Spirometrie - Picasso zorgoptimalisatie
advertisement
Spirometrie de (NHG) standaard 2015 David Dezaire, longarts Paul de Vries, huisarts Disclosure sprekers • David Dezaire: • Paul de Vries: geen geen Programma • • • • • Vragen Van ESSC naar GLI Z-scores Pre/post/eigen medicatie Frequentie spirometrie vragen Van ECCS naar GLI • Bezwaren ECCS • • • • • • Referentiegroep jaren 50-60 Geen vrouwen (20% minder capaciteit) Voorspelde waarden FEV1/FVC te klein Afkappunten arbitrair Knik tussen kinderen en volwassenen Etniciteit niet meegenomen Leeftijd en normaalwaarde GLI • • • • Referentie ♂+♀ niet rokend 5 groepen etniciteit Verlaat vast afkappunt Referentie 3-95 jaar De oude ECCS referentiewaarden zijn vervangen door GLI waarden. • Was u op de hoogte van deze verandering? • Past u deze GLI waarden al toe? • Welke problemen komt u hier bij tegen? • Wat zou u hier in kunnen helpen? Z-score • 5e percentiel normaal wordt als ondergrens benoemd • Z-score geeft aan hoeveel SD individu verschilt van normaal (voor leeftijd) • 5% = LLN = -1,64SD Betekenis ROER • • • • Restrictie: Obstructie: Ernst: Reversibiliteit • Andere indices FVC < -1,64 SD FEV1/FVC < -1,64 SD ongewijzigd ongewijzigd geen referentiewaarden – PEF – Indices kleine luchtwegen Gebruik van Z-scores • Was u op de hoogte van deze verandering? • Past u ze toe? • Welke problemen komt u tegen bij toepassing in de dagelijkse praktijk? • Wat zou u hierbij kunnen helpen? Consequenties COPD-zorg • Restrictievermoeden: • Herbeoordeling als normaal: • Echter: • Ga vooral uit van ziektelast! vaker vaak Pre / post / eigen med. • Diagnostiek: doe pre+post test • Follow-up: doe test met eigen medicatie -bij twijfel: voeg post-test toe Spirometrie • Met en zonder medicatie? – Zonder diagnose= zonder eigen medicatie. – Met diagnose= met eigen medicatie. Altijd FEV1? - controle/ longaanvallen/ ziektelast is leidend. - Astma: pas op slechte perceptie. Pre / post / eigen medicatie • • • • Was u hier van op de hoogte? Doet u dit ook zo? Welke problemen komt u hier bij tegen? Wat zou u hierbij kunnen helpen? NHG astma Monitoring fase Diagnostische fase Gebruik van eigen luchtwegmedicatie Gestandaardiseerde bronchusverwijding Vóór de test gedurende 4 uur geen kortwerkende en gedurende 1248 uur (afhankelijk van de werkingsduur) geen langwerkende luchtwegverwijder gebruiken Eigen luchtwegmedicatie kan gecontinueerd worden Altijd geïndiceerd Niet geïndiceerd behalve bij: • discrepantie van klachten en spirometrie-uitslagen • afwijkende FEV1/FVC-ratio, bijvoorbeeld omdat er twijfel is aan de diagnose • bij gerede twijfel over gebruik van de eigen luchtwegmedicatie • Procedure • • • • Interpretatie • Test (blazen flowvolumecurve) volgens internationaal geaccepteerde aanbevelingen18) Dien gestandaardiseerde bronchusverwijding toe (salbutamol 100 microg via dosisaerosol en voorzetkamer in 4 afzonderlijke inhalaties met interval van 30 seconden) 19) Test opnieuw na 15 minuten Geen obstructie: normale FEV1/FVC-ratio (≥ 5epercentiel van referentiepopulatie) na bronchusverwijding; dit sluit COPD uit, maar sluit astma niet uit Persisterende obstructie: afwijkende FEV1/FVC-ratio(< 5e percentiel) na bronchusverwijding; dit is een aanwijzing voor COPD, maar sluit astma niet uit Reversibiliteit:FEV1-toename ten opzichte van de waarde vóór bronchusverwijding met ≥ 12% én ≥ 200 ml); dit wijst op astma (ook bij een normale FEV1/FVC-ratio), maar sluit COPD niet uit20) Test (blazen flowvolumecurve) volgens internationaal geaccepteerde aanbevelingen • • Fysiologische daling: daling van FEV1 over ten minste 3 jaar (≥ 3 metingen) met gemiddeld 35 ml/jaar of minder Bij persisterende obstructie of niet-fysiologische daling: dit is een teken van verminderde astmacontrole: ga oorzaak na en pas beleid aan Hoe vaak spirometrie: astma? spirometrie Goede controle Stap 1 medicatie Goede controle stap 2 medicatie Goede controle stap 3 medicatie Gedeeltelijke/slechte controle niet Rokers jaarlijks Beperkte levensverwachting niet Alleen 1e 3 jaar jaarlijks Tenminste jaarlijks Hoe vaak spirometrie: COPD? spirometrie instelfase 1-2x Lichte ziektelast+geen roken niet Lichte ziektelast +klachten/roken Matige ziektelast 1x/3jr Ernstige ziektelast 1x/jr1x/3jr indien gestopt met roken 2e lijn Beperkte levensverwachting niet Exacerbatie Niet extra Frequentie spirometrie aanbevelingen • • • • Was u hier van op de hoogte? Doet u dit ook zo? Welke problemen komt u hier bij tegen? Wat zou u hierbij kunnen helpen? Hyperinflatie • Statische hyperinflatie is het verschijnsel waarbij een COPD-patiënt onvoldoende tijd heeft om voldoende uit te ademen als gevolg van een luchtwegobstructie in de kleine luchtwegen, irreversibele afbraak van longweefsel en ‘slappe’ longen. • het residuale volume (RV) en de functionele residuele capaciteit (FRC) verhoogd en de inspiratoire capaciteit (IC, ‘ademruimte’) verlaagd. Hyperinflatie • Bij inspanning neemt het probleem van de hyperinflatie (dynamische hyperinflatie of air trapping) verder toe omdat de ademhalingsfrequentie omhoog moet, er minder tijd is om goed uit te ademen en het RV verder toeneemt. Door de toename van het RV en de FRC neemt de IC verder af. De patiënt wordt dus benauwd(er) en zal de inspanning beëindigen. Longvolumina Volumerespons • Toename van FEV1 met 12% en meer dan 200ml is reversibiliteit, geen volumerespons. • Verandering in (F)VC kan een volumerespons zijn. • Komt weinig voor. • Kan een gevolg zijn van een completer (langduriger) uitademing. • Kan een gevolg zijn van een leercurve in de techniek van het blazen. Take home • Gebruik de GLI waarden • Leer omgaan met Z-scores • Pas de dagelijkse routines van spirometrie aan • Hyperinflatie is de boosdoener • Doe minder spirometrie en steek deze tijd in zorg voor de ervaren problemen van uw patiënten!
