Slide 1 - Rekenkamer Rotterdam

Maatschappelijke kostenbatenanalyse
Tbv rekenkamer seminar
Rotterdam, 29 januari 2015
Even voorstellen: Sigrid Schenk - Rebel
Page 2
Overzicht
Page 3
1. Wat is een MKBA?
2. Toepassing bij WAC Helmond
Wat is een MKBA?
MKBA in Nederland
Page 5
- Van budget-denken…
- Naar betuweroute en HSL (rond 1995)
- Naar Tijdelijke Commissie Infrastructuur (2004)
- Naar een leidraad voor infrastructuur (2000/2004)
- Naar toepassing in andere sectoren (zorg, onderwijs, GO)
- En bij decentrale overheden
- Inmiddels algemene leidraad MKBA (2013)
Wat is een MKBA?
De MKBA beoogt de vraag te beantwoorden: is deze investering/interventie
aantrekkelijk vanuit economisch perspectief?
Economisch?
Niet
Maar wel
Horizon
Investering/bouw
Lange termijn
Perspectief
Overheid/budget
Maatschappij
Afbakening
Financiële effecten
Alle effecten
Vergelijking
Kwalitatief (MCA)
Monetair (euro’s)
Resultaat
Getal onder de streep
Economische argumentatie
Wat levert een MKBA wel en niet?
Page 7
• Een MKBA levert informatie voor besluitvorming:
– Efficiency (biedt de interventie meerwaarde voor de
maatschappij)
– Verdeling (welke actoren zijn beter en slechter af?) –
bijvoorbeeld VSV
• Welke informatie levert de MKBA niet:
– Financieel: kunnen we het betalen? – business case
– Technisch: kunnen we het maken / werkt het?
– Juridisch: is het wettelijk toegestaan?
– Sociaal/ethisch: is het eerlijk/rechtvaardig – SCBA/politiek
In 8 stappen bepalen of een project maatschappelijk
aantrekkelijk is (MKBA)
Page 8
1.
Beschrijven probleem of de ambitie [vgl. Zuiderzeelijn]
2.
Vaststellen goedkoopste alternatief
3.
Bepalen projectalternatieven
4.
Benoem de directe en indirecte effecten (causaliteit)
5.
Kwantificeer de kosten en de baten
6.
Benoemen en waarderen risico’s
7.
Verdelen van kosten en baten tussen de stakeholders
8.
Presenteren van de resultaten
Theory of
change
Hoe worden kosten en baten gemeten?
Toepassing MKBA bij WAC
Helmond
Het project "Wraparound Care"
Page 11
• Pilot Wraparound care Gemeente Helmond
• Samenwerking tussen zorg- en welzijnsinstellingen
• Pilot bestaat uit 13 gezinnen, zwaarste categorie probleemgezinnen
• Begeleiding door 5 Jeugd & Gezinsmedewerkers
• Bij evaluatie loopt project 1 jaar
• MKBA van pilot als input voor besluitvorming vervolg (mn optimalisatie & brede
uitrol)
Zorgverlening
Nulalternatief
WAC
Specialistisch op
specifieke problemen voor
specifieke gezinsleden
1 begeleider/coordinator,
integraal plan, gehele gezin
Uren extra inzet
6520 uur voor 13 gezinnen
Kosten
400.000 (eerste jaar)
Structureren: Effectenboom
Kwantificeren: Uitdaging is de Q, niet de P
Page 13
Parameter
Methode
Voorbeeld
Omvang zonder
WAC
Situatie pre-WAC
- Enquête gezinnen
- Factsheet intake
- Interview JG werker
Werkloosheid
Spijbelen
Huisuitzetting
Schulden
Omvang effect
WAC KT
Situatie huidig
- Enquête gezinnen
- Interview JG werker
Causaliteit/kans
van optreden LT
Literatuur
Kind uit MP-gezin wordt zelf
MP-gezin
Beprijzing effect
Literatuur
CBS
Kosten criminaliteit
Lonen
Uitkomsten MKBA WAC pilot Helmond
Kosten en baten
Directe kosten pilot
Financien
Gezondheid
NCW * 100o
euro
Totalen
757
8
98
Totaal kosten
863
Baten
Efficientie en substitutie zorg
501
Wonen
145
Criminaliteit
81
Werk
237
Opvoeding
487
Totaal baten
1,451
Saldo kosten/baten
589
Rendement
10%
• Kanttekeningen:
• Pilot (hogere kosten opstart, inefficiënte schaal)
• Representativiteit van pilotgroep (zwaarste categorie)
Uitkomsten evaluaties van andere WAC-pilots
Uitkomsten:
• LPBL “voorbeeldgemeente” 1 gezin 1 plan: 34% maatschappelijk rendement
• LPBL Amsterdam “Om het kind”: 30% maatschappelijk rendement
• Utrecht “WAC zwaarste gezinnen”: maatschappelijke winst (niet gekwantificeerd)
• Amersfoort WAC: Niet financieel/economisch
NCW *1000 euro
Kasstromen
€ 200
€ 100
€0
-€ 100
-€ 200
-€ 300
-€ 400
Directe kosten WAC
Gezondheid
Financien
Opvoeding
Werk
Afname kosten derden
Wonen
Veiligheid
Gevoeligheidsanalyse
Aanname
Basisvariant
Werk : 25% toerekenen aan
WAC ipv 50%
Werk: 1 persoon extra aan het
werk helpen
Opvoeding: 25% van behalen
startkwalificatie toerekenen aan
WAC ipv 50%
Opvoeding: 1 kind extra aan
startkwalificatie helpen
Opvoeding: Beinvloeden kans
nieuw MPG 5% ipv 10%
Opvoeding: Beinvloeden kans
nieuw MPG 20% ipv 10% (ong 2
kinderen ipv 1)
Afbouw WAC in jaar 2 naar 75%
ipv 50%
Afbouw WAC in jaar 2 naar 25%
ipv 50%
Effect
Groter aandeel van werkbaten
aan WAC toerekenen
Meer baten van werk
NCW * 1000
589
480
IRR
10%
8%
661
11%
Minder baten agv behalen
startkwal.
551
9%
Meer baten agv behalen
startkwal.
Minder baten voorkomen MPG
624
10%
436
9%
Meer baten voorkomen MPG
894
11%
Hogere directe kosten van
WAC
Lagere directe kosten van WAC
490
7%
687
15%
Actorenanalyse (pre decentralisatie)
Actor
Kosten
Baten
Netto
Toelichting
Gemeente
396
453
57
Provincie
184
372
188
280
280
34
34
282
211
(71)
6
94
88
34
34
2
2
Rijk (V&J, SZW)
School
Verzekeraar
Gezin
Woningcorporaties
Aandeel kosten pilot, schuldhulpvoorziening.
Afname kosten ondersteuning en
uitkeringen.
Aandeel kosten pilot, Afname zorg en
uithuisplaatsingen
Minder crimineel gedrag en behalen
startkwalificatie
Afname interne begeleiding school
Aandeel kosten pilot, Afname zorg
Meer bewindvoering en baten afsluitingen
gas, water en licht, baten werk en
dagbesteding
Minder huisuitzettingen
Minder afsluitingen gas, water en licht
Energieleveranciers
• Kanttekeningen:
• Marktordening: wie levert J&G werker?
• Samenwerking bij pilot leuk, maar bij brede uitrol staan belangen op het spel
Uitspraken van gezinnen
• “Zoon heeft het op school heel fijn. Hij zit op speciaal onderwijs. Er is meer rust nu”
• “Alles is veranderd in het goede. Ik voel me veel gelukkiger. Er is een last van me af gevallen. De kinderen
zijn allemaal blij als X komt”
• “Ik voel me beter, rustiger. Meer bezig met mijn toekomst”
• “Het loopt, ik hoef niet meer bang te zijn. Heb meer vertrouwen door X. Ik durf weer overal naar toe. Ik kom
weer onder de mensen”
• “Het zou fijn zijn als de gemeente soepeler zou zijn. Nu: strakke regels, veel controle, wantrouwen. We
hopen dat zij meer luisteren naar de mensen, hen meer vertrouwen. Het krachtteam kan daardoor zijn werk
nog niet goed genoeg doen”
• “X legt mij goed uit zodat ik kan begrijpen of gesprek kan volgen, want soms kan ik niet begrijpen hoe of
wat en X legt het dan uit”
• “Sinds X in mijn leven is gaat het met mij steeds beter. Ik zie X momenteel als de fundering van mijn nieuwe
bestaan dat ik aan het opbouwen ben”
• “X staat altijd voor me klaar, kan X zelfs in het weekend bereiken”