaling
van het loon.
De met de loonbetaling samenhangende zaken zoals CAO-vergoedingen en
premies (bijv: reiskosten en pensioenpremie etc.) zullen evenmin verstrekt c.q.
bijgeboekt worden.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
Hoogachtend,