VERDUISTERING VAN SOLAIRE ENERGIE ? Em. prof. Sylvain Plasschaert Forumgesprek dd. 31 januari 2013, ‘De strategische grondstoffenproblematiek’ Inleiding: Opzet: analyse en beleid in intergouvernementele termen wordt meer en meer onzinnig, meer bepaald in hightech sectoren Achtergrond: 1. Zonenergie (en wind-) zijn van levensbelang voor onze planeet: hernieuwbare energie; niet vervuilend, ook tot voordeel van arme ontwikkelingslanden 2. Ondanks huidige zware crisis, heeft zonenergiesector stralende toekomst, vanaf binnenkort, want: a) uitzuivering van te veel producenten b) technologische vooruitgang (derde generatie?) Enkele recente feiten: • Warren Buffett investeert in grootste zonpaneelpark in Californië • Prijsinstorting, o.m. van polysilicon, wegens technologische upgrading • Overproductie wereldwijd: 690 gigawatt in 2012, waarvan slechts de helft verkocht • Op korte tijd is China grootste producent ter wereld geworden • Vooralsnog weinig afzet in China zelf, o.m. wegens ontbrekend distributienet. Veel uitvoer naar EU • Subsidies aan consumenten onlangs afgebouwd in EU landen en in VS • Vandaar o.m.: – in VS failliet van Solyndra, ondanks gewaarborgde lening van $ 500 mln.; – in Duitsland idem voor QCells en …; – in China ongeveer 400 producenten in 2012; – en een bedrijf in Tienen • Klacht vanwege producenten in VS, w.o. filiale van Duits Solar World • Overheid in VS legt antidumping en antisubsidieheffingen op invoer van Chinese zonenergieproducten • Zelfde klacht in EU, thans in onderzoek, door een ‘ProSun coalitie’, w.o. Solar World • Wordt belangrijkste ‘handelsbeschermings’dossier ooit • China beschuldigd van oneerlijke betoelaging door overheid (gronden, rentelasten) • China dreigt met een tegenzet bij de WHO, o.m. wegens ‘local content’ bevoordeling van inheemse producenten in VS • Ook India wil eigen sector (nog zwak) beschermen tegen invoer uit China en elders ... • Terloops: China (nog steeds) niet erkend als een markteconomie. Oneerlijke dumping kan derhalve gemakkelijker worden bewezen Economische complicaties: • Overproductie: bestaande en nieuwe bedrijven hebben zich op die belovende markt gestort, en zwaar in de schulden gestoken (vgl dot-com gekte rond 2000). Hoge kindersterfte onvermijdelijk • Groene producten (wafers, cellen, panelen) bevatten zeer veel componenten, uit diverse landen afkomstig, bv polysilicon uit VS (Terloops: uitvoer statistisch toegerekend aan land van laatste belangrijke producent) • O.m. ook toeleveranciers: bv Bekaert in zaagdraad , St Gobain in glas • Veel bedrijven in die sector zijn multinationaal in kapitaalstructuur of in geografische opstelling van hun productie (bv Suntech uit China produceert ook in VS en Supreme uit California zal een fabriek opstarten in China) • Handelsomlegging is niet zo moeilijk. Taiwan staat klaar om China’s rol over te nemen • Zopas heeft China verklaard meer afzet en gebruik in China zelf na te streven. Kan handelsconflict verzachten. En op zichzelf nuttig voor mondiale energiebevoorrading • Academische research inzake ‘handelsbescherming’ niet mals voor het verkapt protectionisme via antidumping en antisubsidieheffingen • Hoe dan ook, meestal ‘ingebouwd antagonisme‘ in de thuislanden tussen a) producenten (voor zover zij nog bestaan, bv. schoenen) en b) invoerders (en in hun rug, consumenten en intermediaire gebruikers, zoals installateurs van zonnepanelen); en tussen hun belangenorganisaties. Voorbeelden ? Besluiten: • Aftandsprotectionisme biedt geen uitweg, maar wint weer veld • De Chinese opmars, ook technologisch, vormt een nieuwe en moeilijke uitdaging voor de EU. Maar kan niet worden weggedacht, want intiem verstrengeld met een geglobaliseerde economie • Nationale denkpatronen inzake internationale handel, en eindproducten, niet meer relevant, wegens de internationaal-gefragmenteerde productie- (en marketing-) ketens en de multinationalisering van bedrijven • Internationale handel constitueert geen zerosom spel • EU en China aangewezen op breed overleg. Hopelijk !?