Voorbeeldexamen VMBO-GL en TL

Voorbeeldexamen VMBO-GL en TL
2015
aardrijkskunde CSE GL en TL
Dit examen bestaat uit 47 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 65 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald
kunnen worden.
GT-0131-vb-15-o
lees verder ►►►
Meerkeuzevragen
Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op.
Open vragen
Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden
gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en je geeft
meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de
beoordeling meegeteld.
Weer en klimaat
bron 1
Vier klimaatgrafieken
Achter elke plaatsnaam is de hoogteligging aangegeven.
Barcelona (6 m)
Madrid (667 m)
°C
mm
°C
mm
40
400
40
400
30
300
30
300
20
200
20
200
10
100
10
100
0
J F M A M J J A S O N D
0
0
San Sebastian (259 m)
J F M A M J J A S O N D
0
De Bilt (4 m)
°C
mm
°C
mm
40
400
40
400
30
300
30
300
20
200
20
200
10
100
10
100
0
GT-0131-vb-15-o
J F M A M J J A S O N D
0
0
2 / 29
J F M A M J J A S O N D
0
lees verder ►►►
bron 2
Kaart van Spanje
San Sebastian
Barcelona
Madrid
S PA N J E
LA
EL
D
MID
0
1p
1
N
D
S
145
E
Z
E
E
290 km
Vier vriendinnen willen in september op vakantie naar Spanje naar één
van de drie plaatsen uit bron 2. Ter voorbereiding van hun vakantie
bekijken ze de klimaatgrafieken van Barcelona, Madrid en San Sebastian
uit bron 1. Ter vergelijking hebben ze de klimaatgrafiek van De Bilt erbij
gezocht.
Ieder doet een uitspraak over de klimaatgrafieken.
Welke uitspraak is juist?
A Bartine beweert dat er in september in San Sebastian minder neerslag
valt dan in De Bilt.
B Eva zegt dat het in september in Madrid warmer is omdat het hoger
ligt dan de andere twee Spaanse plaatsen.
C Josien beweert dat De Bilt een zeeklimaat heeft en Madrid een
hooggebergteklimaat.
D Thirza zegt dat het verschil in temperatuur in september tussen De Bilt
en Madrid onder andere komt doordat Madrid op een lagere breedte
ligt dan De Bilt.
GT-0131-vb-15-o
3 / 29
lees verder ►►►
bron 3
Weergegevens van de omgeving van Barcelona van 1 tot en met
11 september 2012
Datum
01-09-2012
02-09-2012
03-09-2012
04-09-2012
05-09-2012
06-09-2012
07-09-2012
08-09-2012
09-09-2012
10-09-2012
11-09-2012
2p
2
Gemiddelde
dagtemperatuur
(°C)
22,6
21,5
23,8
24,8
25,9
26,7
25,6
25,0
26,5
26,7
26,0
Totaal
dagelijkse
neerslag (mm)
1,5
0,5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
De vier vriendinnen gingen van 1 tot en met 11 september 2012 op
vakantie naar de Costa Brava, net ten noorden van Barcelona.
De weersomstandigheden kunnen afwijken van de klimaatgegevens.
Vergelijk de klimaatgrafiek van Barcelona uit bron 1 met de weergegevens
uit bron 3.
 Geef met twee voorbeelden aan op welke wijze de weersgesteldheid
aan de Costa Brava tussen 1 en 11 september 2012 afweek van de
klimaatgegevens voor Barcelona uit bron 1.
GT-0131-vb-15-o
4 / 29
lees verder ►►►
bron 4
Weerkaart van Europa
1p
3
Op een weerkaart wordt een lagedrukgebied aangegeven met een L en
een hogedrukgebied met een H. Op de weerkaart in bron 4 zijn die letters
weggehaald en vervangen door een 1 en een 2.
 Neem de cijfers 1 en 2 over op het antwoordblad en zet het juiste
weersymbool (L of H) erachter.
1p
4
Op de weerkaart in bron 4 zie je een aantal lijnen met getallen lopen.
 Hoe worden deze lijnen op de weerkaart genoemd?
2p
5
Zie bron 4.
 Waar zal de windsnelheid het hoogst zijn? Kies uit P, Q, R en S.
 Geef een argument voor je keuze.
GT-0131-vb-15-o
5 / 29
lees verder ►►►
bron 5
Windsystemen op aarde
90°
60°
35°
0°
35°
60°
90°
1p
6
Nederland ligt op 52 graden noorderbreedte. In Nederland komen veel
depressies voor.
 Noem met behulp van bron 5 een oorzaak van de vele depressies in
Nederland.
bron 6
Reliëfkaart van een deel van Spanje
0 - 200 meter
Santander
200 - 500 meter
500 - 1000 meter
1000 - 2000 meter
2000 - 5000 meter
Zaragoza
Barcelona
Madrid
0
1p
7
115
230 km
Zie bron 6.
 Noem de reden waarom het in Zaragoza zowel bij wind uit het noorden
als bij wind uit het zuiden droog is.
GT-0131-vb-15-o
6 / 29
lees verder ►►►
1p
8
Voor laag-Nederland is de ligging aan de Noordzee een belangrijke
oorzaak van de verzilting van de bodem. Vooral groenten, bloembollen en
snijbloemen in de open grond van Noord- en Zuid-Holland hebben veel
last van verzilting.
Hieronder staan omschrijvingen van de oorzaak en de gevolgen van
verzilting door elkaar:
1 De bodem gaat verzilten.
2 Het grondwaterpeil gaat dalen
3 Het kwelwater stijgt daardoor.
4 Er wordt te veel zoet water opgepompt.
 Neem de cijfers 1, 2, 3 en 4 van de omschrijvingen in de juiste
volgorde over op het antwoordblad.
GT-0131-vb-15-o
7 / 29
lees verder ►►►
bron 7
Ligging van een aantal steden in de Verenigde Staten
0 - 200 meter
CANADA
200 - 500 meter
Portland
500 - 1000 meter
1000 - 2000 meter
VERENIGDE
STATEN
Chicago
San Francisco
Washington DC
Las Vegas
Reno
Phoenix
GROTE
OCEAAN
MEXICO
2000 - 5000 meter
ATLANTISCHE
OCEAAN
Golf van
Mexico
0
600
1200 km
bron 8
Klimaatgrafieken van vier steden in de Verenigde Staten
San Francisco
Chicago
mm
°C
40
400
40
400
30
300
30
300
20
200
20
200
10
100
10
100
°C
0
J F M A M J J A S O N D
0
mm
0
0
J F M A M J J A S O N D
1
Washington DC
2
Las Vegas
mm
°C
40
400
40
400
30
300
30
300
20
200
20
200
10
100
10
100
°C
0
J F M A M J J A S O N D
0
0
J F M A M J J A S O N D
3
GT-0131-vb-15-o
mm
0
4
8 / 29
lees verder ►►►
2p
9
Zie bron 7 en 8.
De vier steden San Francisco, Las Vegas, Chicago en Washington DC
liggen elk in een ander klimaatgebied.
 Neem de cijfers 1, 2, 3 en 4 van de (klimaatgrafieken van de) steden
over op het antwoordblad en zet er het juiste klimaat achter.
Kies uit: landklimaat, mediterraan klimaat, woestijnklimaat en
zeeklimaat.
1p
10
Zie bron 7.
San Francisco en Reno liggen dicht bij elkaar. Toch zijn er grote
klimaatverschillen. In San Francisco zijn regenrijke winters, terwijl het in
Reno het hele jaar door nauwelijks regent.
Wat is juist?
A In Reno is er meer invloed van de zee op het klimaat dan in
San Francisco.
B In Reno is het droger dan in San Francisco, omdat het noordelijker
ligt.
C Reno heeft een droger klimaat dan San Francisco, omdat Reno in de
regenschaduw van een gebergte ligt.
D Reno ligt meer landinwaarts dan San Francisco en daarom vallen er
veel stuwingsregens.
1p
11
Zie bron 7.
Amerikanen die in het gebied wonen tussen de Rocky Mountains en
de Appalachen kunnen, vooral tijdens de lente en de zomer, onstuimige
weersomstandigheden verwachten. In dit gebied ontstaan vaak zware
onweersbuien. Deze buien gaan vooral in het voorjaar vaak gepaard met
enorme hagelstenen.
Welke bewering over de luchtstromen in het middengebied van
de Verenigde Staten is juist?
A Hier komen de koude, droge wind uit het westen en de warme, natte
wind uit het oosten bij elkaar.
B Hier komen de koude, natte wind uit het noorden en de warme, droge
wind uit het zuiden bij elkaar.
C Hier komen de koude wind uit het noorden en de warme, vochtige
wind uit het zuiden bij elkaar.
D Hier komen de warme, droge wind uit het westen en de koude, natte
wind uit het oosten bij elkaar.
GT-0131-vb-15-o
9 / 29
lees verder ►►►
bron 9
Klimaatgrafiek Phoenix
°C
mm
40
400
30
300
20
200
10
100
0
2p
12
J F M A M J J A S O N D
0
Zie bron 7 en bron 9.
Ten zuiden van de stad Phoenix ligt het rivierdal van de Gila.
In dit rivierdal worden tuinbouwproducten en subtropische gewassen
verbouwd. In de vollegrondstuinbouw worden tuinbouwgewassen hier
buiten geteeld.
 Noem eerst, met behulp van bron 9, een klimatologische factor
waardoor hier tuinbouwproducten en subtropische gewassen kunnen
worden verbouwd.
 Noem vervolgens een menselijke maatregel waardoor hier
tuinbouwproducten en subtropische gewassen kunnen worden
verbouwd.
bron 10
Vijf alternatieve energiebronnen
1p
13
In de Verenigde Staten is het ontwikkelen van alternatieve
energiebronnen een onderdeel van het klimaatbeleid.
Waarom behoren de alternatieve energiebronnen uit bron 10 tot de
duurzame energiebronnen?
A Ze hebben geen nadelige gevolgen.
B Ze kunnen overal in de Verenigde Staten gebruikt worden.
C Ze nemen weinig ruimte in.
D Ze zijn allemaal hernieuwbaar.
GT-0131-vb-15-o
10 / 29
lees verder ►►►
bron 11
Orkanen en tornado's, het verschil
Ze ontstaan boven tropisch water van minstens 27 graden Celsius in de
Atlantische Oceaan. Eerst ontstaan onweersbuien die uitgroeien tot
een … 1 … . Wanneer de windsnelheden in de storm boven de
117 kilometer per uur komen, wordt van een … 2 … gesproken.
In de Verenigde Staten wordt dit een … 3 ... genoemd.
Een … 4 ... is een koker van keihard draaiende lucht die onder aan een
enorme onweerswolk hangt. De lucht draait zo snel dat op de plek waar
de … 4 … de grond raakt alles wordt verwoest. Ze komen veel voor in
de Verenigde Staten. Vooral in de maanden april, mei en juni.
De Nederlandse benaming voor dit verschijnsel is ʽwindhoosʼ.
1p
14
Achter welke letter staan de juiste woorden die in de tekst van bron 11
moeten worden ingevuld in plaats van de cijfers 1, 2, 3 en 4?
A
B
C
D
E
F
1
hurricane
orkaan
orkaan
tornado
tropische storm
tropische storm
2
orkaan
hurricane
tropische storm
tropische storm
orkaan
tornado
3
tornado
tropische storm
tornado
orkaan
hurricane
orkaan
4
tropische storm
tornado
hurricane
hurricane
tornado
hurricane
bron 12
Tekst
Om te voorspellen waar een tornado ontstaat en welke baan deze volgt
maakt het ʽStorm Prediction Centerʼ gebruik van de nieuwste
radartechnieken en satellietopnames. Ondanks de hightechapparatuur en
hun grote kennis in het voorspellen van tornado’s zit het
ʽStorm Prediction Centerʼ er toch regelmatig naast bij de voorspelling.
2p
15
Lees bron 12.
Tornado’s en orkanen komen beide in de Verenigde Staten voor. Het zijn
allebei extreme weersomstandigheden, die veel schade kunnen
veroorzaken. Het is vaak lastiger om je op de komst van een tornado voor
te bereiden dan op de komst van een orkaan.
 Geef twee redenen waarom het moeilijker is om je op een tornado
voor te bereiden dan op een orkaan. Noem bij elke reden zowel de
tornado als de orkaan.
GT-0131-vb-15-o
11 / 29
lees verder ►►►
bron 13
Aantal tornado’s
Aantal
tornado’s
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
09
20
20
05
00
20
95
19
90
19
85
19
80
19
75
19
70
19
65
19
60
19
55
19
19
50
0
jaar
bron 14
Sterkte van tornado’s
1200
Legenda:
F0
F1
F2
F3
F4
F5
Aantal
tornado’s
800
400
0
19
GT-0131-vb-15-o
54
19
59
19
64
19
69
19
74
19
12 / 29
79
19
84
19
89
19
94
19
99
20
04
20
09
lees verder ►►►
1p
16
Bron 13 en bron 14 laten beide het jaarlijks aantal tornado’s in
de Verenigde Staten tussen 1950 en 2009 zien. De sterkte van tornado’s
wordt weergegeven op de Fujitaschaal: F0 zijn de lichtste tornado’s en F5
zijn de zwaarste tornado’s.
Over de grafieken ontstaat tijdens de aardrijkskundeles een discussie.
Gerdie zegt: “Bron 13 en bron 14 laten zien dat het aantal tornado’s in
de Verenigde Staten is toegenomen tussen 1950 en 2009.”
Johnny zegt: “Uit bron 14 valt af te leiden dat het aantal zware tornado’s
tussen 1950 en 2009 is toegenomen.”
 Neem de namen Gerdie en Johnny over op het antwoordblad en zet
erachter of de uitspraak juist is of onjuist.
Water
bron 15
Doorsnede van een gebied in laag-Nederland
2p
17
In bron 15 zie je een doorsnede van een gebied in laag-Nederland.
 Neem de letters P, Q, R en S uit bron 15 over op het antwoordblad en
zet achter elke letter het bijbehorende begrip.
Kies uit de begrippen: dijk, bemaling, stuwen, polder, irrigatie,
boezem. Let op: er blijven twee begrippen over.
GT-0131-vb-15-o
13 / 29
lees verder ►►►
bron 16
Een rivier kronkelt door het landschap
T
U
V
1p
18
In bron 16 zie je een doorsnede van een rivier.
Welke geografische begrippen horen bij de letters T, U en V in bron 16?
T
A
B
C
D
GT-0131-vb-15-o
erosie
erosie
sedimentatie
sedimentatie
U
sedimentatie
sedimentatie
erosie
sedimentatie
14 / 29
V
erosie
sedimentatie
erosie
sedimentatie
lees verder ►►►
bron 17
Drinkwaterproductie in Nederland
m3/jaar
(x mln)
1.400
1.200
1.000
oppervlaktewater
800
duinwater
600
400
grondwater
200
0
1950
1p
19
1960
1970
1980
1990
2000
2009
Bekijk bron 17.
 Noem een reden waarom men in Nederland voor de productie van
drinkwater vanaf 1990 relatief meer oppervlaktewater is gaan
gebruiken en relatief minder duinwater en grondwater.
bron 18
Aantal dagen met verschillende neerslaghoeveelheden in De Bilt,
1961-2010
275
aantal
dagen 250
225
200
175
150
125
100
75
50
25
0
1p
20
1970
Legenda:
> 0,1 mm
1980
> 0,3 mm
1990
> 1,0 mm
2000
2010
jaar
> 10,0 mm
In de grafiek over drinkwaterproductie (bron 17) zie je bij 1976 een
duidelijke piek.
 Geef de oorzaak voor deze piek met behulp van bron 18.
GT-0131-vb-15-o
15 / 29
lees verder ►►►
bron 19
Nieuw soort plein in Rotterdam
Op het Benthemplein in Rotterdam wordt een waterplein aangelegd.
Waterpleinen staan een groot deel van het jaar droog en dan kunnen ze
gebruikt worden voor sport en ontspanning. Als het hard regent lopen ze
vol met water. Het waterplein is een Rotterdamse vernieuwing om in tijden
van hevige regenval het riool in sterk verstedelijkt gebied te ontlasten en
tegelijkertijd de stad aantrekkelijker te maken.
bron 20
Benthemplein oude situatie
Benthemplein nieuwe situatie
1p
21
Lees bron 19 en bekijk bron 20.
 Geef de reden waarom maatregelen als het aanleggen van deze
waterpleinen steeds vaker nodig zullen zijn.
2p
22
Veel waterschappen eisen de afkoppeling van de hemelwaterafvoer van
de riolering zodat al het regenwater dat op daken valt niet zomaar in het
riool verdwijnt.
 Noem eerst een economisch voordeel van het afkoppelen van de
hemelwaterafvoer van de riolering.
 Geef vervolgens een reden waarom het juist in stedelijke gebieden
goed is om de hemelwaterafvoer af te koppelen van de riolering.
GT-0131-vb-15-o
16 / 29
lees verder ►►►
bron 21
Nederland
R
Q
P
0
2p
23
35
70 km
In bron 21 zijn drie mogelijke plaatsen aangegeven om een
overloopgebied aan te leggen.
 Geef eerst aan op welke plaats uit bron 21 (P, Q of R) een
overloopgebied het meest effectief is.
 Geef vervolgens een argument voor je keuze.
GT-0131-vb-15-o
17 / 29
lees verder ►►►
bron 22
Het Midden-Oosten
X
Q
Y
P
Z
Legenda:
stuwdam met
stuwmeer
landsgrens
rivier
1p
24
0
250
500 km
Bekijk bron 22.
Achter welke letter staat de juiste naam bij de rivieren P en Q en
de landen X, Y en Z?
A
B
C
D
E
F
P
Eufraat
Eufraat
Jordaan
Nijl
Nijl
Tigris
Q
Jordaan
Tigris
Eufraat
Jordaan
Tigris
Eufraat
X
Turkije
Turkije
Syrië
Turkije
Libanon
Iran
Y
Jordanië
Syrië
Jordanië
Irak
Syrië
Irak
Z
Israël
Irak
Iran
Syrië
Irak
Jordanië
1p
25
De Eufraat ontspringt in het bergachtige oosten van Turkije.
Welk type rivier is de Eufraat?
A gemengde rivier
B gletsjerrivier
C regenrivier
2p
26
Door droogte is er veel minder water in een stuwmeer in het
Midden-Oosten.
 Geef twee nadelige gevolgen voor de mens, die ontstaan doordat het
stuwmeer maar voor 40 procent gevuld is met water.
GT-0131-vb-15-o
18 / 29
lees verder ►►►
bron 23
Drinkbaar zeewater
De zon gaat onder in de Perzische Golf. Op een terras op het palmeiland
Jumeirah, voor de kust van Dubai, tinkelen ijsklontjes in cocktailglazen.
Het ijs is gemaakt van zeewater. Het Nederlandse bedrijf Norit levert
filters om zouten en mineralen uit het zeewater te halen, waardoor het
zoute water zoet wordt.
1p
27
Lees bron 23.
 Hoe noemen we het proces waarbij van zeewater drinkwater wordt
gemaakt?
bron 24
Oppervlaktewater China is sterk vervuild
Met het oppervlaktewater van China is het bijzonder slecht gesteld. Het is
zelfs zo erg dat een deel van het water volgens de Chinese overheid niet
meer bruikbaar is voor irrigatie in de landbouw. Van de zeven grote
rivieren in China zijn er vijf zwaar verontreinigd en van de 26 belangrijkste
meren voldoen er 25 niet aan de normen voor waterkwaliteit.
Naast het huishoudelijke afvalwater in stedelijke gebieden en de
landbouwafwatering op het platteland is vooral de industrie
verantwoordelijk voor de waterverontreiniging. Vooral de chemische
vervuiling bedreigt de drinkwaterbereiding en de bruikbaarheid van
oppervlaktewater voor irrigatie.
1p
28
Lees bron 24.
 Geef eerst aan waar het probleem van verontreinigd irrigatiewater het
grootst is: in de bovenloop, de middenloop of de benedenloop van de
rivieren.
 Geef vervolgens een argument voor je keuze.
GT-0131-vb-15-o
19 / 29
lees verder ►►►
bron 25
Het Zuidoost-Anatoliëproject
Het Zuidoost-Anatoliëproject is een project van de Turkse overheid. Het
omvat de bouw van 22 stuwdammen en 19 waterkrachtcentrales en de
irrigatie van 17.000 vierkante kilometer land. In 2010 produceerden deze
centrales ongeveer 22% van het totale Turkse energieverbruik. De totale
kosten van het project worden geschat op 32 miljard dollar.
2p
29
Lees bron 25.
Naast elektriciteitsopwekking en toename van de landbouwproductie door
irrigatie heeft het Zuidoost-Anatoliëproject nog andere doelstellingen.
 Noem er twee.
bron 26
Turks plan voor aanleg van waterpijpleidingen
Legenda:
pijpleiding voor watertransport
2p
30
0
350
700 km
Bekijk bron 26.
Turkije wil pijpleidingen voor watertransport aanleggen, onder andere
naar Syrië.
 Noem eerst een voordeel voor Syrië van het aanleggen van
pijpleidingen voor watertransport vanuit Turkije.
 Noem vervolgens een nadeel voor Syrië van het aanleggen van
pijpleidingen voor watertransport vanuit Turkije.
GT-0131-vb-15-o
20 / 29
lees verder ►►►
Bevolking en ruimte
bron 27
Geboortecijfer Nederland en Duitsland
geboortecijfer
25
Legenda:
Nederland
Duitsland
20
15
10
5
0
1953 1963 1973 1983 1993 2003 2013 2023 2033 2043
bron 28
Leeftijdsopbouw in verschillende landen (2010)
Legenda:
0 - 19 jaar
Duitsland
Italië
20 - 64 jaar
Griekenland
65 jaar of ouder
Zweden
Portugal
EU-27 (2010)
Nederland
Luxemburg
Polen
Cyprus
Slowakije
Ierland
0
20
40
60
80
100
percentage van de bevolking
1p
31
Bekijk bron 27 en 28.
Nederland en Duitsland vergrijzen.
 Welk van de twee landen is het sterkst vergrijsd in 2010?
 Waaruit blijkt dat in bron 27.
2p
32
Organisaties zullen rekening moeten houden met een vergrijzende
bevolking.
 Geef eerst met een voorbeeld aan op welke manier een
woningbouwvereniging rekening moet houden met een vergrijzende
bevolking.
 Geef daarna aan hoe een ziektekostenverzekeraar rekening moet
houden met een vergrijzende bevolking.
GT-0131-vb-15-o
21 / 29
lees verder ►►►
bron 29
Ontwikkeling sterftecijfer
sterftecijfer
25
Legenda:
Duitsland
Nederland
20
15
10
5
0
1953 1963 1973 1983 1993 2003 2013 2023 2033 2043
1p
33
In bron 29 zie je in Nederland en Duitsland vanaf ongeveer 2008 een
verandering van het sterftecijfer.
 Geef hiervan een oorzaak vanuit de verandering in de
bevolkingsopbouw.
bron 30
Demografisch transitiemodel
40
aantal per
1000 inwoners
30
20
10
0
1700
1740
fase 1
1780
1820
fase 2
1860
1900
1940
fase 3
1980
fase 4
2020
Legenda:
bevolkingsgroei
1p
34
geboortecijfer
sterftecijfer
Bekijk bron 30.
In welke fase van het demografisch transitiemodel begint de ontgroening?
A in fase 1
B in fase 2
C in fase 3
D in fase 4
GT-0131-vb-15-o
22 / 29
lees verder ►►►
bron 31
Bevolkingsdiagram van Nederland uit 1830, 2011 en 2025, in willekeurige
volgorde
Bevolkingsdiagram 1
Bevolkingsdiagram 2
80 jaar
of ouder mannen
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4 jaar
5% 4
vrouwen
3
2
1
0
1
2
3
4
mannen
5% 4
5%
vrouwen
3
2
1
0
1
2
3
4
5%
Bevolkingsdiagram 3
80 jaar
of ouder mannen
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4 jaar
7% 6 5
1p
35
vrouwen
4
3
2
1
0
1
2
3
4
5
6
7%
Bekijk bron 30 en 31.
 Zet de cijfers 1, 2 en 3 van de bevolkingsdiagrammen in de juiste
chronologische volgorde. Begin met het oudste.
GT-0131-vb-15-o
23 / 29
lees verder ►►►
1p
36
Uit internationale onderzoeken blijkt dat Frankfurt en Amsterdam beide
worden gezien als een aantrekkelijke plaats om een multinationale
onderneming (MNO) te vestigen. Beide steden hebben een internationale
luchthaven.
 Geef een reden waarom Frankfurt wat betreft ligging een
aantrekkelijkere plaats kan zijn om een multinationale onderneming te
vestigen dan Amsterdam.
1p
37
Frankfurt heeft een sterk aanzuigende werking op hoogopgeleide
jongeren in Duitsland. Veel jongeren trekken naar deze stad toe. Deze
trek heeft gevolgen voor het platteland en kleinere steden.
Welk begrip hoort bij de negatieve invloed die deze migratiestroom heeft
op het platteland en kleinere steden?
A braindrain
B forensisme
C integratie
D suburbanisatie
bron 32
Bevolkingsontwikkeling in een aantal landen en Europa, 1950 - 2050
1.750
x1 miljoen
Legenda:
China
1.500
India
Europa
1.250
de Verenigde Staten
1.000
750
500
250
0
1950 1970 1990 2010 2030 2050
2p
38
Bekijk bron 32.
Sinds 1979 mogen de mensen in China niet meer dan één kind krijgen per
gezin. Deze eenkindpolitiek heeft veel gevolgen.
 Noem eerst een negatief gevolg van de eenkindpolitiek.
 Noem daarna een positief gevolg van de eenkindpolitiek voor China.
GT-0131-vb-15-o
24 / 29
lees verder ►►►
bron 33
China industrie
t
t
w
t
t
t
t
w
ww
t
t
t
t
w
w
w
t
t
t
w w
w
t
t
t
t
t
w
w
t
t
w
t
w w
w
w
t
w
w w
w
w
w
k
B
w
Legenda:
0
Geïndustrialiseerde regio
Centrum met zware industrie
ijzer- en staalproductie, bewerking van
metalen, chemische industrie (basisproductie)
Centrum met gedifferentieerde industrie
metaalindustrie, machinebouw,
chemische producten, papier
Centrum met lichte industrie
precisiewerktuigen, textiel
voedingsmiddelen
350
700 km
Speciale economische zone
industrieproducten bestemd voor de export
Havens of grensposten
geopend voor buitenlandse handel
Aardolieraffinage
t Thermische centrale
w Waterkrachtcentrale
k Kerncentrale
2p
39
De industrie in China (zie bron 33) is ongelijkmatig verdeeld. Het oosten
van China heeft een sterkere industrialisatie dan het westen van China.
 Geef eerst een natuurlijke oorzaak van de ongelijkmatige spreiding
van de industrie in China.
 Geef vervolgens een niet-natuurlijke oorzaak van de ongelijkmatige
spreiding van de industrie in China.
1p
40
In China is veel binnenlandse migratie.
Welke vorm van migratie zal in China het meest voorkomen?
A arbeidsmigratie
B gastarbeid
C gezinshereniging
D seizoensmigratie
E suburbanisatie
GT-0131-vb-15-o
25 / 29
lees verder ►►►
bron 34
Kowloon
Het dichtstbevolkte wooncomplex dat ooit heeft bestaan was Kowloon.
Kowloon bevond zich op de grens van China en de toenmalige Britse
kolonie Hongkong, dat erg welvarend was. Hongkong en China konden
het niet eens worden over het toezicht op het grensgebied en zo ontstond
een niemandsland zonder wetten en regels. In de illegale woonwijk
moesten de bewoners zelf de voorzieningen organiseren. Elektriciteit
werd illegaal afgetapt, waterleidingen werden omgeleid en woningen
werden zonder plan of toezicht aangebouwd. Op een gegeven moment
was het bouwblok zo volgebouwd dat er geen daglicht meer binnendrong.
Op een gebied zo groot als vier voetbalvelden woonden meer dan
dertigduizend mensen. In 1993 werd Kowloon ontruimd en afgebroken.
1p
41
Lees bron 34.
Welk motief hebben de meeste inwoners van Kowloon gehad om naar dit
wooncomplex te migreren?
A een cultureel motief
B een economisch motief
C een politiek motief
D een studiemotief
2p
42
In 1993 werd Kowloon afgebroken.
 Geef twee redenen die de overheid gebruikt zou kunnen hebben om
het complex af te breken.
1p
43
China wil de verstedelijking in de hand houden en China wil ook
voorkomen dat het platteland leegloopt.
 Wat is de belangrijkste reden waarom China ontvolking van het
platteland wil tegengaan?
GT-0131-vb-15-o
26 / 29
lees verder ►►►
bron 35
Chek Lap Kok Hongkong
2p
44
Bekijk bron 35.
De oude luchthaven van Hongkong bevond zich in de stad. In 1988 werd
de nieuwe luchthaven van Hongkong gebouwd op een enorm, kunstmatig
eiland.
 Noem eerst een voordeel van de verplaatsing voor de luchthaven van
Hongkong.
 Noem daarna een voordeel van deze verplaatsing voor de bewoners
van Hongkong.
GT-0131-vb-15-o
27 / 29
lees verder ►►►
bron 36
Gedwongen verhuizing
Het eiland Chongming, gelegen bij Shanghai in de monding van de
Chang Jiang, is door de Chinese overheid aangewezen als nieuwe
woonplaats voor de inwoners van de dorpen die door de aanleg van de
Drieklovendam moesten verhuizen. Als prestigeproject probeert de
Chinese overheid dit eiland om te vormen tot een duurzaam
ontwikkelingsproject waarbij natuur en stedelijke ontwikkeling hand in
hand gaan.
Ontwerpplan van het eiland Chongming in de regio Shanghai
N
3
4
OostChinese
Zee
5
Ch
2
an
gJ
ian
g
1
S h a n g h a i
M
Legenda:
1 beschermd natuurgebied
2
stadsontwikkeling
3
recreatiegebied
4
ecologische landbouw
5
natuurgebied
M
metroverbinding
snelweg
brug
tunnel
vroeger dorp Xian Qiao
stedelijk gebied
2p
45
Lees bron 36.
 Geef eerst aan welk politiek systeem China heeft.
 Geef vervolgens aan waarom het soort plannen zoals beschreven in
bron 36 in China sneller en gemakkelijker door te voeren zijn dan in
bijvoorbeeld Nederland.
2p
46
De Chinese overheid wil dat het eiland Chongming een duurzaam gebied
is. Er is onder andere veel natuurgebied aangelegd.
 Geef met behulp van bron 36 nog twee voorbeelden waaruit de
duurzaamheid blijkt.
GT-0131-vb-15-o
28 / 29
lees verder ►►►
bron 37
De vijf nationale centrale steden in China
Beijing
Tianjin
2
1
3
0
400
800 km
De nationale centrale stad is een ‘Nationaal stedelijk systeemplan’ waarin
vijf grote stedelijke gebieden een belangrijke functie hebben bij het
ontwikkelen en uitvoeren van taken op politiek, economisch en cultureel
gebied. De vijf nationale steden zijn: Beijing, Tianjin, Shanghai,
Guangzhou en Chongqing.
1p
47
De kaart in bron 37 laat de vijf nationale centrale steden in China zien. De
Chinese overheid bepaalt met haar nationaal stedelijk systeemplan hoe
de vijf nationale steden binnen het overheidsbeleid de grote groei van
steden kunnen regelen.
De nationale steden Tianjin en Beijing zijn al aangegeven.
Achter welke letter staat de juiste combinatie van plaats en ligging van de
andere drie nationale steden?
A
B
C
D
E
Guangzhou
1
2
2
3
3
Chongqing
2
1
3
1
2
Shanghai
3
3
1
2
1
Bronvermelding
Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen
behorende correctievoorschrift.
GT-0131-vb-15-o
29 / 29
lees verdereinde
►►►
