Obstipatie bij kinderen

Obstipatie bij kinderen
Dr. Ilse Hoffman
Kindergastro-enterologie
U.Z. Gasthuisberg, Leuven
Normaal stoelgangspatroon
„ postnataal:
99% defaecatie binnen 48 uren
„ borstvoeding
„ volwassenen:
3x/dag tot 3x/week
„ bewuste controle:
37 mdn
Fysiologie
„ colonmotiliteit
„ recto-anaal inhibitorisch
reflex (RAIR)
„ sfincters
„ autonoom en somatisch
zenuwstelsel
„ bekkenbodemspieren
Definitie
„ probleem van definiëren
„ eerder symptoom dan diagnose
„ Rome III criteria :
„
„
„
„
< 3x/week
pijnlijke defaecatie
grote, harde stoelgang elke 7-30 dagen
palpabele abdominale of rectale stoelgang
„ chronisch probleem > 8 weken
Epidemiologie
„ obstipatie: 0.3 - 28%
„ PMR en autisme: 26-74%
„ soiling (4-7jaar): 1 - 3%
„ stijgende incidentie ?
„ ♀/♁ : 1/2
Pathogenese
„ multifactorieel
„ abnormale functie:
colon
„ rectum
„ sfincters
„
„ ‘wil’ van het kind
Functionele obstipatie
„ = elke vorm van
obstipatie zonder
organische en/of
anatomische afwijkingen
(90%)
Obstipatie
„ Piekincidenties:
„
begin zindelijkheidstraining
„
begin schoolperiode
„ Risicofactoren:
„
een moeizame of pijnlijke ontlasting
„
een te vroege of te strenge zindelijkheidstraining
„
langdurige zieke, bedrust of te weinig beweging
„
vezelarme voeding
Soiling en encopresis
„ gemiddelde leeftijd: 7 jaar en 4 maanden
„ 10-30% niet secundair aan obstipatie
„ accommodatie n olfactorius
„ psychische problemen
Differentieel diagnose
„ congenitale afwijkingen
„
„
„
„
„
„
„
Ziekte van Hirschsprung
Anorectale malformaties
(VATER Syndroom)
Colonstenose
anorectale letsels
neuromusculair
endocrinologisch
medicatie
„ voedingsallergie
„ …
Klinische presentatie
„ abdominale pijn
„ anorexia
„ enuresis
„ soiling - encopresis
„ overloopdiarree
„ ophoudgedrag
„ pijnlijke defaecatie
Diagnose
„ anamnese
„ klinisch onderzoek met ppa
„ bloedname - urine
„ Rx abdomen
„ Rx coloninloop - Rx colontransit
„ anorecale manometrie
„ colonmanometrie
„ rectumbiopt
„ EMG
Nut Rx abdomen ?
„ bij twijfel
„ obese patient
„ weigeren rectaal onderzoek
„ psychologische factoren
Anale manometrie
„ pull through
„ RAIRT
„ sensibiliteit
„ ballonretentie test
„ defaecometrie
Behandeling
„ desimpactie
„
„
„
lavementen
paraffine olie
polyethyleenglycol
„ onderhoudsbehandeling
„ stoelgangstraining
Lavementen
Noodzaak meerdere lavementen !
Cave : - pijn
- trauma
- hyperfosfatemie en hypocalcemie
- structurele veranderingen mucosa en
myenterische plexus
Paraffine olie : minerale olie
„ cave aspiratie bij zuigelingen en PMR
„ geen probleem voor de vetoplosbare vitaminen
„ geen evidentie voor toxiciteit of carcinogenesis
Obstipatie bij kinderen
„ polyethyleenglycol:
niet-absorbeerbare component
„ osmotische activiteit met volume expansie
intestinaal
„ per os of nasogastrische sonde
„ veilig voor electrolytenprofiel, serum
osmolaliteit en renale functie
„
Onderhoudsbehandeling:
„ dieetaanpassing
„ beweging
„ stoelgangsverzachters
„
„
„
„
zwelmiddelen
paraffine olie
osmotische laxantia
contactlaxantia
„
„
„
„
volle graanproduten
groenten
fruit
voldoende vochtintake
> 2 jaar:
de leeftijd + 5 g vezels/dag
„ voldoende beweging
Onderhoudsbehandeling
„ dieetaanpassing
„ beweging
„ stoelgangsverzachters
„
„
„
„
zwelmiddelen
paraffine olie
osmotische laxantia
contactlaxantia
Onderhoudsbehandeling
„ vergelijking lactulose en polyethyleenglycol
(Voskuijl 2004)
„
100 patiënten 6 mdn – 15j
„
frequentie:
ƒ lactulose 3-6/week
ƒ peg 3-7/week
„
encopresis:
ƒ lactulose 8-3/week
ƒ peg 10-3/week
Onderhoudsbehandeling
„ vergelijking lactulose en paraffine olie
voorkeur paraffine olie (Urganci, 2005)
„ 40 kinderen
„
„
significante verschillen : consistentie, frequentie bij
dosis 1 ml/kg
Stoelgangstraining
„ de kleuter
„ het oudere kind
Stoelgangstraining
„
natuurlijke gewoonte
„
perstechniek
„
houding op het toilet
„
aanmoediging
„
kalender
„
3 x per dag
„
gedurende 5 min
Anisme
= contractie van de externe anale
sfincter bij verhogen van de intraabdominale druk
„ Kinesitherapie
„ valsalva manoever
„ buikspieroefeningen
„ relaxatie bekkenbodemspieren
„ Biofeedback therapie
„ manueel
„ visueel
Obstipatie bij kinderen
Obstipatie bij kinderen
Follow up
Toekomst
„ tegaserod (5-HT4 recepter agonist)
„ prebiotica
„ probiotica
„ zenuw stimulatie
„ heelkunde (appendicostomie, caecostomie)
Boodschap:
„ bij jonge kinderen
congenitale afwijkingen
uitsluiten
„ diarree kan obstipatie
verbergen
„ desimpactie
„ stoelgangsverzachters
en toilettraining