Spirometrie

SPIROMETRIE
Dr. Geert Tits
Dr. Valérie Van Damme
24 mei 2016
Spirometrie:
Theorie
Belang van spirometrie

Vroegtijdige detectie van obstructieve
longaandoeningen (vroegere CARA)

Spirometrie is gevoeliger dan piekflowmeter

Follow-up van CARA

Monitoring van de behandeling

Terugbetalingscriteria ( België)
Spirometrie : meting van dynamische
longvolumina
2 soorten spirometrie :
1. Spirogram : uitgeblazen volume weergegeven
tov tijd
2. Flow- volume curve : debiet weergegeven tov
volume
- meest gebruikte methode
- gemakkelijker te interpreteren
- meest informatief
Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire curve
Uitvoering van flow-volume curve

Steeds vooraf parameters inbrengen :





Geslacht
Leeftijd
Lengte
Ras
( gewicht )
Om referentiewaarden vast te leggen
Spirometrie (1)
Uitvoering
1.Bereid het geforceerd expiratoir manœuvre voor
houding : zitten of rechtstaan , hoofd recht

een neusklem is niet obligaat maar wenselijk

sluit de lippen stevig rond het mondstuk

adem rustig enkele keren in en uit

adem diep en volledig in
Spirometrie (2)
2. Voer het geforceerd expiratoir manœuvre uit.
 Adem met volle snelheid en kracht gedurende
minstens 6 seconden
 Blijf uitademen tot de longen volledig leeg zijn.
Het einde van de test wordt slechts bereikt
onder de volgende omstandigheden :


een uitademing > 6 seconden gevolgd door
een plateau op de tijd-volumecurve dat
minstens 1 sec. aanhoudt
de uitademing moet gestaakt worden omwille
van klinische problemen
Spirometrie (3)
3. Adem onmiddellijk hierna opnieuw in, zo snel en
volledig mogelijk. Op deze manier wordt ook de
inspiratoire curve geregistreerd.
4. Herhaal deze test minstens driemaal op een
technisch aanvaardbare manier. De variabiliteit
tussen de hoogste en op een na hoogste waarde
mag voor FEV1 en FVC niet groter zijn dan 150 ml.
Spirometrie (4)
5. Weerhoud de volgende waarden :

PEF : de piekstroom

FVC : de hoogste waarde

FEV1 : de hoogste waarde

FEV1 / FVC

MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%) uit de
oefening met de hoogste som FEV1 + FVC

Vorm van flow / volume curve
( Tiffeneau-index )
Flow-volume curve : inspiratoire / expiratoire
curve
Weergave van een geforceerde
volledige uitademing (spirogram)
Bespreking van longfunctieparameters

PEF : de piekstroom

FVC : de hoogste waarde

FEV1 : de hoogste waarde

FEV1 / FVC Tiffeneau-index

MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de
oefening met de hoogste som FEV1 + FVC

Vorm van flow-volume curve
Normaal waarden :
- FEV1 ≥ 80 %
- FEV1 / FVC : 75 – 85 %
- < 70 % obstructief
!Vereenvoudiging: accurater om LLN (lower limit of normal) te
gebruiken (onder 5de percentiel van voorspelde waarde)
omdat deze rekening houdt met leeftijd
- > 80 – 85 % restrictief
Mate van obstructie bepaald op basis van
FEV1 (ERS):
-
≥ 70%:
60-69%:
50-59%:
35-49%:
< 35%:
mild
matig
matig ernstig
ernstig
zeer ernstig
Definitie van obstructieve, restrictieve
en gemengde ventilatoire stoornissen
obstructie
restrictie
FEV1
FVC
of normaal
FEV1/FVC
TLC
normaal of
normaal of
gemengd
Bespreking van longfunctieparameters

PEF : de piekstroom

FVC : de hoogste waarde

FEV1 : de hoogste waarde

FEV1 / FVC – Tiffeneau-index

MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de
oefeninge met de hoogste som FEV1 + FVC

Vorm van flow-volume curve
Maximale expiratoire flow-volumecurve
MEF75 (FEF25)
MEF50 (FEF50)
MEF25 (FEF75)
Bespreking van longfunctieparameters

PEF : de piekstroom

FVC : de hoogste waarde

FEV1 : de hoogste waarde

FEV1 / FVC – Tiffeneau-index

MEF75% (FEF25%), MEF50% (FEF50%), MEF25% (FEF75%), uit de
oefening met hoogste som FEV1 + FVC

Vorm van flow-volume curve
Flow-volume curve :
astma , COPD
Flow-volume curve:
restrictief longlijden
Flow-volume curve : onvoldoende medewerking
of
spierzwakte
Voorbeelden van goede sub-optimale
flow-volumecurves
Optimale curve
Aarzelende start
Geen maximale
expiratie bij start
Te vroeg afbreken
van poging
Oscillaties zoals
gezien bij bovensteluchtwegproblematiek
Curve met
‘schouder’
Voorbeelden van slecht uitgevoerde
MEFV-manoeuvres
A : goed uitgeademd
b : manoeuvre te traag
c : patiënt heeft gehoest
Variable extra-thoracale obstructie
Ptr : intratracheale druk
Patm : atmosferische druk
° exp : expiratoire stroom
° insp : inspiratoire stroom
MIF : max inspiratoire flow bij 50%
van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)
Variable intra-thoracale obstructie
Ptr : intratracheale druk
Ppl : pleuradruk
° exp : expiratoire stroom
° insp : inspiratoire stroom
MIF : max inspiratoire flow bij 50%
van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)
Gefixeerde obstructie
(intra- of extrathoracaal)
° insp: inspiratoire stroom
° exp: expiratoire stroom
MIF: max inspiratoire flow bij 50% van de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)
Reversibiliteits test
 Kortwerkende B-mimeticum (4 puffs salbutamol 100µg)
geven en na 15 min nieuwe FEV1 meten
 Drempel : + 12 % EN + 200 ml
 Geen reversibiliteit , sluit astma NIET uit ( Histaminetest )
 Vooraf medicatie stoppen of reversibiliteit onder therapie
 Kortwerkend B : 6 uur vooraf stop
 Kortwerkende anticholinergicum : 8 uur vooraf
 Langwerkend B-mimeticum , slow release theof langwerkend
anticholinergicum : 12 à 24 uur vooraf stop
Medische contra-indicaties
spirometrie en piekstroommeting
 Infecties
 Andere contra-indicaties
 Pneumothorax: wachten tot ongeveer één maand
na genezing
 Ernstige bronchospasmen
 Instabiele cardiovasculaire status:




Recent CVA, myocardinfarct of longembool
Ontregelde arteriële hypertensie
Instabiele angor pectoris
Recidiverende syncopes
 Recente oogoperaties (verhoging intra-oculaire
druk)
 Recente thoracale of abdominale heelkunde
Open longfunctie-labo
hoe zit dat in mekaar ?
Indicaties
 dyspnoe, piepen, thoracale benauwdheid
 chronische hoest of sputum (roken)
 blootstelling aan toxische partikels of
gassen
contra-indicaties
 besmetting met (multi-resistente) kiemen (TBC, MRSA,
HIV, ….)
 geen pneumothorax in de vorige 6 weken
 instabiele cardio-vasculaire status
 recente oogoperaties
 recente thoracale of abdominale ingrepen
Hoe LF in open LF-labo aanvragen ? (1)
 afspraak via secret. ( tel : 051/42.51.60
fax : 051/42.51.62 )
“ longfunctie onderzoek via open longfunctie labo”
 vaste dag : woensdag tussen 10-12 u
 patient :
- inschrijven op gelijkvloers en aanmelden op
secret inwendige ziekten ( 1° verdiep )
- 1 uur voor onderzoek niet roken
- 6 uur vooraf geen kortwerkende B-2 mimetica
- 24 uur vooraf geen langwekende B-2 mimetica of
anticholinergica
 arts : steeds verwijsbriefje met motivatie van LF
Hoe LF in open LF-labo aanvragen ? (2)
• instructies op verwijsbriefje :
- pulmonaal relevante voorgeschiedenis
(roken, beroep, … )
- klachten
- reeds genomen pulmonale medicatie
- welke testen : 0 spirometrie -/+
reversibiliteit
0 longvolumina (RV , TLC)
0 weerstandsmeting
0 diffusie
Hoe LF in open LF-labo aanvragen ? (3)
• onderzoek duurt ongeveer 30-40 min
• indien longfunctie-laborante meent dat LF
niet opportuun is, zal zij de verwijzende
huisarts contacteren
Hoe LF in open LF-labo aanvragen ?(
4)
• enkel longfunctie, geen consultatie bij
longarts
• dus enkel interpretatie van de LF–resultaten
en geen diagnose en ook geen exact
therapeutisch advies
• longfunctie rapport met protocol aan patient,
met advies dit met de huisarts te bespreken
(tevens protocol via medi-bridge)
Spirometrie:
Oefeningen
A. Patiënt R.F.
A. Patiënt R.F. : Normale spirometrie
E. Patiënt R.P.
E. Patiënt R.P. : Milde luchtwegobstructie – uitvoering
niet optimaal
F. Patiënt A.J.
F. Patiënt A.J.: Matige luchtwegobstructie
G. Patiënt T.T.
G. Patiënt T.T. : Matig ernstige obstructieve beperking met
significante reversibiliteit op bronchodilantia
H. Patiënt C.J.
H. Patiënt C.J. : Ernstige restrictieve beperking - kyfoscoliose
J. Patiënt W.F.
J. Patiënt W.F. : Ernstige restrictieve beperking
K. Patiënt K.R.
K. Patiënt K.R. : Slechte uitvoering wegens
hoesten of onregelmatig uitademen
L. Patiënt G.J.
L. Patiënt G.J. : Curve te verwerpen wegens
slechte uitvoering
C. Patiënt R.C.
C. Patiënt R.C. : hoge-luchtwegobstructie
Spirometrie:
Practicum
Spirometrie:
vragen?
Bronnen
http://breathe.ersjournals.com/c
ontent/breathe/8/3/232.full.pdf
http://www.erseducation.com/lrMedia/2005/pdf
/44018.pdf
http://erj.ersjournals.com/conten
t/erj/26/2/319.full.pdf