Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456 | PDF

Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
12 juli 2017
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/74477
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
In de vruchtbaarheidskliniek
Intro
Vooraf
Eindproduct-Beoordeling
Doelen-Concepten
Kennisbank
Werkwijze
Verwerking
Stap1
Stap2
Stap3
Stap4
Stap5
Stap6
Stap7
Stap8
Extra
Antwoorden Verwerking
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
In de vruchtbaarheidskliniek
Intro
Moeder worden na je 60ste?
Bekijk de video:
Er is een grote groep mensen die heel graag kinderen wil, maar ze niet op de natuurlijke wijze kan
verwekken.
Dit kan verschillende oorzaken hebben. Bijvoorbeeld door misvormde of trage zaadcellen bij mannen.
Of de afnemende hoeveelheid rijpende eicellen bij vrouwen naarmate ze ouder worden.
Er bestaan verschillende oplossingen om toch kinderen te kunnen krijgen.
Bijvoorbeeld kunstmatige inseminatie of IVF.
En daarbij kunnen eigen ei- en zaadcellen worden gebruikt, maar ook van donoren.
Is de baarmoeder van een vrouw niet geschikt of afwezig?
In sommige gevallen kan een draagmoeder gevraagd worden. Dit alles heeft voordelen, maar ook
nadelen.
In deze module vorm je je eigen mening over uitgesteld moederschap en formuleer je passende
argumenten.
Pagina 2
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Vooraf
Eindproduct-Beoordeling
Eindproduct
Deze module rond je af met het maken van een column met jouw mening over uitgesteld
moederschap en de mogelijkheden en toelaatbaarheid om op oudere leeftijd moeder te worden.
Beoordeling
Je laat het eindproduct beoordelen door je docent.
Je docent gebruikt de volgende vragen bij het beoordelen:
Komt je eigen mening duidelijk naar voren?
Doelen-Concepten
Leerdoelen
Aan het eind van deze module:
Ken je:
verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen
de belangrijkste regels van de abortuswet
Kun je:
Pagina 3
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
van enkele vruchtbaarheidsbehandelingen uitleggen hoe deze in zijn werk gaan
de voor- en nadelen in kaart brengen van vruchtbaarheidsbehandelingen
uitleggen hoe en wanneer prenatale screening plaatsvindt
argumenten geven voor en tegen uitgesteld moederschap
uitleggen wat de invloed van alcohol en drugs is op het embryo
uitleggen hoe trisomie ontstaat en welke syndromen hieruit ontstaan
uitleggen wat er aan de hand is met iemand met het syndroom van Down
beschikbare informatie in Binas gebruiken
verschillende oorzaken van onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen
de belangrijkste regels van de abortuswet
Deelconcepten
Zygote, klievingsdeling, geslachtshormonen, HCG, KI, IVF, embryonale ontwikkeling, klonen,
levenscyclus, morula, blastula, amnion, chorion, foetus, geslachtscellen, aangeboren afwijking,
invloed externe factoren op prenatale ontwikkeling.
Kennisbank
KB: Onvruchtbaarheid
KB: ?Vruchtbaarheidsbehandeling
KB: ?Prenatale diagnostiek
Werkwijze
De module 'In de vruchtbaarheidskliniek' bestaat uit een groot aantal opdrachten.
Op bijgaand werkplan kun je invullen welke opdrachten je gedaan hebt.
Zo houd je goed overzicht.
Download hier het Werkplan 'In de vruchtbaarheidskliniek' .
Werkvorm
Je werkt bij de meeste stappen in groepjes.
Overleg met je docent of je dit steeds in hetzelfde groepje doet of rouleert.
Tijd
Voor deze module heb je ongeveer 6 uur nodig.
Pagina 4
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Verwerking
Stap1
Verminderde vruchtbaarheid
Als een stel graag een kind wil en een zwangerschap blijft langer dan een jaar uit, kan er sprake zijn
van een vruchtbaarheidsprobleem bij één van beide (of beide) partners.
De oorzaken hiervoor kunnen zowel lichamelijk als geestelijk zijn.
Bij een vruchtbaarheidsonderzoek worden de belangrijkste factoren die de vruchtbaarheid bepalen
onderzocht. De uitkomst van het vruchtbaarheidsonderzoek kan uiteindelijk leiden tot een
vruchtbaarheidsbehandeling.
Bestudeer uit de kennisbank:
KB: Onvruchtbaarheid
Bekijk het filmpje:
Opdracht 1 Onvruchtbaarheid
Wat zijn de meest voorkomende (lichamelijke) oorzaken voor onvruchtbaarheid bij de man en bij de
vrouw?
Pagina 5
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Noteer je antwoorden in een overzichtelijk schema.
Deze antwoorden heb je nodig voor stap 2.
Opdracht 2 Moeders voor moeders
Door de organisatie Moeders voor moeders wordt in de eerste maanden van de zwangerschap urine
van zwangere vrouwen opgehaald en verzameld. Uit de urine wordt een hormoon gehaald en dit
wordt gebruikt bij de behandeling van vrouwen met een bepaalde vorm van verminderde
vruchtbaarheid.
a. Om welk hormoon gaat het hier?
Welke uitwerking heeft dit bij vrouwen die met dit hormoon krijgen toegediend?
Stap2
Vruchtbaarheidsbehandelingen
Er bestaan verschillende vruchtbaarheidsbehandelingen die worden aangegeven met een afkorting.
Wat betekenen deze afkortingen? Wat houden de behandelingen in?
Opdracht 1 Methodes
De klas wordt verdeeld in drie- of viertallen.
Elke groep bestudeert één vruchtbaarheidsbehandeling.
Kies een methode die je verder gaat onderzoeken:
IUI
KID
OI
IVF
ICSI
KIE - KIE staat voor Kunstmatige Inseminatie sperma Echtgenoot.
Er wordt dus sperma van de eigen partner gebruikt.
Geef antwoord op de volgende vragen:
a. Waar staat de afkorting voor?
b. Voor wie (met welk vruchtbaarheidsprobleem) is de behandeling geschikt?
c. Hoe ziet de behandeling eruit? Wat zijn eventuele voor- en nadelen?
Zorg ervoor dat jullie allemaal goed op de hoogte zijn van het resultaat.
Verdeel de taken in de groep voordat je aan de slag gaat.
Kies samen met je docent de vorm van het eindproduct.
Pagina 6
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Elke groep bestaat nu uit experts over één vruchtbaarheidstechniek.
Rouleer in de klas en haal de informatie op bij de experts.
De expert legt uit hoe de behandeling eruit ziet en wat eventuele voor- en nadelen zijn.
Maak een overzichtelijk schema waarin je de kenmerken van de verschillende
vruchtbaarheidsbehandelingen noteert.
Bronnen:
KB: Vruchtbaarheidsbehandeling
Bekijk in ieder geval het filmpje over de behandelingen en noteer wat voor jou van belang is.
www.freya.nl
www.ivf.nl
www.umcutrecht.nl
Artikelen:
www.kennislink.nl
www.schooltv.nl
Stap3
Bevruchting en ontwikkeling embryo van dichtbij
Bekijk de onderstaande video's:
Video: Ontwikkeling ongeboren baby
Beantwoord de vragen op het vragenblad .
Bestudeer in de Kennisbank de onderdelen die te maken hebben met de ontwikkeling van het
embryo vanaf de bevruchting tot aan de geboorte.
KB: Ontwikkeling in de baarmoeder
KB: Geboorte
Zoek in Binas de figuren die gaan over de ontwikkeling van het embryo.
Pagina 7
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Ontwikkeling van het embryo
In twee- of drietallen
Maak een animatie (bijvoorbeeld met synfig of photoscape ) van de ontwikkeling van het embryo.
Verdeel de periodes van de ontwikkeling van het embryo in fasen (in trimesters of kleinere perioden)
vanaf de bevruchting tot aan de geboorte.
Gebruik in ieder geval de woorden: klievingsdeling – morula – blastula – amnion – amnionholte chorion – placenta- dooierzak – foetus – navelstreng.
Spreek met elkaar af wanneer de animaties worden vertoond. Deel de animaties met elkaar via de
elo, Facebook of ander platform.
Bronnen:
Ontwikkeling van embryo naar baby - www.mijnkinderarts.nl
Zie ook de video's bij Extra.
Stap4
Invloed van Hongerwinter 44/45
Bekijk het filmpje:
Opdracht 1 Voedsel
Werk in twee- of drietallen
Bestudeer de onderstaande artikelen.
Geef antwoord of de vraag:
Welke invloed heeft het tekort op voedsel op de ontwikkeling van het embryo en ontwikkeling na de
geboorte?
Het Hongerwinter onderzoek - www.hongerwinter.nl
Hongerwinter achtervolgt nageslacht - www.wetenschap24.nl
Alzheimer door Hongerwinter - www.wetenschap24.nl
Voedsel is dus een belangrijke factor voor de zwangere vrouw.
Soms wordt gezegd dat een zwangere voor twee moet eten. Dat is niet het geval.
Wel moet ze rekening houden met wat ze eet en drinkt.
Pagina 8
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Wat kan een zwangere vrouw beter niet eten of drinken?
Zwangere vrouwen of vrouwen die een kind wensen, wordt aangeraden om foliumzuur te nemen.
Wat is de werking van foliumzuur en wat is de reden om dit daadwerkelijk te doen?
Opdracht 2 Voedingsmiddelen
Maak een lijstje of een kaartje op het formaat van een ansichtkaart, van voedingsmiddelen die je een
zwangere vrouw wel (of juist niet) aanraadt.
Bron:
Eten en drinken tijdens de zwangerschap - www.voedingscentrum.nl
Stap5
Prenatale screening
Voordat de baby wordt geboren is het mogelijk om uit te zoeken welk geslacht het kind heeft, of het
goed groeit en ontwikkelt, of de organen goed werken en of het kind misschien een bepaalde
(erfelijke) aandoening heeft. Dit gaat door middel van prenataal onderzoek.
Tijdens de zwangerschap kan onderzocht worden of een zwangere vrouw een verhoogde kans heeft
op een kind met een aangeboren aandoening. Er kan chromosoom- en DNA-onderzoek worden
gedaan om te bepalen of het ongeboren kind bepaalde erfelijke afwijkingen heeft. Tijdens de
combinatietest wordt onderzocht wat de kans is op een kindje met het Downsyndroom. De test
bestaat uit een combinatie van bloedonderzoek en een echoscopisch onderzoek. Deze
nekplooimeting vindt plaats tussen de 11e en 14e week van de zwangerschap.
Door het uitvoeren van een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie kan erfelijk materiaal van het
ongeboren kind worden verzameld. Door onderzoek van dit erfelijk materiaal kan een bepaalde
aandoening worden vastgesteld.
Bestudeer uit de Kennisbank:
KB: Prenatale diagnostiek
Opdracht 1 Prenatale onderzoeken
Verdeel de verschillende prenatale onderzoeken over de groepjes.
Beantwoord de vragen per onderzoek:
a.
b.
c.
d.
In welke fase van de zwangerschap vinden de onderzoeken plaats?
Zijn dit verplichte onderzoeken of neem je vrijwillig deel?
Hoe ziet een dergelijk onderzoek eruit?
Wat kan de uitslag van een dergelijk onderzoek inhouden?
Pagina 9
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Iedereen in de groep is nu expert van een onderzoekstechniek.
Haal nu je inforamtie op bij de andere expertgroepen. Overleg met je docent hoe je gaat rouleren.
Opdracht 2 Syndroom van Down?
De leeftijd van de moeder speelt een rol bij het ontstaan van Downsyndroom.
In de tabel ziet je de kans op een kind met Downsyndroom bij verschillende leeftijden van de moeder.
20 - 25 jaar
De kans op een kind met Downsyndroom op het moment van de
combinatietest
11 tot 13 van de 10.000
26 - 30 jaar
14 tot 19 van de 10.000
31 - 35 jaar
20 tot 45 van de 10.000
36 - 40 jaar
60 tot 155 van de 10.000
41 - 45 jaar
200 tot 615 van de 10.000
Leeftijd van de moeder
a. Welke conclusie over de kans op een kind met het syndroom van Down kun je trekken uit
deze tabel?
Opdracht 3 Syndroom van Down
Hoewel echter de kans op een kind met het syndroom van Down groter is bij oudere moeders,
worden de meeste kinderen met dit syndroom geboren uit jonge moeders. Verklaar dit verschil.
Bestudeer uit de Kennisbank:
KB: Karyogram en afwijkingen
Video: Chromosomen - Wat is een karyogram?
a. Welke vorm van chromosoommutatie vindt plaats bij het syndroom van Down?
I. deletie
II. duplicatie
III. inversie
IV. insertie
b. Hoe is de chromosoommutatie ontstaan?
Kijk nog eens naar de schema’s van de meiose en mitose.
KB: Celdelingen
Opdracht 4 Kenmerken
Pagina 10
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Welke kenmerken heeft iemand met het syndroom van Down?
Maak een lijstje van kenmerken van een persoon met Down.
Opdracht 5 Prenatale screening
Met ingang van 1 april 2011, is het prenataal onderzoek van het Downsyndroom uitgebreid.
Ouders die kiezen voor onderzoek, krijgen voortaan ook te horen of hun kind een verhoogde kans
heeft op trisomie 13 (patausyndroom) of trisomie 18 (edwardssyndroom).
Onderzoek wat er aan de hand is bij mensen met deze twee syndromen.
Bekijk het filmpje:
Video: Kruispunt - Downsyndroom, één chromosoompje meer
Opdracht 6 Discussie
Wat vind je van deze uitzending?
Houd in de klas een discussie over het wel of niet afbreken van de zwangerschap na het constateren
van het Downsyndroom.
Stap6
Invloed alcohol en drugs
Bekijk het filmpje en geef antwoord op de vraag:
Waar heeft Nick last van in het dagelijks leven en hoe is dat ontstaan?
Bestudeer uit de kennisbank:
KB: Schadelijke stoffen
Opdracht 1 Alcoholmisbruik
Meconium laat alcoholmisbruik moeder zien
8 oktober 2012
Uit de meconium van baby's valt af te leiden of de moeder tijdens de zwangerschap alcohol heeft
gebruikt.
Onderzoekers van het Erasmus MC in Rotterdam hebben hiervoor de zogeheten meconiumtest
ontwikkeld.
a. Wat is meconium?
Drank en drugsgebruik door de moeder heeft invloed op de ontwikkeling van het embryo. Ook als je
zwanger wilt worden, hebben sommige middelen een negatieve invloed bijvoorbeeld op de
menstruatiecyclus. Wanneer een man alcohol of drugs gebruikt, kan het de zaadproductie negatief
Pagina 11
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
beïnvloeden.
Opdracht 2 Effecten
Maak een kort overzicht van de effecten van alcohol en verschillende drugs op de vruchtbaarheid en
de ontwikkeling van het embryo.
Wat raad je als embryoloog in een vruchtbaarheidskliniek de cliënten aan wanneer zij op de
wachtlijst voor een vruchtbaarheidsbehandeling staan of zojuist zwanger zijn?
Bronnen:
www.drugsinfo.nl
www.amc.nl1
www.zwangerwijzer.nl
www.jellinek.nl
Stap7
Miskraam of abortus?
Wanneer uit onderzoek is gebleken dat de foetus en/of de moeder zeer nadelige gevolgen van de
zwangerschap ondervinden, kan men overgaan tot een onderbreking van de zwangerschap: abortus.
Om psychologische en/of maatschappelijke redenen kan een vrouw een zwangerschap ongewenst
vinden.
Ook in dit geval kan overgegaan worden tot een abortus.
Bestudeer uit de kennisbank:
KB: Zwangerschapsbeëindiging
De Nederlandse Abortuswet is uniek in de wereld en vaak onderwerp van discussie:
Video: Andere tijden - Abortus in Nederland
Opdracht 1 Abortus
In tweetallen.
Hoeveel weken na de bevruchting mag er nog een abortus plaatsvinden?
Gebruik de abortuswet om dit uit te zoeken.
Verzamel argumenten van zowel voor- als tegenstanders van abortus.
Stap8
Pagina 12
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Opdracht 1 Kinderwens
Invriezen eicellen zeer beperkt toegestaan
Het invriezen van eicellen van vrouwen met een kinderwens maar zonder geschikte partner wordt
nog geen gemeengoed. Het Amsterdamse ziekenhuis AMC mag op beperkte schaal
wetenschappelijk onderzoek doen. Daarvoor worden nog richtlijnen opgesteld. Dit kondigde PvdAstaatssecretaris Jet Bussemaker van Volksgezondheid dinsdag aan in een debat met de Tweede
Kamer.
Het debat ging over het plan van het AMC om alleenstaande jonge vrouwen de gelegenheid te geven
hun eicellen in te vriezen en die later, als zij een partner hebben gevonden, met een ivf-procedure
voor een zwangerschap te gebruiken. Als maximumleeftijd voor de zwangerschap noemt AMC 45
jaar, de gebruikelijke maximumleeftijd bij ivf. De behandeling wordt al toegepast bij vrouwen die door
een medische behandeling onvruchtbaar worden.
De Tweede Kamer heeft grote bezwaren tegen het invriezen van eicellen op sociale gronden.
Bron: De Volkskrant, 27 oktober 2009
a. Welke redenen kun je bedenken waarom vrouwen in Nederland steeds later moeder worden?
b. Welke argumenten hebben zijn hiervoor?
c. Welke voor- en nadelen horen bij een uitgesteld moederschap?
Wissel je antwoorden uit met een klasgenoot.
Verzamel alle argumenten voor en tegen een uitgesteld moederschap met de klas.
Opdracht 2 Na je 30ste kinderen?
Oudste moeder Omkari Panwar (70) en haar man Charan Singh Panwar (77) uit India gebruikten IVF
in een laatste poging om te zorgen voor mannelijk nageslacht dat het familie-eigendom kan erven.
Dochters mogen dat in India niet.
Eindopdracht
Pagina 13
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Je gaat beginnen aan de afronding van deze module.
Nederlandse vrouwen zijn gemiddeld 29,4 jaar oud bij de geboorte van hun eerste kind en daarmee
staat ons land in de Top 3 van de oudste moeders ter wereld.
De oudste moeder in Nederland is 63 jaar.
Bekijk de volgende video's:
Video: Zembla - Oude moeders
Schrijf een column over de toenemende leeftijd van moeders en uitgesteld moederschap in
Nederland.
Laat hierin aan bod komen:
de redenen van deze moeders (en vaders)
de ingrepen die gedaan kunnen worden om de kans op een zwangerschap te vergroten
de ingrepen die gedaan kunnen worden om zwangerschap mogelijk te maken na de
vruchtbare leeftijd
de gevaren en nadelen voor de moeders en kinderen
de voordelen voor de moeders en hun kinderen
jouw eigen mening over dit onderwerp
Kijk even naar de beoordelingscriteria of je eindproduct hieraan voldoet.
Laat het eindproduct beoordelen door je docent.
Extra
Bekijk de volgende video's:
Pagina 14
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Antwoorden Verwerking
Stap 1
Opdracht 2 Moeders voor moeders
a. Het gaat om HCG. Het kan worden gebruikt bij vrouwen voor een
vruchtbaarheidsbehandeling, zowel voor het stimuleren van de eisprong als voor het
voorbereiden van de eiblaasjes bij IVF en ICSI.
Stap 5
Opdracht 2 Syndroom van Down?
a. De kans op een kind met Downsyndroom neemt toe met de leeftijd van de moeder.
Opdracht 3 Syndroom van Down
a.
II. duplicatie
b. Bij de vorming van de geslachtscel, meestal de eicel, zijn er twee chromosomen 21 in plaats
van één in de kern gekomen, doordat de twee chromosomen 21 bij de meiose (reductiedeling)
niet van elkaar losraakten. Na de bevruchting waren er daardoor drie.
Stap 6
Opdracht 1 Alcoholmisbruik
a. Meconium is de allereerste babypoep; donkergroene, plakkerige ontlasting van pasgeborenen.
Pagina 15
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
12 juli 2017 om 09:36
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Leerniveau
VWO 6; VWO 5;
Leerinhoud en doelen Biologie; Bevruchting bij de mens; Reproductie; Levenscyclus;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
6 uur en 0 minuten
Trefwoorden
leerlijn, rearrangeerbare, rearrangeerbare leerlijn
Pagina 16
Module: In de vruchtbaarheidskliniek - v456