Ouderenpsychiatrie: in netwerk rond kwetsbare ouderen

Ouderenpsychiatrie:
in netwerk rond
kwetsbare ouderen!
OUDEREN AAN HET WOORD!
Mondiger, info
van internet
Langer actief en
zelstandig
Maar niet voor iedere oudere
vanzelfsprekend!
 Lichamelijke achteruitgang (zintuigen,
mobiliteit)
 Cognitieve achteruitgang (o.a.
vergeetachtigheid)
 Psychische klachten: depressie, angst
 Eenzaamheid
BEPALEND VOOR ZORGVRAAG
Bevolkingsprognose ouderen, percentage totale bevolking
25,00
20,00
1950
15,00
procent
1975
2000
2025
2040
2050
10,00
5,00
0,00
65-plus
65-80
leeftijd
80-plus
Groei 100-plussers in NL
Prognose Zorgvraag Amstelveen 2030
Schattingen op basis van demografische ontwikkelingen
12.000 (+43%)
>75 jaar
10.000 (+40%)
65-74 jaar
52.000 (+7%)
20-64 jaar
98.000 (+18%)
Amstelveen
24.000 (+26%)
0-19 jaar
8.700 functioneringsproblemen (+40%)
65 jaar en ouder
5.600 psychosociale problematiek (+29%):
• 3.200 eenzaamheid (+29%)
• 2.700 depressie (+29%)
• 2.100 angst (+29%)
55-85 jaar
Functioneringsproblemen 65 jaar en ouder:
• 1.000 lichte/matige dementie
• 5.200 mobiliteit -/+ lichte/matige dementie
• 1.500 mobiliteit en zelfzorg -/+ lichte/matige dementie
•
300 ernstig fysiek -/+ lichte/matige dementie
•
750 ernstige dementie
20 -64 jaar
Psychische aandoeningen (alle leeftijden):
• 1.700 Stemmingsstoornissen (bij huisarts)
•
700 Angststoornissen (bij huisarts)
•
200 Schizofrenie (bij huisarts)
850 mobiliteitsproblemen (+ 0%)
9.800 psychosociale problematiek (+10%)
46.000 chronische aandoeningen (+18%):
• 19.000 chronische aandoening (+14%)
• 27.000 > 1 chronische aandoening (+22%)
18-64 jaar
19 jaar en ouder
1.700 chronische klachten/aandoeningen (+37%):
• 1.300 1 chronische klacht/aandoening (+38%)
• 400 > 1 chronische klacht/aandoening (+37%)
12-18 jaar
900 risico op psychosociale problematiek (+29%)
12-16 jaar
Chronische aandoeningen 19 jaar en ouder:
• 21.000 Bewegingsapparaat
•
9.800 Kanker
•
7.500 Astma/COPD
•
5.500 Incontinentie
•
3.900 Diabetes Mellitus
•
2.500 CVA
•
2.400 Dementie
•
1.600 Hartinfarct
Chronische klachten/aandoeningen 12-18 jaar:
• 1.000 Hoofdpijn
•
650 Astma/bronchitis
•
400 Motorische problemen
•
400 Eczeem
•
100 Incontinentie
•
100 Diabetes Mellitus
•
<50 CVA
Veranderingen in de zorg gericht op:
• Meer zelfredzaamheid burgers
• Meer ondersteuning in de buurt en het eigen
sociale netwerk
• Meer eigen regie
• Inschakelen professionele zorg later in het
proces met daling van beroep op professionele
zorg
Leidt tot veranderingen in het
‘zorglandschap’
 Verschuiving van intensief-intramuraal naar
‘op maat’-extramuraal naar zelfzorg
 Verschuiving van verzekerde zorg naar
voorzieningen van gemeenten
 Versterken aansluiting zorg en welzijn
 Netwerken in plaats van ketens
 Verschuiven van focus op behandeling van
ziekte naar behoud van functioneren en
verbetering kwaliteit van leven
Definitie van gezondheid
Oud:
 A state of complete physical, mental, and
social well-being and not merely the absence
of disease, or infirmity (WHO, 1948)
Nieuw:
 Health as the ability to adapt and to selfmanage, in the face of social, physical and
emotional challenges (M. Huber et al. BMJ 2011)
Dimensies van gezondheid
Machteld Huber 2013
Machteld Huber 2013
Machteld Huber 2013
Machteld Huber 2013
Zorgvragen vanuit nieuw
perspectief op gezondheid
• Dialoog met ouderen over het belang van de
verschillende dimensies van gezondheid
• Geeft richting aan doel van interventies
• ‘Ability to adapt’ erg belangrijk in dit concept
en vaak verstoord bij psychische klachten:
sleutel tot verbeteren van gezondheid en
zelfstandigheid
Hoe krijgen ouderen met psychische
klachten de juiste antwoorden op hun
zorgvragen?
Toegankelijkheid?
•
•
•
•
•
•
Sociaal wijkteam?
Ouderengeneeskundige?
Huisarts met POH?
Generalistische basisGGZ?
Klinisch geriater?
Specialistische GGZ: ouderenpsychiatrie?
Wat is nodig?
• Op alle nivo’s kennis van ouderen met
psychische klachten (POH, GBGGZ, SGGZ,
ZH, VVT)
• Van generalistisch tot specialistisch
• Van tijdelijke tot langdurige hulp
• Van laag- tot hoog intensief
Hoe te organiseren?
• Schaalgrootte: dichtbij versus deskundig
• Bundeling kennis en kunde: in
organisatorische eenheid of in kennisnetwerk
• Samenwerking: over sectoren of binnen GGZ
Hoe te organiseren?
• Geen blauwdruk.
• Afhankelijk van geografische spreiding,
beschikbaarheid andere voorzieningen etc.
• Klinische en deeltijdmilieu specifiek nodig
voor ouderen (meer concentratie)
• Outreachend eerder aansluiten bij teams voor
volwassenen: FACT en IHT, GBGGZ
• ‘Deskundigen team’ met lage drempels voor
consultatie door huisarts,
ouderengeneeskundige of specialisten
ziekenhuis
Hoe te organiseren?
• Maak netwerken!
– Intern in GGZ –instelling: afstemmen
zorgaanbod, kennisdeling, innovatie,
opleiding
– Extern met andere sectoren:
kennisuitwisseling, bevorderen herkennen
psychische zorgvragen ouderen,
consultatie over en weer
Hoe te organiseren?
• Maak van het netwerk geen doolhof!
• Maak info beschikbaar op internet
• Maak een eenvoudige toegang voor ouderen
en verwijzers!