Hoofdstuk 3 - WordPress.com

Hoofdstuk 3
Regenten en vorsten
3.2 Nederland en Europa
§3.2 Nederland en Europa
In deze presentatie leer je over:
•
•
•
•
•
De Amsterdamse stapelmarkt
Het kenmerkend aspect: ontstaan van
handelskapitalisme en begin van een
wereldeconomie
Een bloeiende economie
De Republiek in oorlog
Het Rampjaar
De Amsterdamse stapelmarkt
In de 17e eeuw verzorgden de Nederlandse schepen
in heel Europa een groot deel van de internationale
handel.
• Amsterdam werd een stapelmarkt: kooplieden
sloegen producten die ze kochten op in pakhuizen
en verkochten ze daarna in binnen- en buitenland.
• Kooplieden dreven handel in een speciaal gebouw,
de beurs.
De Amsterdamse beurs (1668). Iedere tak van handel had zijn eigen zuil waar zaken
werden gedaan.
Het kenmerkend aspect
• Amsterdamse kooplieden deden alles om zoveel
mogelijk winst te maken. Dit heet kapitalisme.
• De kooplieden hielden zich bezig ook bezig met
nijverheid. Een deel van de winst stopten ze weer in
de onderneming. Dit heet handelskapitalisme.
• Ontstaan van handelskapitalisme en begin van een
wereldeconomie is een kenmerkend aspect van de
tijd van regenten en vorsten.
Een bloeiende economie
• Ook nijverheid, landbouw en visserij bloeiden. Het
gaf veel mensen kans op werk.
In de 17e eeuw was de Republiek het welvarendste
land van Europa. Het was in Nederland de gouden
eeuw.
De Amsterdamse grachtengordel: deel van het centrum langs de hoofdgrachten uit de
Gouden Eeuw.
De grachtengordel
De bocht van de
Herengracht bij de Nieuwe
Spiegelstraat in
Amsterdam wordt ook wel
de Gouden Bocht
genoemd. Het is het meest
prestigieuze deel van de
Herengracht. Hier
woonden de rijkste
Amsterdammers.
De Gouden Bocht
Deze reproductie van een tekening door Jacob Bosch uit 1679 laat het tweede
gedeelte van de grachtengordel zien. Rechts is de Leidsegracht en links, zoals het
op de kaart genoemd wordt, Binnen Amstel.
Stapelmarkt = plaats waar goederen in pakhuizen worden opgeslagen en om later te
worden verkocht
Handelskapitalisme = kooplieden investeren hun winst uit de handel en nijverheid ook
weer in hun onderneming
De Republiek in oorlog
• In 1648 eindigde de Tachtigjarige Oorlog. De
Republiek en Spanje sloten de Vrede van Münster.
• De Republiek voerde op zee drie handelsoorlogen
met Engeland: de Engelse zeeoorlogen.
• Het leger bestond uit huursoldaten, soldaten die
tijdelijk werden ingehuurd.
Michiel de Ruyter (1607-1676)
Bestevâer, is de bekendste zeeheld in de
Nederlandse geschiedenis. In de eerste
drie Engels-Nederlandse Oorlogen
speelde hij een belangrijke rol.
Michiel de Ruyter
Het Rampjaar
• In 1672, het Rampjaar, vielen Engeland, Frankrijk,
Münster en Keulen de Republiek aan.
• De raadpensionaris Johan de Witt werd vermoord.
Willem III werd stadhouder.
• In 1689 werd Willem III koning van Engeland.
• De Republiek en Engeland voerden dure oorlogen tegen
Frankrijk.
Het Rampjaar (1672)
1672 staat bekend als het
Rampjaar, want in dat jaar
werd de Republiek
aangevallen door Engeland,
Frankrijk en de bisdommen
Münster en Keulen.
Lodewijk XIV trekt bij het Tolhuis bij Lobith de Rijn over
(12 juni 1672)
Gevolgen van het Rampjaar 1672:
Het volk gaf de regenten de schuld
Het volk wil een Oranje terug als stadhouder
Er braken rellen uit  de hoogste regent Johan de Witt werd samen met zijn broer vermoord
Regenten benoemen Willem III tot stadhouder
Stadhouder Willem III verdrijft de Fransen en de Duitsers
De oorlog kostte veel geld en dat ging ten koste van de handel
De Gouden Eeuw ging voorbij
Johan de Witt (1625 – 1672)
Was in de Gouden Eeuw tijdens het Eerste
Stadhouderloze Tijdperk 19 jaar lang
raadspensionaris van Holland en de
belangrijkste regent van de Republiek.
Johan de Witt kreeg in het Rampjaar 1672
de schuld en werd uiteindelijk samen met
zijn broer vermoord.
Eerste Stadhouderloze Tijdperk 1651-1672
Willem III van Oranje (1650 – 1702)
Vanaf 1672 bestuurde hij als stadhouder
Willem III van Oranje Holland, Zeeland,
Utrecht, Gelre en Overijssel van de
Republiek .
Vanaf 1689 regeerde hij als Willem III over
Engeland en Ierland.
Toevallig was zijn regeringsnummer (III)
hetzelfde voor zowel Oranje als Engeland.
De (Oude) Hollandse Waterlinie
was een waterlinie voor de verdediging van Holland
in de 17e en 18e eeuw.
De bestorming van Coevorden eind december
1672
Hugo de Groot ( 1583 – 1645)
Hugo de Groot was een belangrijke
rechtsgeleerde en schrijver. Tot 1619
speelde hij een hoofdrol in de regering
van de Republiek der Verenigde
Nederlanden.
Hugo was een belangrijke adviseur van
raadpensionaris Johan van
Oldenbarnevelt.
Op 5 juni 1619 werd Hugo gevangen
gezet op Slot Loevestein. Na twee jaar
wist hij te ontsnappen. De rest van zijn
leven woonde Hugo in het buitenland.
Hugo de Groot (beeldbank filmpje 3.43 minuten)
De boekenkist van Hugo de Groot
Slot Loevestein
Klokhuis: Hugo de Groot (ongeveer 12 minuten)
Overslaan: 2.45  4.42
Overslaan: 8.14  10.10