obstipatie op de kinderleeftijd

obstipatie
op de kinderleeftijd
I.vd Voet Jurisa
obstipatie = constipatie = verstopping





ontlastingsfrequentie laag (< 2-3)
defecatiepatroon: hard, weinig, moeilijk
produceerbaar
meest voorkomende darmaandoening bij
kinderen
2e meest voorkomende oorzaak van
chr.buikpijn
bijna altijd functioneel:
NL: 1% van alle 1-4 jr
50 000 kinderen
40% begint al in 1e levensjaar
zuigeling




meconiumlosing binnen 48u
combinatie van sympt: zelden + hard + rood
aanlopen en huilen voor en bij ontlasten
mgl fisuurtje
oorzaken:




95% functioneel
bij geen meconium in 48h cave mb Hirschsprung
(aganglionaire fragmenten colon)
30% familiair
vaak uitgelokt door overgang BV -> FV
behandeling - algemeen








uitleg en steun
dieet: vezels en vocht
bewegen
niet te lang wachten met start laxantia (onbehandeld
-> langdurige klachten)
langdurig gebruik leidt niet tot ‘luie darm’
thermometer/zeeppennetje ontraden
PEG: 3 – 6 mnd in adequate (hogere) dosis
in acute situaties eerst klysma
behandeling

baby < 5 - 6mnd: 2-3 theelepels maisolie

omstreden; vet volledig opgenomen in dunne darm

baby > 6mnd: sinnasappelsap / tomatensap /
groentehapjes op nuchtere maag
evt lactulose
baby > 9mnd: PEG laxans

weetjes:




rijstbloempap (Nutrix) werkt obstiperend, granenpap niet
BV werkt laxerend
orale & rectale laxantia
laxans
dosis
bijwerking
vezelpreparaten
6-12 jr: 1-2 dd 1 zakje
>12 jr: 1-3 dd 1 zakje
vieze smaak
lactulose
1-2 dd 1-3 ml / kg
flatulentie, buikpijn
lactitol
1-2 dd 4-40 g
flatulentie, buikpijn
Mg-oxide
500 – 2000 mg / dg
hypermagnesiemie
PEG 3350-4000 (onderhoud)
macrogol
0.3 – 0.8 g / kg / dg
diarree, vieze smaak
PEG 3350 (Movicolon, Forlax
- - Junior)
1 – 1.5 g / kg / dg
ged. max 7dg
diarree, opgeblazen gevoel, flatulentie,
misselijkheid
paraffine-emulsie (onderhoud)
>1jr: 1 – 3ml / kg / dg
vieze smaak, anale lekkage
(aspiratiepneumonie bij <1jr)
bisacodyl (Dulcolax)
5 – 10 mg om de dag (p.o)
5 mg om de dag (rect)
krampende buikpijn, diarree,
anale irritatie
senna (Sennacol, Prunacolon)
1-5 jr: 1 – 2 dd 5 ml
>5 jr: 1 dd 10 ml
buikpijn
melanosis coli, verkleuring urine
dioctylsulfosuccinaat (Klyx)
< 6 jr: 60 ml
>6 jr: 120 ml
krampende buikpijn
fosfaatklysma
>20 kg: 120 ml
hyperfosfatemie
cave mb Hirschsprung
Na-laurylsulfoacetaat (Microlax)
< 10 kg: 5 ml
buikpijn, anale irritatie
het oudere kind met obstipatie

obstipatie
en
encopresis

30% enuresis
e/o UWI
symptomen


> 4j: meest voorkomende klacht bij obstipatie:
encopresis

onvrijwillig verlies van feces in het broek

vieze broeken tot enkele malen per dag / ‘s nachts


stapeltjes onder het bed
fecale impactie

bij 90% kinderen met encopresis nocturna

enorme hoeveelheid feces in rectosigmoid –
olifantendrol (2 x doorspoelen)

geloosd met veel pijn en moeite 1 / 10dg (kind in die periode
humeurig en hangerig; klachten verdwijnen direct na def)

LO!
dg:

ten minste twee van de volgende sympt:





ontlastingsfrequentie < 2-3 / wk
encopresis min 1/wk
passage van enorme hoeveelheid feces / wk–mnd
fecale impactie
onderschat psy aspecten niet:


schaamte / frustratie
gedragsveranderingen (uitzonderen)
geur
meeste kinderen het zo
gewend dat zij het letterlijk
niet meer ruiken
gevolgen:
spanningen in gezin
problemen op school
op school

vaak moeilijk naar WC gaan – mijdend gedrag uit
angst (WC is vies / raar gevonden worden door
anderen kinderen)

leerkracht inlichten



vieze broeken zijn geen gevolg van falende
zindelijkheidstraining, maar van verstopping
niet expres, maar vaak onvoldoende aandrangsgevoel
sleutel van wc geven, zo dat kind op rustig moment kan
gaan / vaker aanbieden
behandeling



uitleg! begrip. veel kinderen. minder aandrang.
onnodige onderzoeken vermijden.
poepdagboek (sympt, resultaat, compliance)
toillettraining (grens 4jr – cave te vroege start)





houding (kinderzitje, voetenbankje)
evt samen gaan en doorspoelen
frequentie (3/dg, ged. 5min (pp), evt beloning)
laxantia
gedragstherapie
kwaliteit van leven ~ aantal vieze broeken

vragen?

TREFWOORDEN: obstipatie kind encopresis